2. Middeleeuwen: Van Maerlant, zingen, toneel, boekdrukkunst

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Waar hebben we het de vorige les over gehad?

Middeleeuwen

Hebban olla vogala

Ridderliteratuur

Voorbeeldige levens

Jacob van Maerlant

Zingen in de middeleeuwen

Toneel in de middeleeuwen

Boekdrukkunst

Lesdoelen

~ Je weet waarom Jacob van Maerlant zo belangrijk is geweest voor de Nederlandse literatuur

~Je kunt uitleggen waarom zingen in de middeleeuwen belangrijk was

~ Je weet welke rol toneel speelde in de middeleeuwen

~ Je kunt uitleggen welke verstrekkende gevolgen de uitvinding van de boekdrukkunst heeft gehad

1500

1300

1100

600

Hoe oud zijn deze tekstfragmenten?

Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu wat unbidan we nu

maltho thi afrio lito

Vraye historie ende al waer

maghic u tellen, hoort er naer! 

Het ghebuerde dat des heer Ghijsbrecht Mariken zijnder nichten seynden wilde in die stadt van Nieumeghen

Welke functie hebben exempelen? 

Welke functie hebben exempelen? 

De middeleeuwse kerk gebruikte de exempelen en heiligenlevens om de gelovigen goede voorbeelden te geven,

want een goed verhaal werkt beter dan een strenge en saaie les. 

Wat is het doel voor alle middeleeuwse mensen? 

Wat is het doel voor alle middeleeuwse mensen? 

Het bereiken van de hemel.

Hoe kun je dat doel bereiken?

Hoe kun je dat doel bereiken?

Door te geloven in Christus en door een goed leven te leiden: door te doen wat God van je verlangde. 

Middeleeuwen

Hebban olla vogala

Ridderliteratuur

Voorbeeldige levens

Jacob van Maerlant

Zingen in de middeleeuwen

Toneel in de middeleeuwen

Boekdrukkunst

vogala.org

Wat zou Van Maerlant in zijn encyclopedie over de paling hebben kunnen schrijven?

Paling

Een vis die eruitziet als een slang. Hij houdt van helder rivierwater. Palingvet in de oren is goed voor wie slecht van gehoor is. 

Der naturen bloeme, Jacob van Maerlant, circa 1266

Unicornis

De 'unicornis' komt ook in elk middeleeuws bestiarium voor. 

'Zijn hoorn is meer dan een meter lang en keihard. Geen enkele speerpunt boezemt hem angst in. Hij leeft in hoge gebergten en ook in wildernissen waar de mens nog nooit een voet heeft gezet,' aldus Jacob van Maerlant

Middeleeuwen

Hebban olla vogala

Ridderliteratuur

Voorbeeldige levens

Jacob van Maerlant

Zingen in de middeleeuwen

Toneel in de middeleeuwen

Boekdrukkunst

Wat is het meest bezongen onderwerp
(in alle tijden)?

vogala.org

Middeleeuwen

Hebban olla vogala

Ridderliteratuur

Voorbeeldige levens

Jacob van Maerlant

Zingen in de middeleeuwen

Toneel in de middeleeuwen

Boekdrukkunst

Wat is er bijzonder aan de abele spelen? 

Nergens in Europa werden er in die tijd (1410) al toneelstukken in de volkstaal geschreven. 

In welke taal werden de toneelstukken eerder dan geschreven?

De abele spelen zijn profane toneelstukken. Wat betekent profaan?

1. religieus
2. werelds
3. niet-kerkelijk
4. kerkelijk

Wat is GEEN synoniem van 'abel'?

1. edel
2. kunstig
3. religieus
4. hoofs

Wat is een klucht?

Wanneer verschijnen er schouwburgen in de Lage landen?

-12000

In de 17e eeuw

De eerste Nederlandse schouwburg wordt in 1637 aan de Keizersgracht in Amsterdam in gebruik genomen.

Middeleeuwen

Hebban olla vogala

Ridderliteratuur

Voorbeeldige levens

Jacob van Maerlant

Zingen in de middeleeuwen

Toneel in de middeleeuwen

Boekdrukkunst

Rond 1400 verschijnen er papiermolens in de Lage landen. Waarom is dat van belang? 

Papier is veel goedkoper dan perkament. Dit draagt bij aan de democratisering van kennisoverdracht.

In 1477 wordt het eerste Nederlandstalige boek gedrukt. Welk boek is dat?

Wat is proza?

Waarom worden de verhalen nu in prozavorm geschreven?

Rijm is niet langer nodig