AFP 1.3.3. Nieren en Urinewegen Hormonen en Pathologie 1

• Anatomie Fysiologie Pathologie
• MBO
• Studiejaar 1

AFP Nieren en urinewegen

Hormonen en Pathologie 1

Lesdoelen 1.3.3.

Aan het eind van deze les kan je:

• De hormonen benoemen die van invloed zijn op de urinevorming. 
• De student kan uitleggen waarvoor patiënten bij een uroloog onder behandeling kunnen zijn.
• De verschijnselen van cystitis, pyelitis/pyelonefritis en urolithiasis/nefrolithiasis herkennen en weet je hoe de behandeling eruit ziet .
• De student kan veel voorkomende onderzoeken op het gebied van urologie toelichten.

Lesopzet

1. Terugblik vorige les

2. Theorie hormonen

3. Opdracht
4. Theorie pathologie deel 1

5. Afsluiting en huiswerk

Herhalingsvragen vorige les

1. Wat betekenen de begrippen filtratie en terugresorptie?

2. Waar wordt voorurine gemaakt?
3. Wat is de tubulus contortus?

Waar vindt welk proces plaats?

Waar vindt welk proces plaats.

Studenten hoeven alleen de onderdelen te kennen die eerder genoemd zijn.

Hormonen nieren

• Lage RR- Renine
  Verhoogt RR en zorgt voor terugresorptie natrium.
• Erythropoëtine  
  Zorgt voor aanmaak erytrocyten door het rode beenmerg

Patiënten met nierziekten krijgen EPO ingespoten om bloedarmoede te bestrijden

Op welke wijze wordt uitscheiding van urine beïnvloedt? (1)

Door de bloeddruk, de colloïd-osmotische druk maar ook door 3 hormonen:
1 Antidiuretisch hormoon (ADH), dat wordt gevormd in de hypofyse en regelt hoeveel vocht wordt uitgescheiden.  (zie volgende dia) 

is het drukverschil dat tussen twee eiwitoplossingen (binnen- en buiten het bloedvat) van verschillende concentraties ontstaat ten gevolge van osmose. De vaatwand is wel doorlaatbaar voor water maar niet voor grote moleculen zoals eiwitten.

Wat heeft Colloïd-osmotische druk met je bloeddruk te maken?

In de haarvaten vindt uitwisseling van opgeloste stoffen plaats. Aan het begin van het haarvat is de bloeddruk hoger dan de colloïd-osmotische waarde . Hierdoor wordt het bloed uit het haarvat geperst, dit heet filtratie. Op gegeven moment wordt de bloeddruk lager dan de colloïd-osmotische waarde.

hoe werkt ADH?

Je drinkt erg weinig. Wat gebeurt er met de ADH concentratie? En de terugresorptie van water?

1. ADH neemt toe, terugresorptie toe
2. ADH neemt af, terugresorptie toe
3. ADH neemt toe, terugresorptie af
4. ADH neemt af, terugresorptie af

Op welke wijze wordt uitscheiding van urine beïnvloedt? (2)

2.  Aldosteron (RAAS): een hormoon van de bijnierschors. Het zorgt tijdens de vorming van urine voor de uitwisseling van natrium (Na+) en kalium (K+) en dat helpt de bloeddruk te regelen. 

3. Renine; een hormoon van de nier dat de bloeddruk beïnvloedt en daarmee de filtratiedruk. 

Opdracht

Ga naar Cumlaude en maak opdracht: medicatie blaasontsteking

Pathologie

Mag ik mijn potje terug?

De Uroloog

Specialist die zich bezig houdt met de urinewegen van mannen EN vrouwen plus de mannelijke voortplantingsorganen

Aandoeningen/ afwijkingen die een uroloog  o.a. behandelt:

-  Afwijkingen, problemen en infecties aan blaas, nieren en urinewegen (al dan niet aangeboren)

- Erectieproblemen en impotentie

- Prostaatproblemen (kanker, hypertrofie ect)

- Problemen aan voortplantingsorganen ( Spaanse kraag, vernauwde voorhuid, infectie of gedraaide teel- of bijbal)

- Nierstenen en niersteenkolieken

- Sterilisatiewens bij man (vasectomie)        

Onderzoeken op poli urologie

Echo blaas en nieren

Cystitis/UWI

• Blaasontsteking
• Symptomen:

1. Pijn onderbuik
2. Kleine beetjes plassen, loze aandrang
3. Branderig gevoel tijdens plassen
4. Bloed in urine

• Ontstaat door darmbacteriën (e-coli)
• Vrouwen vaker dan mannen 
• Gecompliceerd bij: mannen, koorts, zwangeren, kinderen <12jr, DM, ziekte aan nieren/urinewegen

Blaasontsteking (cystitis)

Behandeling:

• Preventie: voldoende drinken, regelmatig plassen (niet uitstellen), uitplassen na seks, drinken van cranberry sap
• Antibiotica alleen bij gecompliceerd of als een ongecompliceerde UWI na 7d niet over is.

Pyelonefritis

• Nierbekkenontsteking
• Ontstaat door reflux: Urine stroomt tijdens het plassen naar buiten én naar boven, richting het nierbekken
• UWI stijgt op naar de nieren
• Behandeling met antibiotica thuis of in ziekenhuis (grotere kans op sepsis!)
• Symptomen

1. Aanhoudende pijn in zij/onderrug
2. Koorts/koude rillingen
   
3. Ziek, misselijk, braken

• Oorzaken:

1. UWI niet opgemerkt (geen duidelijke klachten en daardoor niet behandeld)
2. Urolithiasis (nierstenen) 

Oorzaken Pyelitis/Pyelonefritis

1. Reflux 

2.  Nierstenen

De uitmonding van de ureter in de blaas is zo gemaakt dat urine 1 kant op stroomt. Bij sommige mensen functioneert dit niet goed. In dat geval stroomt urine tijdens het plassen niet alleen naar buiten maar ook naar boven, in de richting van de nierbekkens. (Reflux)
Dit is niet te voelen maar een evt. blaasontsteking kan dan opstijgen naar de nieren. 

Nefrolithiasis/Urolithiasis

• Steenvorming in de urine = nierstenen
• Vaak op middelbare leeftijd, vaker bij mannen
• Zouten slaan in de urine neer - dit worden grotere stenen
• Oorzaak onbekend
• Symptomen:

1. Pijn wanneer de steen loslaat of wanneer urine langs de steen gaat
2. Pijn in aanvallen (= koliekpijn) hoog in de zij met uitstraling naar de lies > bewegingsdrang 

• Complicatie: pyelonefritis
• Behandeling: 

1. Stenen worden vanzelf uitgeplast, goed blijven drinken
2. Pijnbestrijding met NSAID's (bijv. diclofenac)
3. Afwachten
4. Bij complicaties of toename/terugkerende klachten: vergruizing of verwijderen met een scopie of operatie

Niersteenvergruizer

patient ligt op een kussen met water, wat schokgolven opvangt. Vaak poliklinisch, doet geen pijn. 

Hoe ontstaan de kristallen die nierstenen kunnen veroorzaken?

1. Indikken van het vocht
2. Afvalstoffen in de urine
3. Heel hoog natrium
4. Bloed in de urine

Nierstenen kleiner dan ... mm worden in 85 tot 95% binnen twee maanden vanzelf uitgeplast

1. 0,5mm
2. 1mm
3. 5mm
4. 10mm

Opdracht medicatie blaasontsteking (cystitis)

Ga naar Cumlaude en maak de opdracht: medicatie blaasontsteking

2. Mannen, zwangeren, patiënten met dm, afwijkingen aan nieren of urinewegen, een verblijfskatheter of een verminderde weerstand).

Perineum: is gebied dat geslachtsdeel van de anus scheidt. 

Huiswerk

-Leren Lessonups zover En Expert College maken (zorg nu 3 modules)

Lees hoofdstukken uit boek AF/Medische kennis/ Geneesmiddelenkennis

- Week 16 Toets Kerntaak 1 (AFP/TRG) via KTB

Let op: om deel te nemen aan de toets moet uiterlijk dinsdag 11 april a.s. 16.00 uur de volgende certificaten op Expert College behaald zijn:

*Urine incontinentie

*Nierfalen

*Nierstenen

*Urineweginfectie

-Alle opdrachten zover af!