B - Werkwoordspelling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

B - Werkwoordspelling

Je leert correct spellen.

Je mag aantekeningen maken. Ik zal deze LessonUp ook voor jullie klaarzetten, zodat je hem nog eens terug kan kijken. 

Vaste regels 

1 - Bepaal of het woord een persoonsvorm is of een (on)voltooid deelwoord.

2. Is het een persoonsvorm? Kijk dan of het in de tegenwoordige of verleden tijd staat.

3. Staat het in de tegenwoordige tijd? Noteer dan eerst de ik-vorm.

4. Is het alleen de ik-vorm of de ik-vorm +t? Vul 'lopen' in op de plek van werkwoord. 

5. Check het onderwerp. Is het enkelvoud of meervoud? 

Lopen? Hoezo lopen?

Dit is een hulpmiddel om makkelijker te bepalen of je de persoonsvorm tegenwoordige tijd met of zonder -t schrijft.

Voorbeeld:

De kaars ...... al uren. (branden)

ik-vorm = brand

De kaars loopT al uren. Ik hoor een -t, dus ik schrijf brandt met dt. 

We gaan oefenen!
De docent .... het vandaag maar koud. (vinden)

Ik .... graag auto. (rijden)

1. rijd
2. rijdt

Ik ...... mijn vinger aan het fornuis. (branden)

Robin ...... het goede antwoord. (raden)

.... jij niet moe als je zo laat naar bed gaat? (worden)

Saar .... het eten. (betalen)

Hoe zit het met de persoonsvorm in de verleden tijd? 

In de verleden tijd hebben we sterke en zwakke werkwoorden.

Sterke werkwoorden veranderen van klank in de verleden tijd. 

eten - aten 

lopen - liepen

lezen - lazen

Je schrijft het zoals je het hoort en zo simpel mogelijk. 

Zwakke werkwoorden..

veranderen niet van klank. 

Daar gelden de volgende regels: 

enkelvoud

ik-vorm + te

ik-vorm + de

meervoud

ik-vorm + ten

ik-vorm + den

Wanneer gebruik je een -t of een -d?

Als de stam van een zwak werkwoord eindigt op één van de letters t, x, k, f, s, ch, p uit ‘t ex-kofschip, dan krijg je in de verleden tijd stam + te of stam + ten. 

Als de stam van een zwak werkwoord eindigt op een letter die niet in ‘t kofschip voorkomt (dus niet op t, x, k, f, s, ch, p), dan krijg je in de verleden tijd stam + de of stam + den. 

Een sterk werkwoord verandert niet van klank in de verleden tijd.

1. waar
2. niet waar

Een zwak werkwoord verandert niet van klank in de verleden tijd.

1. waar
2. niet waar

Zet het ww in de vt.
Wij .... met plezier naar ons werk. (gaan)

1. ging
2. gingen
3. gaat

Ik ... vroeger meer dan nu. (lezen)

Vorig jaar ..... wij nog samen. (fietsen)

Ravi .... op antwoord. (wachten)

1. wachtten
2. wachte
3. wachtte

De oma's .... wat af toen ze jonger waren. (lachen)

Het verschil tussen een sterk werkwoord en een onregelmatig werkwoord. 

Een sterk werkwoord verandert van klank en een onregelmatig werkwoord heeft een andere spelling.

Het gaat om deze werkwoorden:

hebben, kunnen, mogen, willen, zijn en zullen. 

(zie blz. 197 voor het overzicht)

Een paar voorbeelden:

hebben

ik heb - hij heeft  - ik had - hij had

kunnen

ik kan - hij kan - ik kon - hij kon

zullen 

ik zal - jij zal / zult - ik zou 

Het voltooid deelwoord

Het voltooid deelwoord geeft aan dat een handeling gebeurd is of gedaan. Vaak is het hulpwerkwoord hebben, zijn of worden. 

Het begint met ge-, be-, ver- of ont-. Het eindigt op -en of een -t-klank. 

- Je schrijft het op zoals je het hoort. Ik heb nog nooit zo ver gelopen. 

- Eindigt het op een -t-klank? Maak het dan langer of gebruik 't-ex-kofschip.

Ik heb de vloer geschrobd. 

De -b zit niet in 't ex-kofschip, dus je schrijft het met een -d.

Het onvoltooid deelwoord

Het onvoltooid deelwoord geeft aan dat de handeling nog bezig is. 

Het eindigt op een -d.

Fluitend wonnen ze de wedstrijd.

Lopend bespraken zij de wedstrijd.

Of het eindigt op -nd(e).

Als leraar zijnde moet je het goede voorbeeld geven.

Wat is het voltooid deelwoord?
Het is vanmorgen gebeurd.

1. is
2. vanmorgen
3. gebeurd
4. Het

Wat is het onvoltooid deelwoord?
Uit het niets opdoemend kwam de boot op ons af.

1. Uit het niets
2. opdoemend
3. kwam af
4. de boot

Wat is het verschil tussen een voltooid deelwoord en een onvoltooid deelwoord?

Ik heb alles in mijn tas gepropt.

1. heb
2. alles
3. mijn tas
4. gepropt

Aan de slag

maak opdracht 3, 4, 5 en 6. 

oefenboek blz. 130