5.1 Leenheren en leenmannen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

5.1 Leenheren en leenmannen

Wij starten vandaag met 5.1

Aan het eind van deze les:

1. Weet je de betekenis van de volgende begrippen:
   feodalisme/leenstelsel, leenman en leenheer
   
2. Kan je omschrijven hoe groot het Frankische Rijk was.
3. Kan je uitleggen hoe het feodalisme/leenstelsel werkt.
4. Kan je uitleg geven hoe het Frankische Rijk werd bestuurd.

Tijd van Monniken en Ridders

Jaartallen: 500 - 1000 na Christus

Vroege middeleeuwen

(eerste periode in West-Europa na de val van het West-Romeinse Rijk)

Tussen 500 - 1000 n.chr.

Ontstaan:

nieuwe koninkrijken in het vroegere (West-) Romeinse rijk.

Een daarvan is het Frankische Rijk

Dit rijk is genoemde naar de naam van de Germaanse stam:

De Franken

Het Frankrische Rijk

Je gaat een filmpje kijken over het ontstaan van het Frankische Rijk. Let bij het bekijken van het filmpje op de volgende vraag: 

Wat valt je op hoe dit rijk wordt bestuurd?

Wat is je opgevallen over hoe het Frankische Rijk wordt bestuurd?

Karel de Grote

Vorst van het Frankische Rijk

Zo'n groot rijk.... dat was moeilijk besturen!

Maar waarom eigenlijk?

Waarom kon Karel de Grote niet in zijn eentje het Frankische Rijk besturen?

De oplossing: het feodalisme/leenstelsel

Feodalisme (of leenstelsel)

Een leenheer deelt zijn rijk op in stukjes. Elk stukje laat hij besturen door een leenman. De leenman mag op het stukje grond (een leen) doen wat hij wil, maar hij moet wel:

1. trouw zweren aan de koning.
2. besturen en rechtspreken.
3. elk jaar belasting betalen.
4. meehelpen bij oorlogen van de leenheer.

Begrippen:

1. vazallen: Krijgsman die trouw had gezworen aan de koning.
2. leenman: Edelman die een gebied bestuurde voor zijn leenheer.
3. Leenheer: Edelman die een deel van zijn gebied liet besturen door iemand anders.
4. zendgraven: Iemand die namens de koning door het rijk reisde en de leenmannen controleerde.

Wat gebeurt er op deze afbeelding?

Probleem met leenstelsel

Veel leenmannen deden alsof het gebied hun bezit was

Soms gingen leenmannen het gebied opnieuw uitlenen

Op deze manier kreeg je achterleenmannen

Hierdoor hadden middeleeuwse koningen weinig macht

Karel de Grote is in het systeem van het feodalisme de .....

1. leenheer
2. leenman

Waarom bestond het feodalisme?

1. Het besturen van een groot rijk ging moeilijk door slechte wegen en slechte communicatie.
2. Leenmannen wilden toch al macht hebben, dus was het feodalisme een mooie oplossing.
3. Karel de Grote was niet goed genoeg om een groot rijk in zijn eentje te besturen
4. Karel de Grote gunde anderen ook een stukje macht.

Wat moet een leenman doen voor de leenheer?

Stelling: het feodalisme is zowel voor de leenheer als voor de leenman erg gunstig. Leg dit uit.

Leg uit waarom het aanstellen van achterleenmannen de macht van de koning verzwakte.

Einde les

Aan het eind van deze les:

1. Weet je de betekenis van de volgende begrippen:
   feodalisme/leenstelsel, leenman en leenheer
   
2. Kan je omschrijven hoe groot het Frankische Rijk was.
3. Kan je uitleggen hoe het feodalisme/leenstelsel werkt.
4. Kan je uitleg geven hoe het Frankrische Rijk werd bestuurd.