V4 - TH2 - BS2 deel 1

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

thema 2: Voortplanting

BS 2: 

Geslachtelijke voortplanting

Leerdoelen

2.2.1 Je kunt beschrijven hoe door meiose gameten worden gevormd en hoe de bevruchting verloopt.

2.2.2 Je kunt de bouw, werking en functie van de voortplantingsorganen van de mens beschrijven. (volgende les)

begrippen

geslachtelijke voortplanting

geslachtscellen 

haploïde 

lichaamscellen

diploïde 

bevruchting

zygote

reductiedeling 

meiose I en meiose II 

meeldraden 

stampers

voortplantingsorganen

plantenveredeling

eierstokken

teelballen 

eicel

follikel

spermacellen

Geslachtscellen (gameten) 

ei + sperma cellen

Somatische (lichaams)cellen 

Geslachtscellen (gameten)

-> meiose 

ei + sperma cellen

Somatische (lichaams)cellen 

-> mitose 

mitose

de lichaamscellen 

delen via 

mitose (BS1)

Het diagram laat de hoeveelheid DNA in een cel zien tijdens de mitose. In het diagram zijn vier perioden aangegeven.
- Welke letter hoort bij S-fase?

1. A
2. B
3. C
4. D

maar bij wat gebeurt er bij voortplanting? 

maar bij wat gebeurt er bij voortplanting? 

een ei cel fuseert met een spermacel

maar bij wat gebeurt er bij voortplanting? 

een ei cel fuseert met een spermacel

-> wat gebeurt er bij die fusie met de hoeveelheid DNA in de cel? 

maar bij wat gebeurt er bij voortplanting? 

een ei cel fuseert met een spermacel

-> wat gebeurt er bij die fusie met de hoeveelheid DNA in de cel? 

= verdubbeld

Celfusie

Geslachtelijke voortplanting wordt gekenmerkt door het versmelten van twee (geslachts)cellen en diens genetische informatie uit de kern.

De nieuwe cel bevat dus een dubbel aantal chromosomen.

dus om niet te veel DNA te krijgen hebben eicellen en sperma de helft van het DNA

Bevruchting

Bij de bevruchting fuseren twee gameten. De gameten bevatten de helft van de genetische informatie (n).

Dit levert een bevruchte cel op met een normale hoeveelheid genetische informatie (2n)

bevruchting - mens

mitose 

• gewone celdeling
• symmetrisch: 1 cel -> 2 kopie cellen
  
• diploïde cellen (2 sets = 2 n)  
  
• normaal 23 sets, 46 chromosomen, 46 chromatiden
  
• na S-fase 23 paren, 46 setjes met 92 chromatiden 
  

mitose 

• gewone celdeling
  
• symmetrisch: 1 cel -> 2 kopie cellen
  
• diploïde cellen (2 sets = 2 n)  
  
• normaal 23 sets, 46 chromosomen, 46 chromatiden
  
• na S-fase 23 paren, 46 chromosomen, met 92 chromatiden 
  

meiose 

• celdeling voor geslachtscellen 
  
• asymmetrisch: 1 cel -> 4 verschillende gameten
• haploïde cellen (1 set = n)
  
• geen synthese (replicatie)
• meiose 1 -> 23 sets -> 46 chromosomen met  92  chromatiden naar -> 23 sets, 46 chromosomen met 46 chromatiden
• meiose 2 -> weer halveren naar losse 23 chromosomen (23 chromatiden)

hoe ontstaan de cellen? 

somatische cellen= lichaamscellen d.m.v. mitose 

gameten  =  geslachtscellen d.m.v. meiose 

moeilijk mitose of meiose uitklaar te houden? 

moeilijk mitose of meiose uitklaar te houden? 

meiose

mitose

binas 76

start: 

• 1 cel (2n) diploïde
  
• 92 chromatiden

 resultaat: 

• 2 cellen (2n) diploïde
  
• 46 chromatiden

meiose 

binas 76

start 

• 1 cel (2n) diploide
  
• 92 chromatiden
  

resultaat 

• 4 cellen (n) haploïde
  
• elk 23 chromatiden
  

Meiose

De meiose, ook wel reductiedeling is het proces waarbij haploïde gameten ontstaan. 

Meiose I: 2n -> 2x n

=verdeling chomosomen van vader en moeder afkomstig

Meiose

De meiose, ook wel reductiedeling is het proces waarbij haploïde gameten ontstaan. 

Meiose I: 2n -> 2x n

Meiose II: 2x n -> 4x n

= splitsing v.h. chromosoom

diploïd/haploïd

	diploïd	haploïd
celtype	somatisch	gameet
afk .	2n	n
chromo-somen	in paren	enkel
cel	lichaam	zaad/ei
deling	mitose	meiose
mens	46	23

karyogram: diploid vs. haploid 

diploid / na S-fase

diploid na m-fase

haploid

2n

mitose 

2n

2n

meiose 

Vul in voor de meiose 

2n

n

n

2n

2n

n

n

n

n

n

n

nog vragen? 

aan de slag met het huiswerk: 

maak opdracht 18 t/m20

(hieronder meer vragen)

Bekijk het karyogram. Is dit een
karyogram van een diploïde (2n)
of haploïde (n) cel?

1. Diploïd (2n)
2. Haploïd (n)

Delingsproces
In de afbeelding zijn delende cellen van een diploïd individu schematisch weergegeven.
Voor dit individu geldt: 2n = 6.
Welk delingsproces kan zijn weergegeven in figuur 1? En welk in figuur 2?

1. figuur 1: meiose I en mitose figuur 2: alleen meiose II
2. figuur 1: alleen meiose I figuur 2: meiose I en mitose
3. figuur 1: alleen meiose I figuur 2: alleen mitose
4. figuur 1: alleen meiose I figuur 2: alleen meiose II

Dit hiernaast is een karyogram van een....

1. zaadcel
2. eicel
3. lichaamscel
4. is niet te zeggen

Dit hiernaast is een karyogram van een....

1. zaadcel
2. eicel
3. lichaamscel
4. is niet te zeggen

Wanneer is dit karyogram gemaakt?

1. Vlak voor de celdeling
2. Vlak na de celdeling
3. Kan je niet weten