Scheikunde mavo3 H2.4 Zure en basische oplossingen

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Scheikunde mavo3

Hoofdstuk 2.4

Zure en basische oplossingen

Concentratie en pH

• Hoe zuur of basisch iets is, hangt af van de concentratie.

• De pH schaal geeft aan hoe zuur of basisch iets is. 

• Zure oplossingen hebben een pH < 7
• Neutrale oplossingen hebben een pH van 7
• Basische oplossingen hebben een pH > 7 (max 14)

Samenvatting

• Azijn, koolzuurhoudend water, zoutzuur, verdund salpeterzuur en verdund zwavelzuur zijn zure oplossingen. Zure oplossingen hebben een etsende werking en tasten kalksteen aan.
• Ammonia, natronloog en kalkwater zijn basische oplossingen. Basische oplossingen hebben een ontvettende werking en zijn irriterend voor de huid.
• Het gevarensymbool voor 'niet mengen' is:

• Hoe hoger de concentratie van een zure oplossing, hoe lager de pH. Hoe hoger de concentratie van een basische oplossing, hoe hoger de pH.
• Met indicatoren kun je bepalen of een oplossing zuur, basisch of neutraal is.

• Smaken zuur (niet proeven)
  
• Sterke zure oplossingen  kunnen ontkalken +  je huid en metaal aantasten  (= corrosief)
• voorbeelden van zure oplossingen

• smaken zeepachtig (niet proeven) en voelen glibberig
• kunnen vet/olie verwijderen
• sterke basische stoffen tasten je huid aan
• voorbeelden van basische oplossingen

                                        zure -   en   basische schoonmaakmiddelen

Zure oplossingen:

- verdund salpeterzuur

- verdund zwavelzuur (= accuzuur)

- azijn

- koolzuurhoudend water

Basische oplossingen:

- natronloog (gootsteenontstopper)

- kalkwater   

- ammonia   

Schoonmaakmiddelen

zuren: kalkaanslag verwijderen

basen: vet oplossen (gootsteenontstopper, ammonia)

organische oplosmiddelen (benzine, alcohol, aceton): vet verwijderen

Schoonmaakmiddelen

Veel schoonmaakmiddelen maken gebruik van de pH. 

Schoonmaakazijn is bijvoorbeeld behoorlijk  zuur (pH=3), terwijl gootsteenontstopper juist ontzettend basisch is (pH= 14). 

Neutrale oplossingen

• Neutrale oplossingen: bloed, zuiver water pH=7

• Smaken niet zuur of zeepachtig, maar kunnen een andere smaak hebben: bv zout of zoet of metaalachtig (zoals bloed)

Zuren in het milieu

• De zuurtegraad in de natuur is belangrijk voor alle planten en dieren!

• Door veel koolstofdioxide in de lucht, komt er ook koolzuur in het water.
• Dit tast het koraal en het kalkskelet van schelpdieren aan.

• Door teveel mest in Nederland verzuurt de bodem (meststof: stikstof)
• Hierdoor sterven zeldzame en bedreigde plantensoorten uit.
• Zonder die planten kunnen sommige dieren ook uitsterven.

Een zure stof heeft een pH

1. van 7
2. van 0
3. kleiner dan 7
4. groter dan 7

Welk van de onderstaande schoonmaakmiddelen is een zuur schoonmaakmiddel?

1. Groene zeep
2. Ammonia
3. Gootsteenontstopper
4. WC-ontkalker

Welke kleur heeft rode koolsap als de pH 12 is?

1. rood
2. paars
3. blauw
4. groen

Welke stof is een zuur?

1. Azijn
2. Soda
3. Gootsteenontstopper
4. Water

Waarvoor kun je een zuur schoonmaakmiddel goed gebruiken?

1. Om vet te verwijderen
2. Om de vaat te wassen
3. Om de ramen te lappen
4. Om kalk te verwijderen

Wat is de zuurgraad (pH) van gedestilleerd water?

1. 0
2. 7
3. 10
4. 14

Waarvoor kun je een zuur schoonmaakmiddel goed gebruiken?

1. Om vet te verwijderen
2. Om de vaat te wassen
3. Om de ramen te lappen
4. Om kalk te verwijderen

Welke kleur geeft een rood lakmoespapiertje in basisch milieu?

1. Rood
2. Blauw
3. Paars
4. Groen

Zeep verwijdert vuil en vetvlekken.
Bij het wassen hechten
zeepdeeltjes aan vuildeeltjes.
Welke tekening is juist?

1. tekening 1
2. tekening 2
3. tekening 3
4. tekening 4

Met een zuur schoonmaakmiddel kan ik?

1. Vet verwijderen
2. De vaat wassen
3. Ramen lappen
4. Kalk verwijderen

Welke kleur heeft rode koolsap in schoonmaakazijn?

1. Rood
2. Paars
3. Blauw
4. Geel

Kalkzeep ontstaat als opgeloste kalk reageert met een

1. natuurlijke zeep.
2. emulsie.
3. emulgator.
4. detergent.

Bij een zeepmolecuul is de kop

1. xenofoob
2. hydrofoob
3. hydrofiel
4. xenofiel

Samenvattend: Schoonmaken

Zure schoonmaakmiddelen zijn geschikt om kalk op te lossen. (Schoonmaak azijn, antikal, zoutzuur)

Basische schoonmaakmiddelen zijn geschikt om vetten op te lossen. (Ammonia, gootsteenontstopper, soda)

Huiswerk H2.4

Maken opdracht 1 t/m 9.