ET 2019-2 vr 13-18 Bruinvis verhongert

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Vraag 13 (2p)
Laat met een berekening zien hoeveel uur een jonge bruinvis per dag ongeveer moet jagen.

De bruinvis is een zeezoogdier van ongeveer anderhalve meter. Door onder andere de verminderde visserijdruk en de verbeterde waterkwaliteit zwemmen er tegenwoordig weer zo’n driehonderdduizend bruinvissen in de Noordzee.

Bruinvissen zijn uitstekende jagers. Onderzoek heeft aangetoond dat jonge bruinvissen per uur 550 pogingen kunnen doen om een prooi te vangen. Ongeveer 90% van deze pogingen is succesvol. Per succesvolle poging wordt een visje van gemiddeld 1 gram gevangen. Per dag heeft een jonge bruinvis 2 kilogram vis nodig.

Bruinvis verhongert in zee vol vis

maximumscore 2

voorbeeld van een juist antwoord:

550 (pogingen per uur) x 90% x 1 (gram/visje) = 495 (gram per uur) 2000 (gram) / 495 (gram per uur) = 4 uur (of nauwkeuriger)

• voor een juiste berekening 1

• voor een juist antwoord 1

Uit het antwoord moet blijken dat zich aan (de uiteinden van) de poten grijpklauwtjes/haakjes bevinden waarmee de luis houvast heeft aan haren.

Vraag 13 (2p)

maximumscore 2

voorbeeld van een juist antwoord:

550 (pogingen per uur) x 90% x 1 (gram/visje) = 495 (gram per uur) 2000 (gram) / 495 (gram per uur) = 4 uur (of nauwkeuriger)

• voor een juiste berekening  1

• voor een juist antwoord        1

Bruinvis verhongert in zee vol vis

In de maag worden vooral skeletdelen van kreeftachtigen, inktvissen, zeeslakken en vissen aangetroffen. Aan de hand van deze delen kunnen de prooidieren worden gedetermineerd.

Vraag 14 (1p)
Verklaar waardoor juist deze delen van de prooidieren worden aangetroffen.

maximumscore 1

Uit het antwoord moet blijken dat deze delen moeilijk verteerbaar zijn / dat de overige delen al verteerd zijn.

Vraag 14 (1p)

Uit het onderzoek bleek dat bruinvissen veel haring, sprot en zandspiering eten: vette, energierijke vissen. Maar ook magere vissoorten als wijting en grondel staan op het menu. Vooral in jonge aangespoelde bruinvissen wordt veel grondel in de maag aangetroffen. Waarschijnlijk omdat ze nog niet vaardig genoeg zijn om de snel zwemmende haring en sprot te vangen. Hierdoor kan een tekort aan bepaalde voedingsstoffen ontstaan bij de jonge bruinvissen.

Drie groepen voedingsstoffen zijn: 

1. bouwstoffen
   
2. brandstoffen
   
3. vitamines
   

In het onderzoek naar de oorzaak van het verhongeren van aangespoelde bruinvissen, onderzocht Leopold ook de maaginhoud van bruinvissen die overleden nadat ze in netten van vissers terecht waren gekomen.

Vraag 15: Wat is de reden om ook deze dieren te onderzoeken?
Deze dieren werden onderzocht ...

1. om te gebruiken als controlegroep.
2. omdat bij deze dieren de maaginhoud beter kan worden geanalyseerd.
3. omdat er te weinig aangespoelde dieren zijn.
4. om ook dieren uit een andere populatie te onderzoeken.

16. Geef aan of van deze groep wel of geen tekort kan ontstaan door het eten van alleen maar magere vis.

Wel tekort

Geen tekort

2. brandstoffen

1. bouwstoffen

3. vitamines

Vraag 17 (1p)
Noteer wat de onderzoekers willen controleren met de analyse van monster 4.

maximumscore 1

Uit het antwoord moet blijken dat de onderzoekers willen controleren of de wattenstaafjes zelf geen positieve reactie geven / of de wattenstaafjes geen DNA van de grijze zeehond bevatten / of de DNA-analyse valide is.

Vraag 17 (1p)

Vraag 18 (2p)
Noteer in welk monster of in welke monsters DNA van de grijze zeehond is aangetroffen. Verklaar waarom juist daar DNA is aangetroffen.

maximumscore 2

• (monster) 1 1 punt

• een verklaring waaruit blijkt dat alleen in een gesloten wond DNA van

de grijze zeehond kan zijn achtergebleven / niet is weggespoeld 1 punt

Vraag 18 (2p)