Formuleren - verwijswoorden, zinnen begrenzen, ambiguïteit

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 3,4

Verwijswoorden

Verwijswoorden

Een tekst is saai als je steeds hetzelfde woord gebruikt.

Het is beter om wat variatie aan te brengen.

Maak daarom af en toe een samengestelde zin en gebruik verwijswoorden.

Verwijswoorden

Voorbeeld:

Max is blij. Max heeft 8 euro verdiend.

beter: Max is blij. Hij heeft 8 euro verdiend.

ook goed: Max is blij, want hij heeft 8 euro verdiend.

Verwijswoorden

Kies het juiste verwijswoord:

mannelijk/vrouwelijk? Kijk in het woordenboek.

het-woorden (onzijdig)	het, zijn	dat, dit
de-woorden (mannelijk)	hij, hem, zijn	die, deze
de-woorden (vrouwelijk)	zij/ze, haar	die, deze
meervoud	zij/ze, hen, hun	die, deze

DEZE, DIE, DIT, DAT

Dit zijn verwijswoorden.

Ezelsbruggetje:

• dezE en diE gebruik je bij dE-woorden.

• diT en daT gebruik je bij heT-woorden.

Welke verwijswoorden horen in deze zin? 

Sleep de verwijswoorden naar de goede plaats.

Er kunnen meerdere verwijswoorden goed zijn als antwoord. 

Vera doet het trucje voor.    ________  zegt:

‘Zo moet je ________ doen.’

deze

die

dit

dat

hij

zij

het

Welke verwijswoorden horen in deze zin? 

Sleep de verwijswoorden naar de goede plaats.

Twan heeft een bijbaantje voor twee uurtjes,

 ________  vindt    ________ niet erg.

deze

die

dat

hij

zij

het

ze

Welke verwijswoorden horen in deze zin? 

Sleep de verwijswoorden naar de goede plaats.

Onno krijgt een vreemd mailtje binnen.

_________ denkt dat  ________ spam is.

deze

die

dit

dat

hij

zij

het

ze

Welke verwijswoorden horen in deze zin? 

Sleep de verwijswoorden naar de goede plaats.

Het drumstel is van Davids vader, 

maar ________ gebruikt ________ niet meer.

deze

die

dit

dat

hij

zij

het

ze

Verwijswoorden...

1. geven een verband aan in de tekst.
2. geven een eigenschap aan.
3. geven aan dat iets van iemand is.
4. verwijzen naar iets in de tekst.

 Ambiguïteit

Dubbelzinnigheid

Wat is Ambiguïteit?

Ambiguïteit betekent dat een zin op meerdere manieren geïnterpreteerd kan worden. 

Het kan ontstaan door homoniemen (woorden met dubbele betekenissen), dubbelzinnige woordgroepen, meerdere ontledingsmogelijkheden en/of onduidelijke verwijzingen.

Voorbeeld 1: Dubbelzinnige Woordbetekenissen

Scapino, je loopt gewoon binnen. 

'Binnenlopen' kan betekenen 'betreden' 

of 'financieel succes boeken'.

Voorbeeld 2: Dubbelzinnige Woordgroepen

In de gang hangt een foto van Janet. 

Dit kan betekenen: 

1) de foto die Janet heeft gemaakt; 

2) de foto waarop Janet is afgebeeld; 

3) de foto waarvan Janet de eigenaar is.

Voorbeeld 3: Meerdere Ontledingsmogelijkheden

Pepijn geeft Alysa een cadeau. 

Deze zin kan je op twee manieren ontleden met aan:

1) Pepijn (ow) geeft aan Alysa (mv) een cadeau.

                          Pepijn geeft aan Alysa een cadeau. 

2) Alysa (ow) geeft aan Pepijn (lv) een cadeau. 

                          Aan Pepijn geeft Alaysa een cadeau. 

Voorbeeld 4: Onduidelijke Verwijzing

Dylan vroeg Igor en zijn vriendin mee naar het zwembad. 

Het woord 'zijn' verwijst onduidelijk: om wiens vriendin gaat het? 

Om de vriendin van Dylan of die van Igor? 

Waar zit de ambiguïteit?
De van moord beschuldigde verdachte luisterde geboeid naar de rechter.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Verwijder ambiguïteit. Maak twee zinnen
met verschillende betekenissen:
"Gideon laat de docent weten dat zijn handschrift onleesbaar is."

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Wat voor ambiguïteit zit in deze zin?
"Mariëlle vertelde Roxy dat Bas al een poosje smoorverliefd op haar was."

1. Homoniem
2. woordgroep met meerdere betekenissen
3. Meerdere ontleding
4. Onduidelijke verwijzing

Leestekens zijn belangrijk!

Leestekens

Een zin eindigt met een leesteken.

• Punt (gewone zin): De deelnemers presenteren hun act.
• Vraagteken (vraagzin): Zijn ze erg zenuwachtig?
• Uitroepteken (uitroep): Doe je best!

Komma

 De komma is een korte pauze in een zin. Zonder de komma kan een zin verkeerd geïnterpreteerd worden.

Komma

 De komma is een korte pauze in een zin.

Je gebruikt een komma...	bijvoorbeeld
als je iemand aanspreekt	'Hé, wat doe jij hier?'
tussen delen van een opsomming	In de zomer ga ik fietsen, zwemmen, wandelen en raften.
voor voegwoorden als: want, maar, omdat, zoals.	In deze zin staat een komma, want er staat een voegwoord in.
tussen twee persoonsvormen	Pas toen hij dat zei, vielen de puzzelstukjes op z'n plaats.

Leestekens

Kloppen de leestekens?

1. Bert als je klaar bent mag je gaan.
2. Bert, als je klaar bent mag je gaan.
3. Bert, als je klaar bent, mag je gaan.
4. Bert als je klaar bent, mag je gaan.

Bij welke kloppen de leestekens?

1. Als jullie klaar zijn, mogen jullie gaan?
2. Als jullie klaar zijn, mogen jullie gaan!

Hoe moeten de zinnen verbeterd worden?

Ik wilde naar het park gaan. Maar het begon te regenen.

Ze studeert hard voor haar examen. Zodat ze een goede cijfer kan halen.

Hoe moeten de zinnen verbeterd worden?

De zon schijnt vandaag, zullen we naar het strand gaan.

We kunnen naar de film gaan, we kunnen thuis een spelletje spelen.