2.1 het communisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

De Tijd van Wereldoorlogen

Hoofdstuk 2: De Sovjet- Unie en de Verenigde Staten

Leerdoelen:

Je kan aan het einde van de les uitleggen:

1. wat de belangrijkste ideeën van Karl Marx waren.

2. wat enkele indirecte oorzaken waren voor Russische revolutie.

3. Een beschrijving geven van het verloop van de revolutie.

 

Tsaar Nicolaas II

• 1905: staat na verlies in Russisch-Japanse oorlog toe de Doema (= parlement) op te richten. Liberalen hopen daarmee op democratisering. Daarvan blijkt echter geen sprake: de Doema heeft nauwelijks tot geen invloed op het bestuur.
• Vele verliezen in WO I, Tsaar Nicolaas staat aan het hoofd van het leger. 

De klassenmaatschappij

Door de industrialisatie in de 19e eeuw was een klassenmaatschappij ontstaan.

• Arbeidersklasse = het proletariaat
• De rijken = de bourgeoisie. 

Oorzaken Russische Revolutie

1. De ongelijke behandeling van de 3e stand (privileges 1e en 2e stand),
   
2. Het absolutistisch bestuur van de tsaar,
3. Het verlies in de Russisch-Japanse Oorlog (nooit eerder verloor een
     Europees land van een Aziatisch 'minderwaardig' land),
4. En de mislukking van de Doema (parlement),
   ...worden de tsaar zeer zwaar aangerekend onder
   de groeiende oppositie. Het is wachten op een
   laatste (grote) misstap van de tsaar...

1 Het communisme

Sociaal-democraten en communisten

Sociaal democraten = gematigde stroming, geen klassenstrijd maar door wetgeving vreedzame oplossing ongelijkheid

Communisten = radicale stroming, door middel van klassenstrijd eerlijke verdeling welvaart. Geen privébezit

Communisme

Marx idee  = Socialisme met gemeenschappelijk eigendom van fabrieken invoeren met behulp van revolutie door de arbeidersklasse. ( in Rusland anders toegepast) 

Aanhangers: o.a. Karl Marx (onder), Vladimir Lenin (boven), Josef Stalin: 

> Richten Russische Sociaaldemocratische Arbeiderspartij op.
De visie van Marx past niet echt bij Rusland (landbouwstaat), toch overtuigt Lenin in
1903 tijdens partijvergadering in Londen dat de revolutie moet beginnen.

Voorstanders = bolsjewieken (meerderheid)
Tegenstanders = mensjewieken (minderheid)

Russische Revolutie 1917

De Russische Revolutie kent 

3 fasen:

1. Februarirevolutie

2. Oktoberrevolutie

3. De burgeroorlog

Fase 1: De Februarirevolutie

Soldaten en het parlement kiezen de kant van de demonstranten (burgers)

Tsaar Nicolaas II trad af

Voorlopige regering -- wil ook vrede sluiten met Duitsland

Fase 2: De Oktoberrevolutie

Besluit om door te vechten vergroot de invloed van de bolsjewieken (Russische communisten) --> leider Vladimir Lenin, stelde radicale eisen:

1. Alle grond aan de boeren

2. Alle fabrieken aan de arbeiders 

3. Vrede met Duitsland

Het land moest bestuurd worden door 'Arbeidersraden'  --> Regering wordt afgezet

De Vrede van Brest- Litovsk

3 maart 1918: Einde aan de Eerste Wereldoorlog aan het oostelijke front. 

Veel Russen blij met de vrede, MAAR ze wilden absoluut geen communistisch land

Fase 3: De burgeroorlog 

De Witten (grotendeels mensjewieken) tegen de Roden (bolsjewieken)

In 1922 werden de Witten definitief verslagen

The last Czars

Netflix serie over Rusland vóór 1917 en Rusland in de Eerste Wereldoorlog.