Verzorgend redeneren begeleidingsmethodiek

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Programma

• Wat zijn begeleidingsmethodieken
• Een aantal begeleidingsmethodieken uitgelicht
• Koppeling naar jullie opdracht

Wat zijn begeleidingsmethodieken?

Hulpmiddelen en methoden die je inzet bij het begeleiden van de zorgvrager.

We doen nooit zomaar wat. 

Waarom kiezen we voor welke begeleidingswijze?

Begeleidingsmethode

Systematische manier om van een begin naar een eindsituatie toe te werken.

Begeleidingsstijl

De manier waarop de begeleider met de methode omgaat.

Diagnose gestuurde model

In het diagnose gestuurde model vormt de deskundigheid van de hulpverlener de basis voor rationele, klinische besluitvorming en wordt veel waarde gehecht aan (wetenschappelijke) kennis en gebruik van richtlijnen en protocollen.

Individuele zorg / belevingsgericht zorg

Naast de diagnose gestuurde, medische benadering in de gezondheidszorg komt meer aandacht voor de persoonlijke betekenis, het individuele in het verhaal van de cliënt.

Basishouding in de benadering van mensen met een verstandelijke beperking 

• Spreek mensen met een vb op een 'volwassen' manier aan
  
• Haast mensen met een vb nooit
  
• Toon respect voor de persoonlijke biografie
  
• Tutoyeer niet ongevraagd
• Neem de privacy in acht
  
• Praat niet óver de persoon, maar mét de persoon

Basishouding 

• Laat zoveel mogelijk de keuze aan de persoon en geef het gevoel van controle
• Maak niet onnodig afhankelijk; stem af over de haalbare en wenselijke mate van zelfredzaamheid
• Ga niet uit van onvermogen tot intellectueel functioneren
• Spreek ze aan op hun mogelijkheden en niet hun beperkingen
  

Basishouding

• Geef uitleg over wat je gaat doen en vraag om medewerking
• Ga na of er beperkingen zijn in het horen, spreken en zien en pas jezelf of de omgeving daarop aan door goed licht, minder randgeluiden, oogcontact maken, duidelijk praten, eerst aandacht vragen alvorens te gaan praten.

Verschillende benaderingswijzen

• Belevingsgerichte benadering: praten over individuele wensen en behoeften
• Presentiebenadering: ‘Het er-zijn-voor-de-ander’
• Geluksbevorderende benadering: ‘Een goed leven voor de cliënt’
• Narratieve benadering: een luisterend oor voor het verhaal

Presentiebenadering:

 Het er-zijn-voor-de-ander.

De kern van de presentiebenadering is dat niet het zorgaanbod en zelfs niet de hulpvraag de focus moet zijn van de zorgverlener, maar het verlangen van de cliënt. 

Benaderingswijzen in de psychogeriatrie

• ROB / realiteits-oriëntatiebenadering (realiteit zo concreet mogelijk maken)
• Validation (bevestigen van gevoelens)
• PDL (ondersteunen van passiviteit)
• Warme zorg (veiligheid en warme aandacht)
• Snoezelen (zintuigelijk contact maken)
• Geïntegreerde belevingsgerichte zorg (continu afstemmen)

Realiteits-oriëntatiebenadering 

Deze benaderingswijze past goed bij de fase van “bedreigd ik” en “verdwaald ik”.

Deze benaderingswijze houdt in dat de demente oudere continu aan het hier en nu wordt herinnerd.

Dit gebeurt door het plaatsen en bewust gebruiken van kalenders, klokken, afsprakenlijsten, boodschappenbriefjes en wegwijzers.

In het contact met de dementerende wordt deze op zijn fouten attent gemaakt en gecorrigeerd.

Men probeert door het structureren van gedachtegangen samen met de oudere deze weer meer grip op het hier en nu te laten ervaren.

Validation

Deze benaderingswijze past goed bij de fase van “verborgen ik” en “verzonken ik”.

Betekend de oudere in zijn waarde laten en zo ver mogelijk mee gaan in de beleving van de oudere, ook al is dit niet de realiteit die de hulpverlener ervaart.

De oudere wordt dan niet met dingen geconfronteerd die hij niet kan bevatten, maar voelt hij zich begrepen en veilig.

Naomi Feil is de grondlegster.

Validation is een methode om met gedesoriënteerde, zeer oude mensen te communiceren en hen te helpen. Het is een praktische manier van werken die helpt spanningen te verminderen, en waardigheid en geluk te vergroten.

Methodiek: warme zorg

Voor de dementerende is het van belang dat de hulpverlener weinig afstand neemt en niet bang is voor lichamelijk contact, zoals een knuffel. Tevens is het van belang dat de hulpverlener mee kan gaan in de wereld van de dementerende en wezenlijke interesse toont.

Het doel van warme zorg is een sfeer te scheppen waarin gedesoriënteerde oude mensen zich veilig voelen waardoor angsten en onzekerheden verminderen of verdwijnen. De theoretische uitgangspunten van deze benadering zijn gebaseerd op de gehechtheidtheorie.

Reminiscentie (narratieve benadering)

Binnen de narratieve benadering wordt reminiscentie vaak als activiteit genoemd. Reminiscentie is het actief ophalen van positieve, prettige herinneringen en praten over het persoonlijk verleden. Het doel van reminiscentie is naast een plezierige tijdsbesteding, ook het versterken van de eigen identiteit en het creëren van contact en gemeenschappelijkheid. 

Triggers die zintuigen aanspreken: historische foto's, voorwerpen uit het vroegere

huishouden, oude spelletjes, geuren, een

toneelstuk, film, documentaire of theater over vroeger,

muziek uit de eigen jeugd etc.

Methode hechtingsstoornis en verstandelijke beperking: ARGOS

Methode ARGOS is ontwikkeld voor begeleiders die werken met cliënten met een hechtingsstoornis. De combinatie van deze stoornis en een verstandelijke beperking is ingewikkeld. En zorgt voor grote uitdagingen. De letters van ARGOS staan voor:

• Angst
  
• Relaties
  
• Gewetensontwikkeling
  
• Overlevingsgedrag
  
• Stress

Methode Urlings

Bij de Methode Urlings gaat het om het respectvol en methodisch begeleiden van oudere en dementerende mensen met verstandelijke beperkingen.

Methode Timmers Ervaringsordening

Het is belangrijk om te weten op welke manier mensen met een verstandelijke beperking de wereld ervaren en ordenen. Begeleiders kunnen hier inzicht in krijgen aan de hand van vier ervaringsordeningen. Met die kennis kunnen zij beter worden ondersteund.

Competentiegericht begeleiden

Competentiegericht begeleiden helpt begeleiders om competenties van cliënten te vergroten. Je kunt als begeleider concreet aan de slag met handvatten en technieken.

Door inzet van deze methode kun je:

• Aansluiting vinden bij cliënten.
• Cliënten motiveren en stimuleren.
• Competenties van cliënten doen vergroten.
• Toewerken naar het perspectief van de cliënten als het gaat om het vinden van een huisvesting waarin cliënten zelfredzaam en zelfstandig kunnen functioneren.
  

Methode Heijkoop

Met de methode Heijkoop kun je als begeleider door observaties en analyses inzicht krijgen in het functioneren van cliënten. Hierbij maak je gebruik van video-observaties.

Door de observaties vanuit verschillende invalshoeken te bekijken kun je als begeleider een goed beeld krijgen op het functioneren van cliënten.

Heijkoop omvat ook een videotraining, waarbij begeleiders tips krijgen om hun begeleidingsstijl te verbeteren.

Gentle teaching

Voor mensen met bijzondere kwetsbaarheden die een verhoogd risico lopen zich onveilig te voelen in de nabijheid van anderen en de controle verliezen als ze stress ervaren (vooral toegepast in de verstandelijk gehandicaptenzorg).

4 dimensies

Middelen:
aanwezigheid, handen, oogcontact en stem.

Nadruk ligt niet op het ontwikkelen of begeleiden of aanleren van gedrag maar op het ontwikkelen van onvoorwaardelijke relaties
In de jaren 80 van de de vorige eeuw is Gentle Teaching ontwikkeld als een methodiek om mensen met een verstandelijke beperking en ernstig 'probleemgedrag' te begeleiden zonder straffen of belonen en zonder de nadruk te leggen op het gedrag dat als problematisch ervaren werd. In de loop der jaren heeft Gentle Teaching zich ontwikkeld tot een bredere manier van begeleiden van mensen die zich om wat voor reden dan ook niet verbonden (kunnen) voelen met anderen; in elk geval niet op spannende en emotionele momenten.

Persoonsgerichte zorg

Persoonsgerichte zorg is zorg die is afgestemd op iemands persoonlijke behoeften, wensen en voorkeuren. De zorgverlener benadert de persoon niet als patiënt of cliënt, maar als mens. Centraal staat de vraag: wat heeft jouw cliënt nodig om zich gezond en gelukkig te voelen?

Tip: mooi beschreven in Vilans documenten