Les 4: uitscheiding en ontlasting

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Persoonlijke verzorging 2

Uitscheiding

Lesdoelen

• De student kan aan het einde van les benoemen wat uitscheiding is
• De student kan aan het einde van de les benoemen welke verschillende vormen van uitscheiding zijn
• De student kan aan het einde van de les benoemen hoe je verschillende vormen van uitscheiding kunt observeren

Wat is uitscheiding?

Uitscheiding

Uitscheiding betekent het afvoeren van afvalstoffen. 

Uitscheiding

Uitscheiding betekent het afvoeren van afvalstoffen. 

Dat gebeurt in de vorm van ontlasting via het maag-darmkanaal, als urine via de nieren en urinewegen, als transpiratievocht via de huid en eventueel als sputum vanuit de luchtwegen.

Urine

Urine is een lichaamsvloeistof waarmee afvalstoffen worden uitgescheiden via de urinewegen. 

Waar bestaan de urinewegen uit?

Urine

Urine is een lichaamsvloeistof waarmee afvalstoffen worden uitgescheiden via de urinewegen. 

De urinewegen bestaan uit de nieren, ureters (urineleiders), de blaas en de urethra (plasbuis). 

Afwijkingen urine

• Bruinrode kleur
• Donkerbruine kleur 
• Troebele of schuimende urine
• Sterke geur 

Urine observeren

Urine observeren

• Hoeveelheid
• Kleur
• Helderheid
• Geur

Klachten blaasontsteking?

Feces

Het lozen van feces (ontlasting) wordt ook wel defecatie genoemd.

Het patroon van defecatie verschilt per persoon

Hoeveelheid feces verschilt ook per persoon

Normale feces bestaan voor ongeveer 75% uit water en voor 25% uit vaste stoffen

Feces observeren

Feces observeren

• Frequentie
• Hoeveelheid
• Kleur
• Consistentie

Afwijkingen feces

Obstipatie

• Minder dan drie keer per week ontlasting;
• Harde en droge ontlasting;
• Moeizame stoelgang (de stoelgang is pijnlijk voor de zorgvrager en gaat langzaam);
• Gevoel van onvolledige defecatie.

Diarree

• Meer dan drie keer per dag ontlasting;
• Dunnere ontlasting dan normaal;
• Grotere hoeveelheid ontlasting dan normaal.

Andere afwijkingen

• Zwarte kleur 
• Witte of grijze kleur 
• Groene kleur
• Gele kleur
• Rode streep bij ontlasting
• Witte puntjes 
• Bloed 
• slijm of pus 

Transpiratie

Transpiratie of zweten is het verliezen van vocht via de huid.

In een normale situatie verliest een mens zo’n 500 tot 750 ml vocht per dag. 

Wat is de belangrijkste effect van zweten?

Oorzaak transpireren?

Oorzaak transpireren

• Hormonale ziekten 
• Kanker 
• Koorts;
• Overmatig alcohol- of drugsgebruik, of bij onttrekking van deze middelen;
• Een lage bloeddruk (hypotensie), vaatlijden en zuurstoftekort.

Welke maatregelen bij transpiratie?

Wat is sputum?

Sputum

Onder normale omstandigheden produceren slijmvliezen in de longen slijm. Sputum is overvloedig slijm door een ontsteking of een infectie aan de longwegen. 

Observeren sputum

• Hoeveelheid
• Kleur
• Consistentie
• Geur

Kleur en consistentie 

• Oranjebruin en taai
• Groen en klonterig
• Helder en slijmerig
• Rood

Opvangen sputum

In sommige gevallen moet sputum opgevangen worden voor medisch onderzoek. 

Het sputum moet dan opgevangen worden in speciale onderzoekspotjes. 

Lesdoelen

• De student kan aan het einde van les benoemen wat uitscheiding is
• De student kan aan het einde van de les benoemen welke verschillende vormen van uitscheiding zijn
• De student kan aan het einde van de les benoemen hoe je verschillende vormen van uitscheiding kunt observeren

Werken aan deelopdrachten