3.3 Veranderen van Fase

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

3.3 Veranderen van Fase

Wat weet je nog van vorige lessen?

Aike zegt: “Mist bestaat uit waterdruppeltjes, dat is vloeibaar.”
Joyce zegt: “Mist bestaat uit waterdamp, dat is gas.”

Wie heeft gelijk?

1. Alleen Aike.
2. Alleen Joyce.
3. Ze hebben allebei gelijk.
4. Ze hebben geen van beiden gelijk.

Hoe noem je de streepjes en getallen die naast het glazen pijpje van een vloeistofthermometer staan?

1. de schaalverdeling
2. de stijgbuis
3. het reservoir

Welke uitspraak over ijzel is waar?

1. IJzel bestaat uit kristallen
2. IJzel is een vaste stof
3. IJzel is een vloeistof
4. IJzel is een gas

Hoe noem je verdikking onderaan het glazen pijpje van een vloeistofthermometer, waar alcohol in zit?

1. de schaalverdeling
2. de stijgbuis
3. het reservoir

Leerdoelen 3.3 Veranderen van fase

• Je kunt de 6 faseovergangen beschrijven 

• Je kunt beschrijven hoe de faseovergangen van water een belangrijke rol spelen bij allerlei weersverschijnselen. 

6 Faseovergangen. We gaan ze langs....

Smelten

Een vaste stof wordt een vloeistof.

Door temperatuurstijging.

Bijvoorbeeld:

 ijs wordt water

Chocola vast vast naar vloeibaar

Verdampen

Een vloeistof wordt een gas.

Door temperatuurstijging.

Verdampen is wanneer water (vloeistof) verandert in waterdamp (gas).

Zoals bij stoom die ontstaat als water wordt verwarmd.

Denk ook aan:

- de geur van parfum

- zweet dat zich in de lucht verspreidt

Weet je nog? Gas kan je niet zien

Condenseren

Een gas wordt vloeistof.

Door temperatuurdaling.

Condenseren is wanneer waterdamp (gas) verandert in kleine waterdruppels (vloeistof).

Zoals bij dauw of ijzel, als de lucht afkoelt tegen een koud oppervlak.

Denk ook aan de spiegel in de badkamer na het douchen of een beslagen raam in de winter.

Stollen

Een vloeistof wordt een vaste stof.

Door temperatuurdaling

Stollen is wanneer vloeibaar water verandert in ijs (vaste stof).

Zoals bij ijzel, wanneer water bevriest op een koud oppervlak.

Denk ook aan kaarsvet dat afkoelt.

Rijpen

Een gas wordt een vaste stof. 

Door temperatuurdaling

Rijpen is wanneer waterdamp (gas) direct verandert in ijs (vaste stof).

Zoals bij rijp, wanneer het koud is en ijskristallen vormen op oppervlakken.

Vervluchtigen

Een vaste stof word een gas. 

Vervluchtigen is wanneer water direct van ijs naar gas (waterdamp) verandert, en de mist die je soms ziet ontstaat doordat die waterdamp vervolgens weer afkoelt en kleine waterdruppeltjes of ijskristallen vormt.

Denk aan

 - ijs waar je een soort mist boven ziet verschijnen.

- Maar ook bijvoorbeeld aan WC blokje of een geurend zeepblokje.

Fase overgangen en het weer

Smelten

Smelten

Verdampen

Condenseren

Bevriezen

Vervluchtigen

Rijpen

1. Smelten
2. Verdampen
3. Condenseren
4. Stollen (Bevriezen)

1. Smelten
2. Verdampen
3. Condenseren
4. Stollen (Bevriezen)

Welke fase-overgang is er, wanneer je en gesmolten ijsje in de vriezer legt

1. Smelten
2. Verdampen
3. Condenseren
4. Stollen

Hoe heet de fasenovergang van gas naar vast?

1. condenseren
2. verdampen
3. rijpen
4. sublimeren

Water verandert in ijs:

IJs verandert in water:

Waterdamp verandert in druppels:

water verandert in damp:

Condenseren

Bevriezen

Smelten

Verdampen

Stollen

Smelten

Vervluchtigen

Rijpen

Welke pijl hoort bij de fase-overgang condenseren?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Welke pijl hoort bij de fase-overgang vervluchtigen?

1. 1
2. 2
3. 5
4. 6

Welke faseovergang zie je in het plaatje?

1. Verdampen
2. Condenseren
3. Vervluchtigen
4. Rijpen

De was droogt ook als het vriest.
Welke faseovergang heeft er plaatsgevonden?

1. Stollen
2. Verdampen
3. Smelten
4. Vervluchtigen

Twee uitlegfilmpjes

Het 2e filmpje (Meneer Wietsma) gaat voor een klein deel al over volgende les.

Aan de slag!

Thema 3, basisstof 3

Opdrachten 1 t/m 8 maken/nakijken.

- Teken de faseovergangen overzichtelijk in je schrift (zie voorbeeld op titelpagina van deze Lesson-up)

Practicum

proef 2 (blz. 107).

Strijders

- Opdracht 9,10,11

Klaar?

- Test-jezelf's (online) van basisstof 1 t/m 3.