Les 2 - 5 vwo - periode 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Welkom!

Als de timer is afgelopen heb je...

• Tas op de grond
• Leer- en opdrachtenboek op tafel
• Telefoon in je tas of telefoontas

Telefoon in telefoontas of eigen tas

Vandaag

- Startopdracht

- Herhaling §2.1 & HW bespreken

- Uitleg §2.2

- Bespreken RTTI H1

- Exit ticket

Startopdracht

• Wat?  Maken stencil startopdracht.
• Klaar? Doornemen H2

Bespreken startopdracht 

Herhalingsvragen

Herhalingsvragen

1. Wat zijn endogene processen?
2. Wat is de reden dat de oceanische korst lager ligt dan de continentale korst?
3. Wat is een midoceanische rug?

Huiswerk bespreken: 

Introductie: 3,4,5 & H2.1: opdr. 1,3,6

Leerdoelen §2.2

• Welke drie soorten plaatbewegingen onderscheiden we?

• Wat is de drijvende kracht achter platentektoniek?

• Welke bewijzen zijn er om platentektoniek aan te tonen?

Theorie §2.2 

Platentektoniek

 Terug naar de aantekening in je schrift van vorige de afgelopen twee lessen

Aardplaten

De aardplaten of schollen drijven op de mantel en bewegen.

Platen verschillen van elkaar:

• grootte
• bewegingssnelheid
• continentale korst of oceanische korst of beide

Drie soorten plaatbeweging

Drie soorten plaatbeweging:

• Convergent > naar elkaar toe (blauwe pijlen)
• Divergent > uit elkaar (rode pijlen)
• Transform > langs elkaar (gele pijlen)

Het bewegen van de platen op de aardmantel noemen we platentektoniek. 

Heet magma in de mantel komt naar boven en stroomt zijdelings weg.

Bij die beweging neemt het magma de aardplaten mee. 

Voorwaarden ontstaan convectiestromen:

1. Voldoende warmte voor gedeeltelijk smelten gesteente in de aardmantel

2. Warmteverschillen waardoor op de warmste plaatsen magma opstijgt en op de minst wame plaatsen het magma weer naar beneden zakt.

Ingezoomd links, divergentie:

Hier dringt magma door de oceaanbodem en vormt het nieuwe aardkorst.

Zodra het magma buiten de aardkorst komt noemen we het lava.

Dit komt met name op oceaanbodems voor: vorming van mid-oceanische ruggen

Aardplaten bewegen door een combinatie van drie krachten

Convectiestromen zorgen voor 3 krachten

1. Duwkracht vanuit mid-oceanische rug

2. Trekkracht door subductie van de oceanische plaat

3. Stroomkracht tussen die 2 plaatsen

Oceaanbodem ontstaat dus bij mid-oceanische ruggen en verdwijnt weer bij subductie

Continentale korst blijft drijven en is wat dat betreft tamelijk onveranderlijk

Platen, plaatranden, plaatbewegingen, aardbevingen

Waar vinden we op deze kaart subductie?
Waar mid-oceanische ruggen?

C

Midden op continentale plaat > hier gebeurt niets

D

Botsende oceanische en continentale plaat (de zee tussen China en Indonesië is feitelijk continentale plaat) > subductie

B

Uit elkaar drijvende oceanische platen > mid-oceanische rug

A

Botsende oceanische en continentale plaat > subductie

Eigenlijk bewegen de aardkorstplaten, niet de afzonderlijke continenten
!

De platen bewegen met 1 tot 20 cm per jaar.

Wetenschappers gaan er van uit dat dit in het verleden ook het geval was. Dat noemen we het actualiteitsprincipe.

Bewijzen plaattektoniek

• Beweging platen nu
• Vorm van de continenten > passen aan elkaar
• Gelijke fossielen aan 2 kanten oceaan
• Gelijke gesteentelagen aan 2 kanten oceaan
• Datering gesteenten op de oceaanbodem (jong bij midoceanische rug, oud bij continent)
• ...

Verleden - Heden - Toekomst

1. De continenten zijn grotendeels naar elkaar gedreven: Pangea.

De bewegingsrichting draait om.
2. De continenten bewegen uit elkaar, alleen Europa en Afrika naderen elkaar.
De bewegingsrichting draait om (??)

3. De continenten bewegen naar elkaar.

Aan de slag: individueel uitwerken (Zs). Oortjes mogen.

1. Maak  H2.2 Opdr. 1,3,4,5.

2. Klaar? Doornemen H2.

Toets bespreken

Toets bespreken - regels

• Ik bespreek de toets, jullie luisteren. Daarna luister ik naar jullie
• Vragen pas na afloop van de uitleg. Niet onderbreken tijdens uitleg.

Reflecteren op de les

Exit Ticket

Pak je telefoon, scan de barcode en beantwoord de drie gestelde vragen.