Les 5 - de ridderroman

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Les 5 - de ridderroman

februari 2023 - De Morgen

In welke historische periode
speelt deze game zich af?

Welke games, films, series
en boeken spelen zich in de
Middeleeuwen af?

Wat associeer je met
deze historische periode?

Per 2

pg.44

pg.45

In welk jaar is "Karel ende Elegast" ongeveer geschreven?

1. 1070
2. 1270
3. 1470
4. 1670

In welke eeuw leefde Karel De Grote?

1. 9de eeuw
2. 10de eeuw
3. 11de eeuw
4. 12de eeuw

Geven Karelromans dan een betrouwbare weergave van deze historische figuur?

Karelromans

In de middeleeuwen werden Karelromans geschreven die gebaseerd werden op het leven van Karel de Grote. De koningen hoopten hiermee hun prestige te vergroten.  Deze romans schreven voor hoe edelen aan het hof zich moesten gedragen. Op die manier werd het feodale systeem in ere gehouden. Het beeld van Karel De Grote werd geïdealiseerd. 

pg.45

Het Nederlands van de 13de eeuw

De video die we zonet bekeken is een moderne bewerking van Karel ende Elegast. De originele tekst klonk natuurlijk wel anders...

vogala.org

Beginfragment

We luisteren naar het beginfragment van Karel ende Elegast. Lees mee in de Trajectwijzer pg.160 (kan ook via iDiddit)

pg.45

Groepswerk

Deel 1

De klas wordt in drie groepen verdeeld: elke groep neemt een andere tekst voor zijn rekening. Beantwoord de vragen en duid aan in de tekst waar je het antwoord vindt. 

• Groep 1: Fragment 2 (TW pg.161, boek pg.46) 

• Groep 2: Fragment 3 (TW pg.162, boek pg.47)
• Groep 3: Fragment 4 (TW pg.163, boek pg.48)

pg.46-48

Groepswerk

Deel 2: expertengroep

De groepen worden door elkaar gegooid zodat er van elk fragment iemand aanwezig is:

• Vertel kort wat er in jouw fragment gebeurd is
• Bespreek de vragen.

pg.46-48

Controle

controleer de antwoorden aan de hand van de correctiesleutel. 

Hoe kan je "feodaliteit"
aan Karel ende Elegast verbinden?

Hoe kan je "theocentrisme"
aan Karel ende Elegast verbinden?

Hoe kan je "standenmaatschappij"
aan Karel ende Elegast verbinden?

Karelromans

Karelromans schreven voor hoe edelen aan het hof zich moesten gedragen. Op die manier werd het feodale systeem in ere gehouden. 

Hoe bereikt Karel ende Elegast dit doel?

Per 2

pg.49

Nawoord

13. Om een voorbeeld te stellen zodat iedereen weet wat er met verraders zoals Eggeric gebeurt.

14. De positie van de vrouw: De vrouw van Eggeric krijgt geen naam (en identiteit). Ze wordt zonder haar goedkeuren weggegeven aan Elegast als beloning.

De visie op god: god kiest altijd de kant van de rechtvaardige (Elegast) en er wordt gevochten voor de eer van God.

15. Een goede ridder is trouw aan de koning en aan God. Het loont om eerlijk te zijn en trouw wordt beloond.

16. Karel ziet in dat hij Elegast vroeger te streng heeft beoordeeld en beseft nu hoe trouw hij is.

pg.49

Noteren en schematiseren

13. Om een voorbeeld te stellen zodat iedereen weet wat er met verraders zoals Eggeric gebeurt.

14. De positie van de vrouw: De vrouw van Eggeric krijgt geen naam (en identiteit). Ze wordt zonder haar goedkeuren weggegeven aan Elegast als beloning.

De visie op god: god kiest altijd de kant van de rechtvaardige (Elegast) en er wordt gevochten voor de eer van God.

15. Een goede ridder is trouw aan de koning en aan God. Het loont om eerlijk te zijn en trouw wordt beloond.

16. Karel ziet in dat hij Elegast vroeger te streng heeft beoordeeld en beseft nu hoe trouw hij is.

pg.50

De cornell-methode

Dit systeem is een belangrijke manier om te noteren:

• Je gebruikt de linkerkolom om de inhoud met kernwoorden samen te vatten.
• In de rechterkolom noteer je ideeën en voorbeelden uitgebreider.

Voorbeeld

Dit systeem is een belangrijke manier om te noteren:

• Je gebruikt de linkerkolom om de inhoud met kernwoorden samen te vatten.
• In de rechterkolom noteer je ideeën en voorbeelden uitgebreider.

www.bing.com

Tips tijdens het noteren

1. Noteer zo snel mogelijk en laat witruimte wanneer je iets niet kan noteren (om nadien aan te vullen)
2. Werk schematisch  (alinea's, tekens: pijltjes, leestekens)
3. Gebruik kernwoorden en afkortingen
4. Maak onderscheid tussen theorie en voorbeelden

Trajectwijzer pg.62-63

Tips tijdens het noteren

1. Noteer zo snel mogelijk en laat witruimte wanneer je iets niet kan noteren (om nadien aan te vullen)
2. Werk schematisch  (alinea's, tekens: pijltjes, leestekens)
3. Gebruik kernwoorden en afkortingen
4. Maak onderscheid tussen theorie en voorbeelden

Trajectwijzer pg.62-63

pg.50

Bekijk elkaars werk

Wissel je blad met je buur. Schrijf eventuele suggesties:

• Hebben jullie dezelfde informatie? 
• Heeft je buur kernwoorden en afkortingen gebruikt?
• Heeft hij/zij schematisch gewerkt? (opsommingen, pijlen, leestekens ...)
• Zijn er nog dingen onduidelijk? duid aan

pg.50

pg.50

De cornell-methode

Dit systeem is een belangrijke manier om te noteren:

1. Welke deelonderwerpen kunnen we nog onderscheiden? (koning - 4 deelonderwerpen - rol vrouw)                              Noteer in de linkerkolom 
2. Welke verschillen worden er aangegeven?                                       Noteer in de rechterkolom

extra oefening noteren:

0

Ridderromans als middeleeuwse Netflix

Nu binget iedereen Netflix-reeksen, vroeger verslond iedereen die kon lezen boeken. Tegelijk luisterden de mindergeletterden elke avond naar de volgende vertelling van een spannend verhaal. Entertainment veranderde enorm door de jaren, maar de achterliggende mechanismen blijven hetzelfde. De meeste ridderromans van toen zijn onbekend bij het publiek van nu, maar bevatten een schat aan vertelstrategieën die gemeengoed zijn voor hedendaagse schrijvers en scenaristen. Via deze nieuwe workshop leren digital natives om zo’n authentiek, analoog medium te situeren in het moderne audiovisuele landschap.

Zo doet de episodische vertelstructuur van ridderverhalen denken aan die van een soapserie, terwijl moderne romans doorgaans een veel compactere verhaalboog hebben. Ook fenomenen als spin-offs, cross-overs, sequels en prequels komen in de ridderepiek met de regelmaat van de klok voor.

Elisabeth licht toe: “De verhaallijnen van pakweg Game of Thrones of de Star Wars-saga zijn helemaal opgebouwd zoals in de originele ridderverhalen: vol personages, plottwists en eindeloze verwikkelingen. Deze series gebruiken dezelfde trucjes als de oude ridderromans, zoals entrelacement: de vervlechting van verschillende verhaaldraden. Het zestiende-eeuwse publiek was helemaal gewend aan dit soort ‘kantklossen’ van plots en subplots. Daartegenover lijkt Karel ende Elegast dan weer veel meer op een Hollywoodfilm van nu, vanwege de strakke, korte structuur.”

"Niet zelden verrassen moderne televisieseries je met de herintroductie van uit het zicht verdwenen personages: helemaal volgens het stramien van de ridderroman.”

Elisabeth de Bruijn, gastcurator expo Helden in harnas

tussenstop 1

wapenschilden