Les 1B

• Communicatie
• Middelbare school
• MBO
• vmbo t
• Leerjaar 1

Communicatieve vaardigheden

Blok 2

Les 1B

Sadiye Tas

Planning 

• Terugblik vorige les + opdracht
• Uitleg theorie reader: Theorie 5.3: observatietechnieken
• Uitleg theorie 5.4: Observatiemethoden: opdracht in groepjes uitwerken
• Uitleg theorie 5.5: factoren die de observatie kunnen beïnvloeden 
• Opdracht theorie 5.6: zelfstandig lezen + samenvatting maken
• Uitleg theorie 5.7: vastleggen van informatie
• Oefenen met observeren 

Lesdoelen 

• Je kent de observatietechnieken en observatiemethoden
• Je kent de factoren die de observatie kunnen beïnvloeden
•  Je kan de informatie uit een observatie verwerken en vastleggen
• Je kent de valkuilen bij observatie

Wat waren ook alweer waarnemen, signaleren en interpreteren?

Herhaling

Waarnemen= opnemen van prikkels (prikkel= waarneming die een reactie veroorzaakt) die op je afkomen

Signaleren= Het opmerken van bijzonderheden in gedrag

Interpreteren= betekenis geven aan verzamelde informatie, vervolgens handel je hiernaar.

Herhaling: Observeren

• Observeren is anders dan waarnemen. Waarnemen doe je altijd. Observeren doe je in een bijzondere situatie.
• Doelgericht en objectief 
• Waarnemen doe je altijd observeren doe je in een bijzondere situatie
  
• Je formuleert altijd het doel van je observatie
• Je beschrijft wie/wat/war en wanneer je gaat observeren
• Observeren gaat altijd over het gedrag

Wat zou een observatiedoel zijn?

Wat valt je op?

5.3 Observatietechnieken

• Wanneer je gaat observeren, bepaal je vooraf of jij participeert binnen de observatie of juist niet.

Twee soorten technieken: 

• Participerend observeren (intern observeren)

• Niet participerend (extern observeren)

Participerend observeren 

•  Je bent dan actief bezig in de groep terwijl je meteen ook observeert. 
• Je observeert en tegelijkertijd voer je de dagelijkse werkzaamheden uit
• Intern observeren is een goede keuze wanneer je vraagstelling nog niet concreet is, daarna vraagstelling formuleren

Niet-participerend observeren

• Bij deze manier van observeren ben je wel aanwezig in de groep, maar je neemt niet deel aan de activiteiten. 
• Je richt je volledig op de observatie
• Niet altijd uitvoerbaar, iemand moet jouw taken overnemen terwijl jij observeert

5.4: Observatiemethoden

Opdracht: werk in 2 of 3 tallen

1: Lees de observatiemethode 

2: Maak een korte samenvatting van de observatiemethode 

3: Schrijf in je samenvatting: het doel van de observatie

4: Bedenk een voorbeeld bij een observatiemethode

vrije observatie / gestructureerde observatie / intervalobservatie/ contextuele observatie / protocollaire observatie

5.5: Factoren die de observatie kunnen beïnvloeden 

Leesopdracht

• Persoonlijke factoren: vooroordelen / persoonlijke ervaringen
• Gezondheid van de cliënt 
• Veranderingen in de werksituatie
• Veranderingen in de omgeving
• Gebeurtenissen en sfeer in de groep 

5.6: Verwerken van informatie

De resultaten van je observatie kun je op verschillende manieren verwerken.

• beschrijven
• tellen en turven
• verbanden leggen

Beschrijven

• Het schrijven van een observatieverslag
• je beschrijft objectief 
• Handig om steekwoorden te gebruiken
• Voordeel van deze methode: je bepaalt zelf wat je wel en niet noteert op basis van je observatiedoel
• Nadeel van deze methode: tijdrovend

Tellen en turven

• Je werkt met een observatieschema 
• In dit schema staan observatievragen
• Je kruist aan of turft wanneer de persoon het omschreven gedrag laat zien
• Je gebruikt deze methode bv wanneer je wilt weten hoe vaak iets voorkomt of hoelang iets duurt.
• Gestructureerde manier en objectief
• makkelijk en kost weinig tijd

Verbanden leggen

• Je kunt informatie verwerken door verbanden te leggen tussen de gegevens die je hebt verzameld.
• Verbanden leggen: je krijgt een ander beeld van de situatie.

5.7: Vastleggen van informatie

• Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Zodra jij jouw observaties opslaat in een dossier of archief, valt deze informatie onder de AVG.
• De cliënt heeft recht op inzage van zijn of haar persoonsgegevens
• De ouders van een minderjarige cliënt tot zestien jaar mogen altijd hun dossier of dat van hun kind inzien

Rapporteren

• Rapporteren= vastleggen van informatie
• verzamelde informatie kun je delen met de persoon/ ouders en verzorgers / collega's / leidinggevende
• handig om op latere momenten te kijken hoe de situatie in het verleden was.
• je bewaart opgedane kennis
• mondeling en schriftelijk