SOVA niveau 4, les 1 Communicatie in de zorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

SOVA niveau 4, 

les 1 Communicatie in de zorg

SOVA

Sociale communicatieve vaardigheden

Les 1: Communicatie in de zorg

1.1 Basis communicatietechnieken

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven wat effectieve communicatie inhoudt.
  
• Je kunt uitleggen hoe je de boodschap van een ander goed waarneemt en interpreteert.
  
• Je kunt uitleggen hoe je effectief luistert en communiceert.
  
• Je kunt samenvatten hoe je verschillende gesprekstechnieken kunt toepassen.
  
• Je kunt uitleggen hoe je om moet gaan met weerstand en lastige gesprekken voeren.
  
• Je kunt samenvatten hoe je effectief social media en mail gebruikt in de communicatie.

1.1 Het communicatiemodel:

Wat is communicatie?

= Het overbrengen en ontvangen van een boodschap of het uitwisselen van informatie.

Het communicatiemodel:

Een zender geeft een boodschap aan de ontvanger en de boodschap komt goed aan

Het communicatiemodel:

Communicatie verloopt niet altijd soepel:

Ruis zorgt ervoor dat boodschap niet goed verzonden en/of ontvangen wordt:

Welke oorzaken van ruis kom je tegen op je werkplek?

De zorgvrager is niet in staat de boodschap goed te ontvangen. De zorgvrager is bijvoorbeeld doof of heeft een beperkt begrip door een ziekte als dementie.

De zorgverlener heeft moeite om de zorgvrager te begrijpen. De zorgvrager spreekt bijvoorbeeld door afasie slecht of zachtjes of de zorgvrager vertelt iets wat de zorgverlener niet begrijpt.

De zorgvrager en/of de zorgverlener zijn afgeleid door geluiden uit de omgeving. Denk aan de televisie die hard staat, een roepende medebewoner, een familielid dat binnenkomt met een vraag.

De zorgverlener vindt het lastig haar boodschap duidelijk te formuleren aangepast op het niveau van de zorgvrager. Zij gebruikt bijvoorbeeld te moeilijke woorden waardoor de boodschap niet meer aankomt.

De zorgverlener en/of de zorgvrager is afgeleid door de eigen gedachten. Ze zijn niet met aandacht bij de communicatie omdat ze ergens anders aan denken.

De boodschap van de zorgvrager en/of zorgverlener roept emoties op bij de ontvanger waardoor hij niet meer luistert.

De zorgvrager en/of de zorgverlener interpreteert de boodschap verkeerd waardoor de boodschap niet goed aankomt.

Verbale en non-verbale communicatie

Mondeling doorgeven informatie/ boodschap:

Verbale communicatie

MAAR

Overgrote deel van communicatie verloopt:

Non-verbaal: Non verbale communicatie verloopt 

niet via woorden of taal

Wat als verbale en non verbale communicatie niet op elkaar afgestemd zijn (video)?

Referentiekader:

=De manier waarop je de wereld bekijkt.  

Wordt bepaald door: 

• Je opvoeding, 
• normen en waarden, 
• ervaringen, 
• stemming en gevoelens, 
• land waar je woont, 
• vrouw of man 
• je geloof

          Belangrijk dat je bewust bent van je eigen referentiekader in de communicatie met anderen!

Zorgvragers, collega's, vrienden, kennissen hebben eigen referentiekader..

Mensen kunnen heel anders kijken naar zaken, hierdoor kunnen meningsverschillen ontstaan, sta open voor andere meningen.

Luisteren= belangrijkste in communicatie 

Goed luisteren belangrijk omdat:

• Je krijgt meer informatie, beter begrijpen van zv
• Je toont respect, zv voelt zich echt gehoord
• Je voorkomt misverstanden
• Bevorderd samenwerking met zv en collega's
• Beter begrip voor standpunt ander, je kunt beter onderhandelen.

Rationele Effectiviteits Training (RET)

Je eigen gedachten over bepaalde boodschap of gebeurtenis bepalen vaak hoe je reageert..

Belangrijk om je bewust te zijn van je eigen gevoelens, want je gevoelens kunnen goede communicatie in de weg staan.

Hoe zorg je dat je bewust bent van je gevoel? 

             RET METHODE

Lees grondgedachten RET en lees casus Cecil:

Wat vinden jullie?/Herkenbaar?

Hoe pas je RET in de praktijk toe?

• Gebeurtenis of boodschap zo neutraal mogelijk bekijken. Objectief waarnemen en niet interpreteren!!

• Wees bewust van je eigen emoties, passen deze emoties bij de situatie? Kan ik met deze emoties effectief handelen? Ga na of je emoties kloppen met de werkelijkheid.

• Ga na of het klopt wat je denkt/voelt. Vraag na bij zv of collega of je bepaalde gebeurtenissen juist hebt gezien.

Gesprekstechnieken

LSD (luisteren, samenvatten, doorvragen) uitgelicht:

Belangrijk onderdeel van lsd             Goede vragen stellen.

Verschillende soorten vragen:

-Open vragen

-Gesloten of keuzevragen

-Suggestieve vragen

-Reflecterende vragen

-Retorische vragen

-Gerichte vragen

Open vraag:

Gesloten vragen of keuze vragen

Suggestieve vragen:

Reflecterende vragen:

Retorische vragen:

Gerichte vragen:

Lastige gesprekken

Bv. slecht nieuws brengen..

Belangrijk dat je je goed voorbereidt en aandacht hebt voor gevoelens van zorgvrager.

Hebben jullie zelf ervaring met slecht nieuws gesprek? Hoe ging dit?

Slecht nieuws gesprek: 5 stappen

Slecht nieuws gesprek: 5 stappen

Communiceren via sociale media en mail

Valkuilen:

• Foto's van zv op sociale media
• Gesprekken tussen mantelzorger en zorgverlener op Whatsapp of Facebook..

Betrokken vaak geen idee dat foto's of gesprek zoveel mensen zouden bereiken (gesloten groep, gesprek was prive..)

NA het plaatsen van tekst of foto heb je geen enkele invloed meer op hoe dit zich verspreid!!

Wat zijn jullie eigen ervaringen m.b.t sociale media op je werk?

Veel voorkomende regels binnen zorgorganisaties m.b.t. sociale media:

Huiswerk:

Maak verwerkingsopdracht uit het hoofdstuk: 

Basis communicatietechnieken in Thieme M.