Spelling klas 8J les 3, 4 en 5 deel 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom 8J

Ga lekker zitten, pak je leesboek en duik in de wereld van jouw verhaal... of je leesdossier.

Leg al je spullen vast op tafel (schrift open)

                  Tot over 10 min ;-)

Spelling

op een website....

Zak oude kleding

Voor goed doel tas te koop met oude dames en kinderkleding.
(advertentie op de site Gratisoptehalen.nl)

op een website....

Een "tas met oude dames en kinderkleding"?

Wat zit er eigenlijk in die tas?

Wat staat er?

Wat had er moeten staan?

nu staat er alsof er dames in de tas zitten, geen link/samenhang met kleding.

correct:

'tas met dames- en kinderkleding'.

Streepje laat zien dat dames en kleding bij elkaar horen.

planning

lezen

uitleg weglatingsstreepje en koppelteken

vervoegen van Engelse werkwoorden

samenvattingen en vragen

anekdote 

aan de slag

lesdoel

je weet wanneer je het weglatingsstreepje en het koppelteken gebruikt.

je weet het vervoegen van Engelse werkwoorden (tt en vt)

uitleg als aanvulling op je samenvatting over Spelling in het algemeen

spelling: het weglatingsstreepje

Wordt een deel van een samenstelling herhaald? Dan kun je dat deel weglaten en plaats je een weglatingsstreepje:

voorbeeld:

Koop een tas met dames- en kinderkleding voor het goede doel.

Fiets-, werk- en taalvakantie zijn heel populaire.

spelling: het koppelteken

Je gebruikt een koppelteken als een samenstelling verkeerd gelezen kan worden.

voorbeeld:

zo-even

stage-uren

na-apen

spelling: het koppelteken

Wanneer gebruik je het nog meer?

• aardrijkskundige namen met extra plaatstoevoeging:
  Noord-Brabant, Zuid-Afrika, Midden-Nederland
• dubbele achternamen: Mevr. Van Rossum - Dankers
• in samenstellingen met cijfers, letters of andere tekens:
  40-jarige, tbs-kliniek, #-teken

spelling: het koppelteken

Wanneer gebruik je het nog meer?

• bij een functie, rang of titel: assistent-bedrijfsleider, minister-president
• in samenstellingen waarvan beide delen gelijkwaardig zijn (kunnen van plek wisselen): woon-werkverkeer, haat-liefdeverhouding
• in combinaties van niet-, non-, ex- en oud- + zn: ex-collega

oud-medewerker

non-stop

niet-roker

ww vervoegen ott

hoe zit dat precies? 

Wie	regel	voorbeeld
ik
....je/jij
je/jij.......
hij/zij/het
wij/zij

ik-vorm

ik-vorm

ik-vorm+t

ik-vorm+t

hele ww

Schudden

Schud

Schud

Schudt

Schudt

Wie	regel	voorbeeld
ik	ik-vorm	schud/smurf
....je/jij	ik-vorm	schud/smurf
je/jij.......	ik-vorm + t	schudt/smurft
hij/zij/het	ik-vorm + t	schudt/smurft
wij/zij	hele ww	schudden/ smurfen

de ott van zwakke werkwoorden kent dus slechts drie vormen!

handig?

maak het schema compleet voor jezelf (inf, ott, ovt + vd)

Wie	regel ovt	voorbeeld
ik	ik-vorm + te/de	schudde/smurfte
....je/jij	ik-vorm + te/de	schudde/smurfte
je/jij.......	ik-vorm + te/de	schudde/smurfte
hij/zij/het	ik-vorm + te/de	schudde/smurfte
wij/zij	ik-vorm + ten/den	schudden/ smurften

Gebruik de regel van 't ex Kofschip om de t of d te bepalen. Ook voor voltooid deelwoord 

de ovt van zwakke werkwoorden kent dus ook slechts drie vormen!

Engelse werkwoorden

Werkwoorden die uit het Engels komen, vervoeg je op dezelfde manier als Nederlandse (zwakke) werkwoorden;

joggen - ik jog - hij jogt - hij jogde - hij heeft gejogd

downloaden - ik download - hij downloadt - hij downloadde - hij heeft gedownload

gamen - ik game - hij gamet - hij gamede - hij heeft gegamed

nog meer ww:

faxen ik fax/jij faxt faxte gefaxt

triggeren ik trigger/jij triggert triggerde getriggerd

streamen ik stream/jij streamt streamde gestreamd

Engelse werkwoorden

• sommige ww behouden -e in de stam, vanwege uitspraak. Vb: gamen> ik game,  deleten>ik delete
• ww met lange -o verliezen -e in de stam, krijgen een -o.
  Vb: bingoën>hij bingoot, scoren>ik scoor)

saven ik save/jij savet savede gesaved

daten ik date/jij datet datete gedatet

Spelling Engelse werkwoorden

De uitspraak bepaalt of je aan het eind van de ik-vorm één of twee medeklinkers schrijft. Vernederlandst? Dan enkel.

paintballen- ik paintball- hij paintballt- hij paintballde- hij heeft gepaintballd

grillen- ik gril- hij grilt- hij grilde- hij heeft gegrild

stressen - ik stres - hij strest - hij streste - hij is gestrest

crossen ik cros/jij crost croste gecrost

Spelling Engelse werkwoorden

Bij de verleden tijd luister je naar de laatste klank.

Hoor je een s-klank, dan schrijf je in de verleden tijd een -t.

racen - ik race - hij racet - hij racete - hij heeft geracet

smashen - ik smash - hij smasht - hij smashte - hij heeft gesmasht

Engelse werkwoorden

• soms zijn er twee vormen van de verleden tijd mogelijk, omdat er twee uitspraakmogelijkheden zijn van de infinitief (vb: leasen>ik leasede/leasete, golfen>ik golfde/golfte

Wat is goed gespeld?

1. Ik heb jaren gevolleybald
2. Ik heb jaren gevolleyballd

vernederlandst

Wat is goed gespeld?

1. Els savt de documenten op haar pc
2. Els savet de documenten op haar pc

Wat is goed gespeld?

1. Job heeft het document gedeleted
2. Job heeft het document gedeletet

aan de slag

samen opdrachten maken:

H5.5 p. 205

opdracht 3, 4,6, 8, 10 en 11.

(tevens huiswerk voor volgende week maandag)

3 before me!