NOVA 3.3 (Veranderen van fase)

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Fase-overgangen

Fase-overgangen

Vandaag

- Herhaling deeltjes model 

- §3 veranderen van fase

Afkortingen fases

Gas fase --> g

vloeibare fase --> l

vaste fase --> s

komt uit het Engels: gas, liquid, solid

Bevriezen of stollen

vloeistof (l) --> vast (s)

Niet bij iedere stof wordt bevriezen gebruikt. 

Als een vloeistof vast wordt bij een temperatuur van  0 °C of lager dan noemen we het bevriezen. 

Is de temperatuur hoger? dan noemen we het stollen.

Smelten

 vast (s) --> vloeistof (l).

Chocola smelten!

Vervluchtigen

• Vast (s) --> gas (g)
• Afstand en beweging van deeltjes neemt snel toe
• Geen tussenfase

Rijpen

• Gasvormig (g) --> vast (s)
• Afstand en beweging van deeltjes neemt snel af
• Geen tussenfase
• Bv: Rijp

Condenseren

gas (g) --> vloeistof (l)

Spiegel badkamer na het douchen

Verdampen

vloeistof (l)--> gas (g)

Parfum is ook een mooi voorbeeld.

Fase overgangen en het weer

Smelten

Smelten

Verdampen

Condenseren

Bevriezen

Vervluchtigen

Rijpen

Fase-overgangen

Verdampen

Bijna alle vloeistoffen krimpen als de temperatuur daalt. Doordat de moleculen minder snel bewegen, botsen ze minder hevig en duwen ze elkaar minder ver opzij. 

Water een uitzondering

water tussen 4 °C en 0 °C. 

Als water afkoelt, krimpt het net als andere vloeistoffen tot de temperatuur 4 °C is. Maar als water nog verder afkoelt, van 4 °C naar 0 °C, zet het juist weer uit (figuur 4).

IJs

Als het water daarna bevriest, zet het nog verder uit: 

als 1 dm3 water van 0 °C bevriest, ontstaat er ongeveer 1,1 dm3 ijs. Het volume neemt tijdens het bevriezen dus toe met ongeveer 10%.

oorzaak: de bijzondere kristalstructuur

IJs

IJs heeft een bijzondere kristalstructuur, met veel lege ruimte tussen de moleculen

ijsberg

Een ijsberg zit voor 90% onder water.

1. Stollen
2. Condenseren
3. Smelten
4. Verdampen

1. Smelten
2. Stollen
3. Verdampen
4. Condenseren

1. Smelten
2. Verdampen
3. Condenseren
4. Stollen

1. Condenseren
2. Smelten
3. Stollen
4. Verdampen

Vast

Vloeibaar

Stollen

Smelten

Sublimeren

Vervluchtigen

Verdampen

Condenseren

Welke van de volgende vormen van water is vloeibaar?

1. Dauw
2. Sneeuw
3. Stoom
4. Wolk

Corrine zegt: “Het wolkje dat je ziet als je uitademt bij koud weer, bestaat uit waterdamp.”
Robin zegt: “Het wolkje dat je ziet als je uitademt bij koud weer, bestaat uit waterdruppeltjes.”
Wie heeft gelijk?

1. Ze hebben geen van beide gelijk
2. Alleen Corine heeft gelijk
3. Alleen Robin heeft gelijk
4. Ze hebben allebei gelijk

Aike zegt: “Waterdamp is een gas.”
Joyce zegt: “Waterdamp bestaat uit waterdruppeltjes.”
Wie heeft gelijk?

1. Ze hebben allebei gelijk
2. Alleen Alke heeft gelijk
3. Alleen Joyce heeft gelijk
4. Ze hebben geen van beide gelijk

Hoe heet de neerslag die je in de zomer 's ochtends op bomen en planten kunt vinden?

1. ijzel
2. dauw
3. regen
4. rijp

Er bestaan zout-, suiker- en ijskristallen.
Welke kenmerk hebben deze kristallen gemeen?

1. Alle kristallen zijn de vaste fase van een stof
2. Alle kristallen zijn gemaakt van dezelfde stof

Sneeuw bestaat uit ijskristallen.
Wat is kenmerkend voor deze ijskristallen?

1. Ze zijn allemaal even groot
2. Ze zijn stervormig
3. Ze hebben zeshoekige structuur
4. Ze hebben een onregelmatige structuur

Welke van de volgende beweringen over sneeuw is waar?

1. alle sneeuwvlokken hebben een verschillende zeshoekige structuur
2. Sneeuw bestaat uit kleine kristallen
3. Een sneeuwvlok is alleen door een vergrootglas te zien

Neerslag komt in twee toestanden voor: vast en vloeibaar.
Bij welke soorten neerslag is het water vloeibaar?

1. dauw
2. sneeuw
3. regen
4. rijp