Taalbeschouwing: DEEL 3 Semantiek: voornamen

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Semantiek - betekenisleer

Betekenis is een bijzondere eigenschap van 

woorden, zinnen en teksten

Betekenis bij woorden

Arbitrair/willekeurig/toevallig - de relatie tussen woord en betekenis is arbitrair/willekeurig/toevallig

Synonymie - meerdere woorden die hetzelfde betekenen

Denotatie - de woordenboekbetekenis

Connotatie - gevoelsbetekenis die per persoon kan verschillen (bijv. het woord toetsweek)

Betekenis bij zinnen

Inhoudelijke betekenis van woorden

Kennis van de grammatica

Context

Voorbeeld van belang van grammaticale kennis:

De prins kust de prinses. 

De prinses kust de pins.

Voorbeeld van belang kennis van de context:

Ik heb het koud (mededeling of verzoek)

Bedenk nu zelf een zin waarbij de grammaticale kennis belangrijk is voor de betekenis. Je mag het werkwoord kussen niet gebruiken.

Betekenis bij teksten

Multi-interpretabel - gedichten

Eenduidige betekenis - juridische teksten

Hoeveel fouten zitten er in onderstaande zin:

Volgens hun zitten er drie fauten in deze zin.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Wanneer is onderstaande zin waar?
'Ik ben jarig'

1. op je geboortedag
2. altijd
3. op je feestje op de zaterdag na je verjaardag
4. in de week van je verjaardag

De waarheid

- Laat zich niet altijd eenvoudig vaststellen

- Wordt bemoeilijkt door de speelsheid van taal

- Het werk van taalfilosofen

Alleen van een  bewering kan je vaststellen of die waar is of niet. 

Wanneer is een belofte waar?
Wanneer is een waarschuwing waar?

Performatieve werkwoorden

Wanneer is een belofte waar?

Wanneer is een waarschuwing waar?

Performatieve werkwoorden zijn werkwoorden die zelf iets doen (beloven, waarschuwen, verzoeken, dopen, trouwen etc.) - het zijn daarom taaldaden.

Namen hebben geen betekenis maar een referent (object/wezen)

Veel namen hadden wel een betekenis

Er zijn ook namen zonder referent in de werkelijke wereld: 

Ik ben de blauwbilgorgel,

Mijn vader was een porgel,

Mijn moeder was een porulan,

Daar komen vreemde kind'ren van.

Raban! Raban! Raban!

Voornamen in de 21e eeuw

Sara of Sarah is een meisjesnaam die is afgeleid van het Hebreeuwse woord sjar, wat in de vrouwelijke vorm "vorstin" betekent. De vrouw van Abraham uit de Thora heette Sara. De naam wordt soms afgekort tot Saar of Saartje, en een Amerikaanse verkleinvorm ervan is Sally.

Sara is een zeer veel voorkomende naam - staat nog steeds in de top 10

Vind jij je naam een mooie naam?

Ja

Nee

Kom jij weleens iemand tegen met dezelfde naam?

Nee

Waarom hebben jouw ouders je voornaam gekozen?

Jeu Boelen

Joyce de Roo-Bot

Lammy Schaap

Liv Frie

Nick Simons

Phuong Du

Pie Kant

Ron de Bil

Sonne Straal

Bas Sillen

Ben Boute

Bennie Koekoek

Cobie Potappel-Stroop

Dick Hop

Fee Mos

Han Kaas

Hans Coenen

Heidy Heij

Wil Bierman

Naam zevende kind Elon Musk

Na de geboorte van de kleine maakten zijn ouders bekend dat hij de naam X Æ A-12 had gekregen. Grimes legde op Twitter uit dat de X stond voor het onbekende, Æ is de elvenspelling van AI (artificiële intelligentie) en de A-12 verwijst naar een vliegtuig dat de voorloper was van de SR-17, het favoriete toestel van de kersverse ouders. 

Al snel bleek dat de staat Californië geen cijfers accepteert in namen, dus werd het getal 12 in de naam van het jongetje omgezet in Romeinse cijfers. Maar nu blijkt dat ook X Æ A-XII niet is goedgekeurd, omdat Æ niet voorkomt in het alfabet. Daarom gaat het kind nu verder als X AE A-XII.

De naam van de kleine, het eerste kind van Grimes en het zevende van Musk, wordt in alle versies uitgesproken als Ex Ash A Twelve.

Bron: AD.nl

Voornamen

Bezoek nu zelf ook eens de site van de sociale verzekeringsbank (SVB) en zoek hoeveel mensen het laatste jaar jouw naam kregen. Je vindt de link op de volgende pagina.

https:

Zoek op de voorgaande site op hoeveel kinderen jouw naam in 2023 kregen.

De herkomst van je eigen naam

Op de volgende site vind je een link. Zoek op deze site de verklaring van jouw naam en plaats die in de daaropvolgende slide.

https:

Wat is de verklaring voor jouw naam?

Watson

Vanuit informatica veel belangstelling voor technologieën die vragen kunnen herkennen en antwoorden kunnen formuleren. 

Betekenis is hierbij een kernbegrip.

Watson van IBM - computer met duizelingwekkende netwerken van semantische relaties.