Spelling -trema, apostrof etc (paragraaf 8 , 9, 11 en 12)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Spelling

Uitleg: Aan elkaar of los?

Tot nu toe gedaan

Werkwoordspelling

Interpunctie

Hoofdletters

Meervoudsvorming

Tussenklanken in samenstellingen

Verkleinwoorden

aan elkaar of los: liggend streepje

Woorden los of aan elkaar?

Wanneer aan elkaar (blz. 265)

Liggend streepje (blz. 266-268):

• koppelteken
• weglatingsteken
• afbreekteken

Trema (blz. 269)

Een koppelteken gebruik je bij samenstellingen: woorden die samen één nieuw woord vormen

Een trema gebruik je om uitspraakproblemen te voorkomen bij woorden die GEEN samenstelling zijn.

Kies de juiste spelling: welk woord is goed geschreven?

1. buiïg
2. Electriciën
3. Geruïneerd
4. Geäutoriseerd

Trema

• Plaats je altijd op de eerste letter van de volgende lettergreep: geërgerd, drieën.

LET OP bij:

•  –eum, -iing, -cien en -ieus: museum, begroeiing, elektricien, dubieus.
•  –bea.., geo.., beo...: beantwoorden, geautoriseerd, beoefenen, geolied,
• MAAR  geë-, geï-, geü-: geërgerd, geürineerd, geïrriteerd.

Kies de juiste spelling:

1. Officiëel
2. Begroeiïng
3. ideëen
4. conciërge

Apostrof (blz. 270)

Gebruikt als weglatingsteken en om uitspraakproblemen te voorkomen:

Apostrof

1. Op de plaats van de weggelaten letter: m’n, z’n, ‘t, ‘s winters, ‘s-Gravenhage.
2. Op de plaats van een weggelaten bezits-s: Frits’ fiets
3. Om uitspraakproblemen bij het meervoud en bezitsaanduidingen te voorkomen: Marja’s parfum, Benno’s sieraden, MAAR als er geen uitspraakproblemen zijn, dan schrijf je de ‘s’ vast: Tims broek, Jannekes publicaties.
4. Bij verkleinwoorden eindigend op -y (uitspraak: ie): pony'tje
5. In afleidingen van letter- en cijferwoorden: vmbo’er, CDA’er, 55+’er, sms’en, ge-sms’t.

Let op: afleidingen van letterwoorden die je als woord uitspreekt, schrijf je zonder apostrof (havoër) en in samenstellingen met een letter- of cijferwoord zet je geen apostrof maar een liggend streepje: vwo-leerling, CDA-voorzitter.

Kies de juiste spelling:

1. Lieke's boek
2. Liekes boek

Kies de juiste spelling

1. A4-tje
2. vwoër
3. havo'er
4. havoër

Kies de juiste spelling:

1. Cowboy'tje
2. Renate's boek
3. Baby'tje
4. sms-en

Getallen (blz. 272)

Wanneer schrijf je cijfers in letters en wanneer in cijfers?

Spelling getallen

• Getallen t/m twintig schrijf je altijd voluit 

• Tientallen, honderdtallen en andere ronde getallen (dertig, tachtig, honderd, miljard ) schrijf je altijd voluit
  

Spelling getallen 

• Bij getallen boven de twintig gebruik je cijfers: Deze docent is 39 jaar oud.  

• Data en jaartallen schrijf je altijd in cijfers: Deze leuke docent is geboren op 5 augustus 1979

• Woorden als miljoen, biljoen, miljard schrijf je altijd voluit
• Maten, gewichten, temperaturen, jaartallen en data: altijd in cijfers schrijven. Vb: Mijn dochter weegt nu 8,5 kilo
• Percentages: meestal in cijfers. Vb: Slechts 15% van alle leerlingen heeft deze vragenlijst ingevuld.
  

Is onderstaande zin juist of onjuist?
Sommige leerlingen vinden spelling moeilijker dan andere.

1. Onjuist
2. Juist

Vul de juiste vorm in: Sommige(n) dieren zijn liever dan andere(n).

Sommige of sommigen?

Sommige of sommigen?

Geldt ook voor woorden als enkele(n), vele(n), alle(n), beide(n).

■Schrijf ‘sommige’ wanneer:

(1)het terugslaat op een dier of ding óf

(2)het bijvoeglijk gebruikt is.

■Schrijf ‘sommigen’ wanneer:

(1) het zelfstandig gebruikt wordt én het betrekking heeft op personen.

Sommige of sommigen?

Een woord wordt zelfstandig gebruikt als je achter het woord geen zelfstandig naamwoord uit de zin in kunt vullen.

Bijvoeglijk:

De treinreizigers waren boos op de NS en sommige eisten een schadevergoeding.

want: De treinreizigers waren boos op de NS en sommige (treinreizigers) eisten een
schadevergoeding.

Zelfstandig: ‘Wij hebben het vertrouwen verloren’, zeiden de journalisten, die allen
van mening waren dat de militairen de situatie in Kunduz te gunstig voorstelden.

want:‘Wij hebben het vertrouwen verloren’, zeiden de journalisten, die allen journalisten van mening waren dat de militairen de situatie in Kunduz te gunstig voorstelden.

Is onderstaande zin juist of onjuist?
Van die mensen zou ik er beste enkelen weg willen sturen.

1. Juist
2. Onjuist

Is onderstaande zin juist of onjuist?
Ik heb twee opa's. Beide komen trouw op mijn verjaardag.

1. Juist
2. Onjuist

Aan de slag!

Maken op blz. 269 - 273:

• opdracht 22
• opdracht 24 en 25 
• opdracht 28
• opdracht 30 en 31