Cette leçon contient 31 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 5 vidéos.
La durée de la leçon est: 60 min
Éléments de cette leçon
Thema 5 DNA
B6 Biotechnologie
Slide 1 - Diapositive
Slide 2 - Vidéo
Welke mutaties hebben veelal grotere gevolgen?
A
Mutaties in DNA van lichaamscellen
B
Chromosoommutaties in DNA van geslachtscellen
C
Mutaties in niet-coderend DNA
D
Puntmutaties in coderend DNA
Slide 3 - Quiz
Door mutaties ontstaat variaties in het genotype?
A
Juist
B
Onjuist
Slide 4 - Quiz
Bespreking
Opdracht 30
Slide 5 - Diapositive
Leerdoelen B6
Je kunt verschillende technieken en toepassingen van biotechnologie beschrijven
Weten wat genetische modificatie is en hoe dit toegepast kan worden
Weten wat cDNA is
Slide 6 - Diapositive
Slide 7 - Vidéo
Biotechnologie
Biotechnologie is verzamelnaam voor technieken waarbij organismen worden gebruikt.
- Klassieke biotechnologie
- Moderne biotechnologie
Slide 8 - Diapositive
Klassieke biotechnologie
Biotechnologie wordt al heel lang door mensen gebruikt:
- gist (bier, brood)
- kaas
- veredeling (selecteren en kruisen)
Slide 9 - Diapositive
Moderne biotechnologie
Nieuwe technologiën onstaan snel:
- Klonen (vanaf 1980 'Dolly')
- Genetische manipulatie
> Recombinant DNA-techniek
Zalm (groei), Muis (oor)
>Organen kweken
aap met varkenshart, kweekvlees
> Gentherapie
CRISPR-CAS9
Slide 10 - Diapositive
Barcoding
DNA-verschillen tussen soorten worden met
barcoding in kaart gebracht.
Hierbij gaat het om coderende delen.
Om individuen te onderscheiden van elkaar worden juist vaak niet-coderende delen gebruikt.
Slide 11 - Diapositive
Slide 12 - Vidéo
Genetische modificatie
Eigenschappen van organismen worden veranderd door een nieuw gen in te brengen of genen te wijzigen
De organismen hoeven niet van dezelfde soort te zijn
Hierdoor nieuwe eigenschappen: genetische modificatie
Organisme waarbij het DNA is veranderd, noem je transgeen of ggo
Slide 13 - Diapositive
Argumenten voor:
- producten kunnen goedkoper worden - hogere opbrengsten in de landbouw (minder honger) - milieuvriendelijkere gewassen - medicijnen tegen ziektes
Argumenten tegen:
- mens heeft het recht niet om te knippen en plakken met genen van andere organismen - maken van nieuwe soorten gaat tegen natuur in - Angst voor schade van gemodificeerde organismen in de natuur
Slide 14 - Diapositive
Recombinant-DNA-techniek
Slide 15 - Diapositive
Virus
- DNA of RNA als erfelijk materiaal met daar omheen een eiwit-mantel
- Veel kleiner dan bacteriën: 0,1 um
- Vermeerderen via specifieke cellen door aan oppervlakte-eiwit te hechten en DNA/RNA naar binnen te laten
- DNA van DNA-virus direct in celkern,
- Bij RNA-virus:
Slide 16 - Diapositive
Virale infectie
Van DNA via RNA eiwit gevormd, samen met DNA of RNA nieuwe virussen cel uit: cel kapot
Evt via afsnoering uit cel, cel niet kapot, maar niet functioneel
Slide 17 - Diapositive
cDNA
- Verkregen door RNA dat codeert voor een eiwit dubbelstrengs te maken door DNA ertegenaan te maken
- Vervolgens DNA dubbelstrengs maken door tweede streng DNA ertegen te maken m.b.v. DNA polymerase ---> copyDNA
Dit cDNA inbrengen in een plasmide of in een virus
Slide 18 - Diapositive
Toepassingen genetische modificatie
Geneesmiddelen, vaccins, verbeterde wasmiddelen, houtpulp, resistente landbouwgewassen (bv. bestand tegen ziekten, kan tegen weinig water, bevat extra vitamines)
Slide 19 - Diapositive
Genetisch gemodificeerde rijst
Deze ggo-rijst heeft een hoger proVitamineA-gehalte en kan worden ingezet tegen het vitamine A-gebrek in Azië, een kwaal waar veel kinderen aan lijden.
Per jaar worden wereldwijd 500.000 kinderen blind door een gebrek aan vitamine A en de helft van hen sterft binnen het jaar.
De gouden rijst zou in 2013-2014 verwacht worden in de Filippijnen.
Nadeel is dat er nog niet genoeg onderzoek is gedaan naar het effect op de omgeving, biodiversiteit en de overname van natuurlijke zaden door kunstmatige zaden.
Slide 20 - Diapositive
Slide 21 - Vidéo
Maak de opgaven 32 t/m 35
Klaar?
Oefen de flitskaarten en maak de Test Jezelf
Slide 22 - Diapositive
Op de volgende pagina een uitgebreide uitleg over CRISPR-Cas9
Slide 23 - Diapositive
Slide 24 - Vidéo
Het toevoegen van gist in brood om het luchtig te maken is:
A
klassieke biotechnologie
B
geen biotechnologie
C
recombinant-DNA-techniek
D
moderne biotechnologie
Slide 25 - Quiz
wat is transgeen?
A
klassieke biotechnologie
B
er is geen trans aanwezig
C
een genetisch gemodificeerd dier
D
genetische modificatie
Slide 26 - Quiz
Is bij de toepassing van biotechnologie altijd sprake van genetische modificatie?
A
ja
B
nee
Slide 27 - Quiz
Bij de productie van bier en zuurkool wordt biotechnologie toegepast
A
Ja
B
Nee
Slide 28 - Quiz
Het toevoegen van gist in brood om het luchtig te maken is een vorm van....
A
klassieke biotechnologie
B
gen expressie
C
recombinant-DNA-techniek
D
moderne biotechnologie
Slide 29 - Quiz
Wat wordt er gedaan bij recombinant-DNA-techniek?
A
Met behulp van bacteriën wordt van melk yoghurt gemaakt.
B
In het DNA van een organisme wordt nieuwe erfelijke informatie aangebracht.
C
Door het gebruik van gisten wordt brood, bier en wijn bereid.
D
Nieuwe klonen worden gemaakt van gunstige organismen.
Slide 30 - Quiz
Wat is de verzamelnaam van technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te maken voor de mens?