4.4 Zijn verschillen tussen mensen een probleem?

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H4 Pluriforme samenleving: eigenheid of eenheid?

 4.4 Zijn verschillen tussen mensen een probleem?

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe pluriformiteit en sociale cohesie in de samenleving met elkaar samenhangen.

• Je kunt problemen onderscheiden die samenhangen met de pluriforme samenleving, zowel voor individuen, groepen, als voor de samenleving in z’n geheel.
  

Zijn verschillen tussen mensen een probleem?

De diversiteit in de pluriforme samenleving hoeft geen probleem te zijn en biedt zelfs de mogelijkheid tot ontwikkeling van je eigen identiteit. 

Toch kent een pluriforme samenleving spanningen en specifieke vraagstukken. Wanneer leiden verschillen tot problemen? En wie moet daar dan wat aan doen?

Spanningen in de klas weerspiegelen spanningen in de samenleving.

Hoe gaat het met Nederland?

Over deze spanningen zegt Diversion:

"In Nederland leven we steeds dichter op elkaar, en nemen we tegelijkertijd meer afstand. Mensen staan lijnrecht tegenover elkaar in discussies over de vluchtelingencrisis, extremisme of Zwarte Piet, maar kunnen ook niet om elkaar heen."

Organisatie voor maatschappelijke vernieuwing: Diversion

Diversion bedenkt praktische oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. Een van haar vakgebieden is maatschappelijke spanningen. 

Hoe gaat het met Nederland?

Onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) -> Hoe vinden Nederlanders dat het gaat met Nederland?

• "Manier van samenleven" is al jaren een genoemd probleem Zorgen zoals: Intolerantie, Gebrek aan respect, Egoïsme, Individualisme, Asociaal, agressief of hufterig gedrag, Discriminatie.
• Immigratie en integratie blijven hoog op de lijst van nationale zorgen.
• Krapte op de woningmarkt -> deze schaarste leidt vaak tot druk op onderlinge solidariteit. Waar moeten nieuwkomers wonen?

Wat zorgt voor saamhorigheid?

Veranderingen Nederlandse cultuur jaren 60:

Van een gesloten, verzuilde samenleving -> Naar een open, pluriforme samenleving

Een samenleving functioneert alleen goed wanneer er, ondanks spanningen, onderlinge verbondenheid is tussen mensen en tussen groepen mensen. 

Sociale Cohesie

Uitdagingen in een pluriforme samenleving

• Sociale cohesie is niet vanzelfsprekend
  
• Vraagstuk voor de overheid om de samenleving bij elkaar te houden
• Politieke keuzes ten aanzien van integratie tonen veranderende benaderingen

Ontstaat binding met Nederland vanzelf?

Weinig overheidsbemoeienis met de eerste gastarbeiders:

• Bedrijven moesten zelf woonruimte regelen
• Binding was vooral met het bedrijf
• Taal leren niet noodzakelijk (verwachting van terugkeer)

Gezinnen kwamen over:

• Overheid moest huisvesting regelen
• Oud stadwijken -> Oorspronkelijke bewoners vertrokken -> Ontstaan van 'zwarte' wijken

Beperkte integratie-inspanningen:

• Les in taal en cultuur van geboorteland (terugkeer gedachte)
  

Tweedeling in samenleving-> op de arbeidsmarkt, in het onderwijs en tussen woonwijken.

Economische uitdagingen:

• Hoge werkloosheid onder laaggeschoolde gastarbeiders -> uitkering
  
• Overheidsmaatregelen: arbeidsplaatsen creëren, voorkeursbeleid voor Nederlanders met en migratie achtergrond, extra geld voor scholen

Intussen groeide de onvrede in de samenleving:

• Mensen die de taal niet spraken,
• Migranten mengden zich niet 
• Profiteren van de verzorgingsstaat. 

De segregatie was toegenomen en de sociale cohesie kwam onder druk te staan.

Vanaf 2000: Verplichte inburgering:

• Migranten moeten taal, waarden en gebruiken leren
• Aanpassing aan dominante cultuur verplicht met als doel sociale cohesie en gelijke kansen te bevorderen.

Gaat het goed met de integratie?

Op basis van 3 criteria succesvolle integratie;

• Sociaaleconomische -> Positie en kansen op de arbeidsmarkt en de prestaties in het onderwijs;

• Sociaal-culturele -> Beheersing van de Nederlandse taal;

• Politiek-juridische , De mate waarin migranten politiek actief zijn.

Verbeterd maar nog steeds zwakker 

opleidingsniveau, discriminatie, uitsluiting en vooroordelen als factoren

Gaat het goed met de integratie?

Hoewel er aanzienlijke vooruitgang is geboekt op sociaaleconomisch en politiek vlak, blijven sociaal-culturele spanningen een uitdaging. Integratie gaat de goede kant op, maar er is nog werk aan de winkel om volledige gelijkheid en cohesie te bereiken.

Polariseren of verbinden?

Wanneer mensen zich bedreigd voelen in hun eigen identiteit, kan er Polarisatie optreden 

 

Het bewust uitvergroten van verschillen tussen groepen.

Het wij-zij-denken wordt aangescherpt. Hoe sterker de polarisatie is, hoe lastiger het is om overeenstemming te bereiken en er samen uit te komen.

Polariseren of verbinden?

De overheid speelt een belangrijke rol bij het verbinden:

• Mogelijk maken om mee te kunnen doen in de samenleving.
• Randvoorwaarden creëren en Ongewenst gedrag bestrijden.

 Zijn verschillen tussen mensen een probleem?

Conclusie:

Verschillen kunnen problemen veroorzaken door wederzijdse uitsluiting en druk op sociale cohesie, maar de politiek streeft naar integratie binnen de kaders van Nederlandse vrijheden en gelijkheden. Ondanks deze inspanningen blijven zorgen over de Nederlandse identiteit bestaan, mede door invloeden van buitenaf door open grenzen.

Volgende les

Lezen H4.4 Zijn verschillen tussen mensen een probleem?

Blz.  205/212

Opdrachten maken: Kennis en begrip 1 tot en met 5 + een toepassingsvraag naar keuze!

Opdrachten