2 vmbo-kgt thema 3.5 Bloedsomloop: Afweer

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

Thema 3 Bloedsomloop

3.5 Afweer

wat gaan we vandaag doen?

herhalen 3.4 Uitscheiding

leerdoelen vandaag

nieuwe theorie: 3.5 Afweer

zelf aan de slag

herhalen leerdoelen

Als je plast wordt afvalstoffen uit de lichaam verwijderd. Hoe wordt dit genoemd in de biologie?

1. Uitscheiden
2. Uitreguleren
3. Afvallen
4. Transport

Je nieren halen water en afvalstoffen uit je bloed. Hoe heet de vloeistof die je nieren maken?

1. Urine
2. Co2
3. Bloedplasma
4. Nierplasma

Bekijk de afbeelding. Je ziet een nier en de bloedvaten. Hoe heet het bloedvat met de blauw pijl?

1. Nierader
2. Nierslagader
3. Nierhaarvat

Langs welke weg verlaat urine je lichaam? Zet je antwoorden in de goede volgorde:
1: Urineleider
2: Urinebuis
3: Nieren
4: Urineblaas

1. 3-2-4-1
2. 1-3-4-2
3. 1-3-2-4
4. 2-4-3-1

Bekijk de afbeelding hiernaast.

Hoe heet onderdeel nummer 2?

1. Nier
2. Blaas
3. Urinebuis
4. Urineleider

Urineleiders voeren de urine af uit het lichaam

1. juist
2. onjuist

Blaas

Urineleider

Nier

Urinebuis

leerdoelen vandaag

Aan het einde van de les:

- kan je beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties

- kan je omschrijven wat er aan de hand is bij een allergie

Inleiding

Ziekteverwekkers komen niet zo gemakkelijk je lichaam binnen.

Lukt het ze toch, dan maken witte bloedcellen de ziekteverwekkers onschadelijk.

3.5 Afweer

Stoffen die niet in je lichaam thuishoren, heten lichaamsvreemde stoffen.

Van lichaamsvreemde stoffen kun je ziek worden.

Je lichaam probeert vreemde stoffen op 3 manieren tegen te houden:

- met de huid

- met de slijmvliezen in je luchtwegen

- met zoutzuur in maagsap

3.5 Afweer

De huid houdt schadelijke stoffen en organismen tegen, zoals bacteriën.

De slijmvliezen in je neus houden kleine stofjes en ziekteverwekkers tegen.

In je maag worden de bacteriën gedood door zoutzuur (een stof in het maagsap).

Lichaamsvreemde stoffen

Ziekteverwekkers, maar ook bijv. een splinter of tattoo-inkt zijn lichaamsvreemde stoffen.

Het immuunsysteem/ afweersysteem heeft als functie om lichaamsvreemde stoffen uit je lichaam te verwijderen.

3.5 Afweer

Als het ziekteverwekkers toch lukt om je lichaam binnen te komen, heb je een infectie.

Het afweersysteem (of immuunsysteem) wordt dan actief en gaat de ziekteverwekker bestrijden.

voorbeelden van ziekteverwekkers

3.5 Afweer

Witte bloedcellen horen bij het afweersysteem.

Ze worden er op uit gestuurd om ziekteverwekkers te vinden en te doden.

Witte bloedcellen doen dit op verschillende manieren:

- door de ziekteverwekker op te nemen en kapot te maken

- door antistoffen te maken

Witte bloedcel

Antistoffen

1. Ziekteverwekker komt lichaam binnen

2. Witte bloedcel maakt antistoffen

3. Antistoffen binden zich aan de ziekteverwekker

4. Ziekteverwekker wordt onschadelijk gemaakt

3.5 Afweer

Voor verschillende ziekteverwekkers zijn verschillende antistoffen nodig.

Je lichaam moet dus veel verschillende antistoffen kunnen maken.

Je bloed vervoert de antistoffen door het lichaam.

3.5 Afweer

Als je een infectie hebt, duurt het een tijdje tot de witte bloedcellen antistoffen hebben gemaakt.

Daardoor word je bij een infectie vaak eerst ziek.

3.5 Afweer

Als je lichaam een antistof heeft gemaakt, blijft deze nog een tijdje aanwezig in het bloed.

Bovendien 'onthouden' de witte bloedcellen hoe ze deze antistoffen moeten maken.

3.5 Afweer

Komt dezelfde ziekteverwekker later nog een keer in je lichaam, dan kunnen de witte bloedcellen meteen de juiste antistof maken.

Je wordt dan niet ziek: je bent immuun geworden voor deze ziekte.

3.5 Afweer

Bij sommige mensen reageert het immuunsysteem niet alleen op ziekteverwekkers, maar ook op andere lichaamsvreemde stoffen. Bijvoorbeeld stof, stuifmeel of pinda's.

Deze mensen hebben een allergie.

3.5 Afweer

Bij een allergie ben je overgevoelig voor bepaalde stoffen.

Als je deze stoffen inademt, inslikt of aanraakt, krijg je een allergische reactie.

Je afweersysteem reageert dan op de stof. Daardoor krijg je bijvoorbeeld een rode plek, huiduitslag, een branderig gevoel, jeuk of ontstekingen.

Allergie

• afweersysteem - stof
• hooikoorts = allergie
• allergische reactie voor   stuifmeelkorrels
• allergisch zijn voor bv:
• huisstofmijt, dieren, stoffen  van   voedsel en make-up

VRAGEN??

zelf aan de slag

3.5 Afweer: lees de tekst en maak de opdrachten:

opdracht 1 t/m 5 maken

(vanaf blz. 192)

herhalen leerdoelen

Aan het einde van de les:

- kan je beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties

- kan je omschrijven wat er aan de hand is bij een allergie