Les 02 - Taalverzorging

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Taalverzorging

Wie bepaalt hoe het hoort?
§A1 (pagina 258 en verder) 

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van deze les: 

- wat het belang van een goede spelling is; 

- welke naslagwerken je kunt gebruiken om de juiste spelling te 

Waarom is spelling zo belangrijk?

In heel Nederland spreken we dezelfde taal. Vaak klinkt die niet overal hetzelfde. Daarom is het belangrijk om je aan de juiste spellingsregels te houden. 

Waarom is spelling zo belangrijk?

In heel Nederland spreken we dezelfde taal. Vaak klinkt die niet overal hetzelfde. Daarom is het belangrijk om je aan de juiste spellingsregels te houden. 

Wat zijn de gevolgen als je je niet aan de spellingsregels houdt?

Hoe spel je correct?

Vaak worden woorden geschreven zoals je ze uitspreekt. Dat is echter niet altijd het geval. 

Waarom schrijf je 'ik word' en niet 'ik wort', zoals je het uitspreekt?

Waarom schrijf je 'criticus' met een 'c' en kritiek met een 'k'

Deze vragen kunnen we beantwoorden door te kijken naar etymologie en analogie. 

Etymologie en analogie

Etymologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de herkomst van woorden. Het woord 'criticus' komt uit het Latijn en behoudt daarom de 'c'. Kritiek is een 'vernederlandste' afleiding en schrijven we met een 'k'. 

Analogie houdt in dat we kijken naar hoe we vergelijkbare woorden spellen. Ik word komt van het hele werkwoord 'worden', dat we ook met een d schrijven. 

Niet bij elk woord speelt etymologie of analogie een rol. 

Officiële spelling

Heel lang hebben we het in Nederland gedaan zonder officiële spellingsafspraken. 

Tot in het begin van de twintigste eeuw waren er verschillende spellingen. 

In 1954 kwam de Woordenlijst Nederlandse Taal uit, dat inmiddels bekendstaat als Het Groene Boekje. 

Officiële spelling

Heel lang hebben we het in Nederland gedaan zonder officiële spellingsafspraken. 

Tot in het begin van de twintigste eeuw waren er verschillende spellingen. 

In 1954 kwam de Woordenlijst Nederlandse Taal uit, dat inmiddels bekendstaat als Het Groene Boekje. 

Wat zouden de voordelen zijn van dit groene boekje?

Wat te doen bij twijfel?

Typ het woord in in Google (dit is alleen niet altijd 'waterdicht') 

Hoe weet je het dan wel zeker? 

- Gebruik woordenlijsten zoals Het Groene Boekje of woordenlijsten.org

- Gebruik woordenboeken, zoals  Van Dale (www.vandale.nl) of Prisma

- Gebruik handboeken spelling en stijl, zoals onzetaal.nl, taaladvies.net of de Schrijfwijzer door Jan Renkema. 

Discussie

Dat er nog steeds discussie over spelling is, blijkt wel uit het feit dat in 2005 naast Het Groene Boekje ook het niet-officiële Witte Boekje werd gepubliceerd. 

Het verschil tussen beide boekjes is niet heel groot, maar de makers van het Witte Boekje wilden taalgebruikers meer vrijheid geven. 

Aan de slag

Werk nu aan opdracht 1 tot en met 7 op pagina 260.