les 2: aardbeving, vulkaan, hazard management (3.2)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Deze les

• In welk deel vooral grote kans op zware aardbevingen?
  Waardoor daar? +  rol hypocentrum + naschokken
• Waarom is de Etna tpch een effusieve vulkaan als hij wel bij een subductiezone ligt?
• Welke vormen van Hazard Management worden er toegepast en waarom blijft het ook in zo'n welvarend gebied lastig?

uitleg

week

taak

optioneel nog voorbeeld CE-maken

toet

inzage

Aardbevingen in MZ-gebied

In welk deel op van het MZ-gebied is de kans op (zware) aardbevingen het grootst?

Aardbevingen in MZ-gebied

Kan het grootst in het oostelijk deel: Italië, Griekenland en vooral Turkije. 

Dit komt doordat Afrika tegen de wijzers van de klok een draaiende beweging naar Europa maakt.

De vele microplaten bewegen langs en onder elkaar, en zo ontstaan er ingewikkelde breuksystemen waar de spanning continu wordt opgebouwd. 

Italië en Griekenland

Aardbevingen vooral door subductie.

Hierbij vinden overschuivingen van sedimentgesteenten in Italië en verzakkingen in de Egeïsche Zee plaats. 

Daardoor ligt het hypocentrum erg ondiep, dus zwaardere beving.

Voor- en naschokken vinden plaats omdat bij een aardbeving nieuwe breukjes ontstaan en niet alle spanning direct verdwijnt. 

Naschokken kunnen veel schade veroorzaken doordat de gebouwen eerder al verzwakt zijn.

Aardbevingen in MZ-gebied

Altijd bij uitleg over aardbeving in ieder geval opschrijven:

- plaatbeweging

- wel/geen drukopbouw

- wegschieten

Vulkanisme MZ-gebied

Voornamelijk:

- subductie

- explosief

- strato- en calderavulkaan

Vulkanisme Etna uitzondering.

Korst waar de Etna op ligt wordt iets uitgerekt, zorgt voor scheuren.

Magma uit mantel kan omhoog komen (maar is vloeibaar magma).

Dus effusief vulkanisme.

Door ouderdom tegenwoordig mee taai magma:
wordt explosiever.

Verschil met standaard situatie:

- dichter bij plaatgrens

- veel meer erupties

- effusievere uitbarsting

Vulkanisme vooral door subductie. 

Etna uitzondering.

Hazard Management

De gevolgen van natuurrampen kunnen sterk worden verkleind door goed hazard management.

Beter geregeld in:

- welvarende landen

- landen met good governance

speciale voorschriften om gebouwen schokbestendig te maken

evacuatieplannen opgesteld

Betere voorlichting en training in wat zelf te doen in geval van nood

Waarom lastig in Italië?

Veel monumenten, niet makkelijk even versterken.

Welke voorwaarden om dit effectief te laten zijn?

Natuurramp moet wel goed voorspelbaar zijn, anders te weinig tijd.

Waarom gaat dit moeizaam in Napels?

Risicoperceptie is laag. Vesuvius barst weinig uit (1944 laatste keer). Mensen voelen niet de noodzaak omdat ze denken dat kans zo klein is dat het gebeurt.

De weektaak van deze week.

Voorbeeld CE-vraag

Geografische Kos(t)

atlas

Wat heb je geleerd?

• Waardoor zijn er vooral in het oosten van het MZ-gebied veel zware aardbevingen?
  
  
• Waarom is de Etna toch een effusieve vulkaan terwijl het wel bij een subductiezone ligt?
  
  
  
• Waardoor is het in Italië lastig om veel gebouwen te beschermen tegen aardbevingen?
  
  Waardoor verdiepen weinig inwoners van Napels zich in hoe te handelen bij een vulkaanuitbarsting? (Ondanks aanbod cursus: hoe te handelen bij...)
  
  Wat kan er nog meer gedaan worden aan Hazard Management?