Marktgedrag (2e) H1. Volkomen concurrentie of volledige mededinging

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Week 49 (vanaf 2 december 2024)

Hoofdstuk 1. Volkomen concurrentie of volledige mededinging

• actualiteit (prijzen blijven stijgen)
• opdracht 3.24 klassikaal bespreken
• stencil oefening grafieken
• leerdoelen
• instructie (volkomen concurrentie)
• maakwerk: stencil opgave bij H3 + opdracht 1.1 t/m 1.7

Opdracht 3.24

 - P = 20

 - GTK = 2q + 4 + 45/q

 - MK = 4q + 4

Bereken het minimale verlies.

• minimaal verlies MO = MK
• 20 = 4q + 4 => q = 4
• TO = p x q => TO = 20q
• TK = GTK x q => 2q2 + 4q + 45
• TW = TO - TK => 20 x 4 - (2 x 42 + 4 x 4 + 45)
• TW = -13 => minimale verlies = -13

Maximale Winst

1. Wanneer is de winst maximaal?

• maximale winst bij q = 90 en p = 100

2. Wanneer is de omzet maximaal?

• maximale omzet bij q = 120 en p = 80
  

3. Wanneer wordt het break-even punt bereikt?

• break-even punt bij q = 170 en p = 47

4. Totale winst arceren bij maximale winst.

5. Totale omzet arceren bij maximale winst.

6. Producentensurplus arceren bij maximale winst.

7. Consumentensurplus arceren bij maximale winst.

Maximale Winst

1. Wanneer is de winst maximaal?

• maximale winst bij q = 90 en p = 100

2. Wanneer is de omzet maximaal?

• maximale omzet bij q = 120 en p = 80
  

3. Wanneer wordt het break-even punt bereikt?

• break-even punt bij q = 170 en p = 47

4. Totale winst arceren bij maximale winst.

• totale winst

5. Totale omzet arceren bij maximale winst.

6. Producentensurplus arceren bij maximale winst.

7. Consumentensurplus arceren bij maximale winst.

Maximale Winst

1. Wanneer is de winst maximaal?

• maximale winst bij q = 90 en p = 100

2. Wanneer is de omzet maximaal?

• maximale omzet bij q = 120 en p = 80

3. Wanneer wordt het break-even punt bereikt?

• break-even punt bij q = 170 en p = 47

4. Totale winst arceren bij maximale winst.

• totale winst

5. Totale omzet arceren bij maximale winst.

• totale omzet

6. Producentensurplus arceren bij maximale winst.

7. Consumentensurplus arceren bij maximale winst.

Maximale Winst

1. Wanneer is de winst maximaal?

• maximale winst bij q = 90 en p = 100

2. Wanneer is de omzet maximaal?

• maximale omzet bij q = 120 en p = 80

3. Wanneer wordt het break-even punt bereikt?

• break-even punt bij q = 170 en p = 47

4. Totale winst arceren bij maximale winst.

• totale winst

5. Totale omzet arceren bij maximale winst.

• totale omzet

6. Producentensurplus arceren bij maximale winst.

• producentensurplus

7. Consumentensurplus arceren bij maximale winst.

Maximale Winst

1. Wanneer is de winst maximaal?

• maximale winst bij q = 90 en p = 100

2. Wanneer is de omzet maximaal?

• maximale omzet bij q = 120 en p = 80

3. Wanneer wordt het break-even punt bereikt?

• break-even punt bij q = 170 en p = 47

4. Totale winst arceren bij maximale winst.

• totale winst

5. Totale omzet arceren bij maximale winst.

• totale omzet

6. Producentensurplus arceren bij maximale winst.

• producentensurplus

7. Consumentensurplus arceren bij maximale winst.

• driehoek boven het producentensurplus

Leerdoelen H1. Volkomen concurrentie

• Ik kan de eerste 9 begrippen op pagina 20 omschrijven (zie ook LWEO).
• Ik kan kenmerken en voorbeelden noemen van markten van volkomen concurrentie.
  
• Ik kan het marktevenwicht zowel grafisch als rekenkundig onderbouwen.
• Ik kan de maximale winst bij volkomen concurrentie grafisch en rekenkundig onderbouwen.

Koffiebonenmarkt

1. Zijn er veel of weinig aanbieders?

• veel  aanbieders

2. Heeft een aanbieder invloed op de prijs?

• aanbieder heeft geen invloed op de prijs

3. Zijn koffiebonen identiek of verschillend?

• identiek, homogeen product

4. Consument inzicht in prijs en kwaliteit?

• ja, transparante / doorzichtige markt

5. Kan producent beginnen en stoppen?

• ja, vrij toetreding en uittreding

Marktvormen

                        Hoofdstuk 1                                Hoofdstuk 2              Hoofdstuk 3               Hoofdstuk 4

Marktvormen

Volkomen concurrentie

Invloed op prijs

Koffiebonen is een homogeen product, dus ik koop daar waar de prijs het laagst is. Stel, er komt een marktprijs tot stand waarbij winst wordt gemaakt.

Wat is het gevolg voor het aantal aanbieders?

• aantal aanbieders neemt toe, winst is aantrekkelijk!

Wat gebeurt er met de aanbodlijn?

• verschuift naar rechts
  

Wat gebeurt er met de marktprijs?

• bij gelijke vraag zal de prijs dalen, winst daalt!

De prijs in een markt van volkomen concurrentie komt tot stand door vraag en aanbod (marktmechanisme).

Marktevenwicht

In perfect werkende markten gaat de markt op zoek

naar het marktevenwicht. Dat is de prijs (P) waarbij vraag

en aanbod in evenwicht zijn (Qv = Qa).

Gegeven: vraagfunctie     Qv = -4P + 100

                     aanbodfunctie Qa = 5P - 25

Bereken het marktevenwicht (Qv = Qa) en de omzet daarbij.

• -4P + 100 = 5P - 25 => -4P - 5P = -25 - 100 => -9P = -125 => P = -125 / -9 => P = € 13,89
• vul P in Qv = -4 x € 13,89 + 100 => Qv = 44,44 of Qa = 5 x € 13,89 -25 = 44,44
• omzet = p x q = € 13,89 x 44 = € 611,16

Maakwerk deze week

• wat: stencil opgave bij H3 (2 opgaven)
• hoe: fluisterend overleg met buurman / buurvrouw mag
• hulp: buurman / buurvrouw of steek je vinger op
• tijd: tot 1 minuut voor einde les
• uitkomst: zo ver mogelijk
• klaar: ga verder met opdracht 1.1 t/m 1.7

Week 50 (vanaf 9 december 2024)

Hoofdstuk 1. Volkomen concurrentie of volledige mededinging

• actualiteit
• opgave bij H3 klassikaal bespreken
• leerdoelen
• instructie (MK, afgeleide en maximale winst)
• maakwerk: opdracht 1.8 t/m 1.19

Opgave bij 1 bij H3

Antwoord

Opgave 2 bij H3

Antwoord

Leerdoelen H1. Volkomen concurrentie

• Ik kan de 14 begrippen op pagina 20 omschrijven (zie ook LWEO).
• Ik kan kenmerken en voorbeelden noemen van markten van volkomen concurrentie.
  
• Ik kan het marktevenwicht zowel grafisch als rekenkundig onderbouwen.
• Ik kan de maximale winst bij volkomen concurrentie grafisch en rekenkundig onderbouwen.
• Ik kan de marginale kostenfunctie afleiden uit de totale kostenfunctie.
• Ik kan de individuele aanbodfunctie opstellen vanuit de marginale kostenfunctie.
• Ik kan de dynamiek op de markt bij het toetreden van nieuwe aanbieders beschrijven.
• Ik ken de ceteris paribusfactoren die van invloed zijn op de vraag- en aanbodfunctie.
• Ik kan een verandering van kosten rekenkundig verwerken in de aanbodfunctie.
• Ik kan de prijselasticiteit van de vraag berekenen en de uitkomst interpreteren.

Individuele aanbieder

Bij volkomen concurrentie heeft de individuele producent geen invloed op de prijs.

P = GO = MO

De prijs is bij elke afzet gelijk, de producent is een hoeveelheidaanpasser!

Toetreders op de markt (lange termijn)

Zolang er winst is (P > GTK), zullen er bij volkomen concurrentie nieuwe toetreders zijn. 

P = GTK = BEP

Ondernemers ontvangen een vergoeding (in de GTK) voor hun inspanning.

Q'a

-----------

P = GTK = BEP (= GO = MO)

MK en qa

In een markt van volkomen concurrentie heeft de aanbieder geen invloed op P, en dus ook niet op MO. De MK zijn dan ook bepalend voor het aanbod. Ik kan een individuele aanbodfunctie (qa-functie) opstellen vanuit de MK.

• Qa versus qa?
• Qa = hele markt
• qa = individuele aanbieder
  

De MK-functie (= qa-functie individuele aanbieder) geeft het verband weer tussen het aanbod en de prijs van de individuele aanbieder. Herschrijven: MK vervangen door P en q door qa:

• MK = q + 5 => qa = P - 5

Maximale Winst (MO = MK)

De MO is de afgeleide van TO-functie en de MK is de afgeleide van TK-functie. De afgeleide krijg je door te vermenigvuldigen met de macht en de macht 1 te verlagen:

• TO = 21q => MO = 21
• TK = q2+ 3q + 60 => MK = 2q + 3

Wat is de maximale winst bij bovenstaande TO en TK?

• maximale winst: bij MO = MK =>
• 21 = 2q + 3 => bij q = 9
• totale winst (bij maximale winst): TW = TO – TK =>
• TW = (21 * 9) - (92 + 3 ∗ 9 + 60) = 21

Prijselasticiteit van de vraag (Ev)

E_v = %Δq / %Δp

waarbij %Δ = (nieuw - oud) / oud

PrijsElasticiteitVanDeVraag(Ev)=​ProcentueleVeranderingPrijs​​ProcentueleVeranderingGevraagdeHoeveelheid​​

Prijselasticiteit en omzet

volkomen inelastische vraag

relatief inelastische vraag

-

relatief elastische vraag

-

Dynamiek op de markt, vraagfactoren

• Verschuiving langs de vraaglijn:

        1. prijs (p)

• Verschuiving van de vraaglijn (zie figuur rechts)

       2. inkomen (van de consumenten)
       3. bevolkingsomvang (aantal consumenten)
       4. behoefte (voorkeur van de consumenten)
       5. prijzen van substitutie (vervangende) goederen
       6. prijzen van complementaire (aanvullende) goederen

Bij de vraaglijn neem je altijd aan dat alle andere vraag factoren (dan de prijs) die de vraag beïnvloeden niet veranderen (gelijk blijven) = ceteris paribus voorwaarde, alleen de prijs wijzigt!

Dynamiek op de markt, aanbodfactoren

• Verschuiving langs de aanbodlijn:

       1. prijs (p)

• Verschuiving van de aanbodlijn (zie figuur rechts):

       2. productiekosten per stuk (kostprijs)
       3. aantal aanbieders

Bij de aabodlijn neem je altijd aan dat alle andere aanbodactoren (dan de prijs) die het aanbod beïnvloeden niet veranderen (gelijk blijven) = ceteris paribus voorwaarde, alleen de prijs wijzigt!

1) Onderneming ‘Energiebewust’ produceert o.a. het product ‘Eminder’ en heeft voor dit product de volgende gegevens op een rijtje gezet:
- productiecapaciteit 10.000 stuks
- variabele kosten per stuk € 35 ongeacht het aantal stuks
- constante kosten (TCK) bedragen € 600.000
De variabele kosten zijn ...

1. progressief
2. degressief
3. proportioneel

2) Het energiezuinige consumentenproduct ‘Eminder’ wordt verhandeld op een markt die vele overeenkomsten heeft met een markt van volkomen concurrentie. Voor deze markt gelden de volgende gegevens met betrekking tot vraag en aanbod:
- Qa = 2P – 70 Qa = aangeboden hoeveelheid (× 10.000 stuks)
- Qv = -3P + 530 Qv = gevraagde hoeveelheid (× 10.000 stuks)
Wat is de prijs en marktomzet als de markt in evenwicht is.

1. P = € 120 en marktomzet = € 204 miljoen
2. P = € 92 en marktomzet = € 114 miljoen
3. P = € 120 en marktomzet = € 170 miljoen
4. P = € 92 en marktomzet = € 254 miljoen

6) Voor een ondernemer geldt de gemiddelde kostenfunctie: GTK = q + 10 + 125/q.

Wat is de juiste vergelijking van de marginale kostenfunctie?

1. MK = 2q + 10
2. MK = q2 + 10q + 125
3. MK = q + 135
4. MK = 2q + 135

9) Bij volkomen concurrentie is de individuele producent ...

1. prijszetter
2. prijsaanpasser
3. hoeveelheidszetter
4. hoeveelheidsaanpasser

11) Er vindt een verschuiving plaats in de aanbodlijn van telefoonopladers
van Qa = 3P - 30 naar Qa’ = 3P - 50.

Dit kan veroorzaakt zijn door ...

1. meer vraag naar telefoonopladers.
2. hogere prijs van telefoonopladers.
3. lagere productiekosten van telefoonopladers.
4. minder aanbieders.

16) De marktprijs van één belminuut is € 0,08. De variabele kosten van Mobiel zijn € 0,03 per belminuut en de constante kosten € 1.200.000 per maand. Mobiel kan maximaal 35 miljoen belminuten per maand aanbieden.

Bereken de break-evenafzet voor Mobiel in miljoenen belminuten per maand.

1. 5
2. 8
3. 12
4. 24

18) De marktprijs van één belminuut is € 0,08. De variabele kosten van Mobiel zijn € 0,03 per belminuut en de constante kosten € 1.200.000 per maand. Mobiel kan maximaal 35 miljoen belminuten per maand aanbieden.

Bereken de maximale winst voor Mobiel in euro's per jaar.

1. € 550.000
2. € 6.600.000
3. € 1.200.000
4. € 24.000.000

19) De marktprijs van één belminuut is € 0,08. De variabele kosten van Mobiel zijn € 0,03 per belminuut en de constante kosten € 1.200.000 per maand. Mobiel kan maximaal 35 miljoen belminuten per maand aanbieden.

Bereken de gemiddelde totale kosten (GTK) voor Mobiel in eurocent per belminuut, bij 35 miljoen belminuten per maand.

1. € 3
2. € 3,43
3. € 6,43
4. € 8,43

20) Voor een landbouwproduct in Europa geldt het volgende:
Qv = -10P + 4.000; p luidt in euro's per ton
Qa = 10P – 800; Q luidt in tonnen
De Europese Commissie (EC) onderzoekt wat het effect is van het verlenen van een subsidie aan de aanbieders met een omvang van € 80 per ton.
De nieuwe aanbodfunctie als gevolg van die maatregel wordt ...

1. Qa = 10P – 1.600
2. Qa = 10P – 880
3. Qa = 10P – 720
4. Qa = 10P

32) De marktprijs voor theeglazen is € 8. Voor het bedrijf Murano gelden de volgende kosten voor theeglazen:
TCK = 60 en GVK = 0,25Q + 2

Bij welk aantal glazen haalt Murano maximale winst?

1. 8
2. 12
3. 3.600
4. 12.000

Maakwerk deze week

• wat: opdracht 1.8 en 1.19
• hoe: fluisterend overleg met buurman / buurvrouw mag
• hulp: buurman / buurvrouw of steek je vinger op
• tijd: tot 1 minuut voor einde les
• uitkomst: zo ver mogelijk
• klaar: ga verder met 1.6 Zelftest

Opdracht 1.15

Opdracht 1.18