Reformatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b, k, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

 De tijd van  hervormers 

16e eeuw: 1500 -1600 n.Chr.               Vroegmoderne tijd                                     

Lesdoelen

Aan het einde van de les weet ik wat de reformatie is en hoe het protestantisme ontstond. 

Wat weet je al?

Katholicisme

Hervormers: Luther

Protestantisme

Aantekeningen

Pak je aantekeningen schrift en maak aantekeningen

Welke ontdekkingsreiziger ging als eerste helemaal naar India?

1. Columbus
2. Diaz
3. Vasco da Gama

Welk begrip hoort bij de omschrijving?

'uitbreiding van macht of bezit.'

1. Columbiaanse uitwisseling
2. Expansie
3. Zijderoute

Waarom voerde Columbus westwaarts naar India?

1. Hij dacht dat er een nieuw land was te ontdekken
2. De route rondom Afrika was erg druk bevaren.
3. De route rondom Afrika was veilig, maar erg lang.
4. Columbus zocht een veiligere en snellere route

Deze les

Aan het einde van de les:

• Kan je de begrippen ‘Reformatie, en Protestantisme uitleggen.
• Weet jij wie Luther is.
• Kan je misstanden van de katholieke kerk die Luther aankaartte uitleggen.
• Kan je een oorzaken en gevolgen benoemen voor de Reformatie.
• Kan je uitleggen dat de splitsing van de christelijke kerk voor Luther een onbedoeld gevolg was.

Reformatie

Al eeuwen was de katholieke kerk met de paus aan het hoofd het geloof in Europa. De Reformatie, ook wel Hervorming genoemd, is een zestiende-eeuwse beweging die leidde tot een splitsing van de kerk. 

• Katholiek.
• Protestants.

Reformatie: kerkhervorming in de zestiende eeuw waarbij het protestantisme ontstaat.

Reformatie

De Reformatie was in beweging gezet door onder andere Maarten Luther en Johannes Calvijn. 

Oorzaken:

• Misstanden in de Rooms-Katholieke Kerk.
• Humanisme.
• Uitvinding van de boekdrukkunst.
• Invloed van de kerk op vorsten.

Reformatie

De hoofdoorzaak was dat er al lang tijd sprake was van allerlei misstanden in de Rooms-Katholieke Kerk. 

De grootste misstanden:

• De geestelijkheid had veel macht, maar was omkoopbaar en onbetrouwbaar.
• Aflaathandel: Verkoop van bewijzen dat je zonde vergeven waren. Met een aflaat kon je je zonden afkopen en hoefde je niet naar de hel.
• Geestelijken leefden niet celibatair.

Humanisme

Het humanisme speelde als tweede grote oorzaak. Humanisten zoals Erasmus lazen de Bijbel in de oorspronkelijke tekst en kwamen erachter dat er dingen niet klopte.

• Er waren vertaalfouten gemaakt in de bijbels.
• Bepaalde katholieke leerstellingen (zoals de biecht, het vagevuur, de aflaten) stonden niet in de Bijbel.
• Het humanisme zet de individuele mens centraal en niet de kerk. Mensen moesten zelf de bijbel lezen en tot god bidden. 
  

Luther en Calvijn.

Luther en Calvijn dachten verschillend over de organisatie van de kerk, maar ze waren het eens op een punt.

• Beide vonden dat de paus niet de

     juiste leider van de kerk was.

Maarten Luther (Duits: Martin Luther) (Eisleben, 10 november 1483 – aldaar, 18 februari 1546) was een Duits protestantse theoloog en reformator (Lutheranisme)

Johannes Calvijn, geboren als Jehan Cauvin (Noyon, 10 juli 1509 – Genève, 27 mei 1564), was een Frans-Zwitserse christelijke theoloog en reformator (Calvinisme)

Luther 

Luther vond dat bisschoppen de kerk zouden moeten leiden. 

• Duitse monnik uit Wittenberg.
• 95 stellingen met wat er volgens hem mis was met de kerk. 
• Wilde de katholieke kerk verbeteren.
• Het geloof kan volgens hem de mens redden van de hel. 
• Ontstaan van Protestantisme (Protest) --> Lutheranisme

Luther 

De paus wilde dat Luther alles terug zou nemen of hij zou uit de kerk gegooid worden. Luther weigerde iets terug te nemen en moest zich verantwoorden bij de paus en de keizer van het Heilig roomse rijk.

• Rijksdag van Worms in 1521 

Gevolg:

• Luther wordt verbannen. 
• Vlucht naar de Wartburg in Eisenach

Calvijn

Calvijn vond dat de kerkenraad, het hoogste orgaan van de kerk moest zijn. De kritiek van Luther en Calvijn op de kerk kwam grotendeels overeen, maar over enkele onderwerpen verschilden ze toch van mening.

• Vorst afzetten als het een tiran was. 

Predestinatieleer: het lot van elk mens is al voorbestemd bij de geboorte. 

De manier waarop je leefde kon hier niets aan veranderen

Calvijn

Was een bewonderaar van de Humanisten

• Vorst afzetten als het een tiran was. 

Predestinatieleer: het lot van elk mens is al voorbestemd bij de geboorte. 

De manier waarop je leefde kon hier niets aan veranderen

'Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg'

Verspreiding van het geloof

De paus en de keizer waren erg bang dat veel mensen het eens zouden zijn met Luther. De recente uitvinding van de boekdrukkunst maakte dat informatie snel kon verspreiden. 

• Geen monnikenwerk meer.
• Snel produceren van teksten, pamfletten en boeken.
• Teksten in begrijpelijke taal dat mensen konden lezen.

Gevolg:

• Luther kreeg veel volgelingen. 

Reformatie: Protestantisme

Het was nooit de bedoeling van Luther om een nieuwe stroming binnen het christendom te beginnen, maar zo pakte het uiteindelijk wel uit.

• De katholieke kerk weigerde zich aan te passen.
• Protestanten werden vervolgd en opgesloten of zelfs gedood; ketters. 
• De protestantse kerk won steeds meer aan populariteit.

Luther en Calvijn.

Op de schilderij zie je de twee kerkelijke stromingen afgebeeld.

• Links: protestanten. Te herkennen aan hun sobere zwarte kleding
• Rechts: Katholieken. Te herkennen aan kerkelijke wit/rode kleding.

Er wordt naar zielen gevist (wie de meeste aanhangers kan krijgen) 

Zielenvisserij

Luther:

• God bepaalt welke mensen naar de hemel gaan, door hun leven op aarde.
• Een goed mens zijn helpt als je bij Petrus voor de poort staat; hemel of hel.
• Aflaten kopen is onzin. Een goed mens zijn en verantwoording nemen is belangrijk.
• Je moet onvoorwaardelijk trouw zijn aan de overheid.

Calvijn:

• God heeft bij geboorte al besloten wie naar de hemel gaat.
• Onderdanen mogen in protest komen tegen de overheid als deze niet handelt overeenkomstig de bijbel.
• De mens, zo stelde hij, wordt niet geregeerd door het lot, maar door de goede God.
• het was niet de bedoeling dat men leefde alsof er geen gevolgen te vrezen waren. De mens bleef dus uiteindelijk wel verantwoordelijk voor zijn eigen daden.

Opdracht

• Kies één stelling uit van Luther die je interessant vindt.
• Schrijf deze in je schrift, op een tekenbladzijde en verwerk hem in een tekening.
• Schrijf op een gelinieerde pagina waarom je deze stelling hebt gekozen.
  Je moet het dus echt uitleggen.

Lesdoelen

Aan het einde van de les weet ik wat de reformatie is en hoe het protestantisme ontstond. 

Ik kan nu...

Aan het einde van de les:

• Kan je de begrippen ‘Reformatie, en Protestantisme uitleggen.
• Weet jij wie Luther is.
• Kan je misstanden van de katholieke kerk die Luther aankaartte uitleggen.
• Kan je een oorzaken en gevolgen benoemen voor de Reformatie.
• Kan je uitleggen dat de splitsing van de christelijke kerk voor Luther een onbedoeld gevolg was.