KL 1.5: Ziekte en gezondheid. Factoren die van invloed zijn op gezondheid

• Zorg en Welzijn
• HBO
• Studiejaar 1

Waar gaan we het over hebben?

Wat is nu eigenlijk gezondheid?

 Wanneer voel jij je gezond?

 Is gezondheid voor iedereen hetzelfde?

 Of kan je op verschillende manieren naar gezondheid kijken?  

Ziekte en gezondheid. Factoren die van invloed zijn op gezondheid 

Wat is gezondheid?

Definitie van gezondheid:

Gezondheid is een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet van louter het ontbreken van ziekte (WHO, 1948)

Kijkend naar deze definitie; ben jij dan gezond?

Op welke manieren (visies) kan er naar gezondheid gekeken worden?

Visies op gezondheid:

Onderwerp 1: Visies op gezondheid: Wat is gezondheid? Jouw visie op gezondheid is bepalend voor jouw visie op je eigen verpleegkundige beroepsuitoefening. Hoe kan je gezondheid meten? Gezondheidsindicatoren laten zien hoe gezond de bevolking is. gezondheidsindicatoren geven aan welke gezondheidsproblemen veel voorkomen. En geeft een helder zicht op de volksgezondheid. Inzicht in de gezondheidstoestand van mensen is het vertrekpunt voor preventen en gerichte zorgverlening.

Verschil in de manier waarop wij tegen gezondheid aan kijken. Ziekte en het genezen is belangrijk geweest. Geneeskunde als de meest geschikte manier om de gezondheid van mensen te verbeteren. Maar geneeskunde is niet de oplossing voor gezondheidsproblemen. Er kwam een andere manier van kijken naar gezondheid en ziekte het bevorderen van de gezondheid kreeg meer aandacht. Gezondheid bevorderen en te optimaliseren en de ongunstige factoren op gezondheid te minimaliseren en weg te halen.

Gezondheid heeft aspecten die in de tijd en plaats kunnen variëren gezondheid heeft waarderen, normerende en culturele aspecten. Cultuur heeft invloed en leefregels. Hoe gezondheid wordt beleeft.

Biologische: aanpassing van het lichaam aan externe omstandigheden, iemand is gezond als hij in staat is onder wisselende externe omstandigheden zijn interne mileu constant te houden.

Psychische: zelf gestelde doelen behalen en in zijn geestelijke behoefte kan voorzien. Gezond is dus geestelijk optimaal voelen. Dus lichamelijk kan je vanuit deze benadering gezond zijn. Degene die zich gezond noemen zijn dan ook volgens deze benadering gezond. Het gaat echt om het geestelijke welzijn.

Sociale: sociale rollen vervullen in de maatschappij binnen de geldende waarden en normen van de samenleving. Maatschappelijk functioneren staat centraal en het individuele behoefte en verlangen ondergeschikt. Dus je bent ziek als je je niet kan aanpassen aan de heersende waarden en normen van ijn cultuur.

Medische, monocausale: afwezigheid van ziekte of gebrek, professionele medische gezondheid = klassieke benadering.

Humane, Multifactoriële visie: combinatie van bovenstaande.

Dynamische visie: holistisch mensbeeld; de mens is gezond als hij in balans is met zowel zichzelf als zijn externe milieu. Aanpassingsvermogen van de mens en het bereiken van een evenwicht tussen de mens en zijn omgeving (externe milieu). Aanpassend vermogen en de regie over de gezondheid. Draagkracht/draaglast. Zelfmanagement. Patiënten zullen zich eerder ongezond, niet “in balans” voelen als het evenwicht verstoord is enz ij meer negatieve dan positieve invloeden ervaren vanuit de omgeving.

Wat houdt epidemiologie in?

Epidemiologie 

Gezondheid kan je dus op verschillende manieren bekijken. Wat voor de ene persoon belangrijk is gezien gezondheid hoeft niet voor iemand anders belangrijk te zijn qua gezondheid. Daarnaast zijn er factoren die van invloed zijn op de gezondheid. Het vakgebied dat zich bezig houdt met het inzichtelijk maken van de gezondheidstoestand van de bevolking is de epidemiologie. Epidemiologie bied dus inzichten in de wijze waarop ziekte- en sterftepatronen verdeeld zijn over de bevolking.

Wat houden de termen Mortaliteit, morbiditeit en Multi morbiditeit in?

Mortaliteit, morbiditeit en Multi morbiditeit

Mortaliteit: percentage personen dat sterft aan een bepaalde aandoeningen gedurende en bepaalde tijdseenheid. 

Morbiditeit: percentage mensen met een gezondheidsprobleem. 

Multi-morbiditeit: Mensen met chronische gezondheidsproblemen hebben niet één, maar meer gezondheidsproblemen tegelijk. 

Wat zijn gezondheidsverschillen?

Wat betekend de SES?

1. sterfte economische status
2. sociaaleconomische status
3. Stedelijke Ecologische Structuur
4. sociale economische symbolen

Gezondheidsverschillen

Sociaaleconomische gezondheidsverschillen (SEGV) zijn verschillen in gezondheid en sterfte tussen mensen met een hoge en mensen met een lagere (sociaaleconomische) positie in de maatschappij.

Sociaal- economische status (SES): en etnische achtergrond hebben relatie met gezondheid. Lagere opleidings-, beroeps- of inkomensniveau hebben mindere gunstige gezondheidstoestand. (SEGV) sociaal economische gezondheidsverschillen. Lagere SES hogere lichamelijke en psychische problemen. Ook verschillen in ervaren gezondheid en gezonde levensverwachtingen. Sociale relaties zijn groter en sterker als hogere SES of hoge opleiding, meer positieve relaties, wat bijdraagt aan bijvoorbeeld minder kans op kaner en haartvaatziekten, en posietieve invloed op lichamelijk functioneren. Ook psychische gezondheid is betere bij sociale steun. Combinatie van factoren kunnen leiden tot SEVG. Bijvoorbeeld combinatie leeftijd en geslacht met rookgedrag alcoholgebruik en te lage consumptie van groenten en fruit.

Wat zijn gezondheidsdeterminanten?

Gezondheidsdeterminanten:

Gezondheidsdeterminanten: factoren die invloed hebben op ziekte en gezondheid.

Welke gezondheidsdeterminanten zijn er?

Model van Lalonde 

Elke gezondheidsdeterminanten heeft een specifieke invloed op een gezondheidsprobleem. Gezondheidsdeterminanten vormen ook een leidraad voor het optimaliseren van gezondheidsprobleemnen het inzicht krijgen in gezondheidsrisico's en het verbeteren van de (volks)gezondheid. Het Health concept van Lalonde brengt dit in kaart (Sassen, 2018).

  

Gezondheidsdeterminanten: factoren die invloed hebben op ziekte en gezondheid.

Endogene determinanten: persoonsgebonden, genetische factoren en verworven eigenschappen. Voorbeelden? Afwijkingen in genen, ook voor psychische stoornissen, , aanleg voor gezondheidsproblemen, hoge bloeddruk, afwijkingen immuunsysteem, glucosespiegel, overgewicht, cholesterol gehalte, veroudering.

Leefstijl & gedrag: gedragingen die positieve of negatieve invloed hebben op gezondheid en/ of – problemen. Voedingsgedrag, gezondheidsvaardigheden, alcohol- en drugsgebruik, rookgedrag, beweging, seksueel gedrag.

Fysieke en maatschappelijke omgeving: je woonomgeving, sociale steun, werk, blootstelling aan bepaalde factoren.

Medische zorg en preventie: daling totale sterfte, preventie en kwaliteit van leven. Optimaliseren behandeling en zorg. Maar ook resistentie AB, infecties, bijwerkingen.

Factoren die van invloed zijn op ziekte en gezondheid / gezondheidsverschillen 

Endogene determinanten: persoonsgebonden, genetische factoren en verworven eigenschappen.

Leefstijl & gedrag: gedragingen die positieve of negatieve invloed hebben op gezondheid en/ of – problemen.

Fysieke en maatschappelijke omgeving: je woonomgeving, sociale steun, werk, blootstelling aan bepaalde factoren.

Medische zorg en preventie: daling totale sterfte, preventie en kwaliteit van leven.

Wat kan je met deze informatie?

Als je nu jouw casus(opdracht) erbij pakt. Want deze theorie is informatie voor deelopdracht B.

Kan je verbanden leggen tussen de demografische gegevens, werk en inkomen, ziekte en gezondheid, opleidingsniveau, veel voorkomende ziektes, doodsoorzaken, levensverwachting, etc. Leg waar mogelijk uit welke factoren (determinanten) van invloed zijn op de gezondheid. Probeer verbanden te leggen (waar mogelijk) en onderbouw deze met bovenstaande bronnen. 

Zijn er gezondheidsverschillen van invloed op jouw casus patiënt?

Wat heb je geleerd dit kennislab?