5.1 - Prikkels en signalen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Thema 5 - Gedrag

Gedrag

Hoofdstuk 5 - Gedrag

5.1 - Prikkels en signalen

5.2 - Sociaal gedrag

5.3 - Gedrag onderzoeken

5.4 - Gedrag leren

5.5 - Omgaan met dieren

5.1 - Prikkels en signalen

Doelen van deze paragraaf

Je kan omschrijven wat gedrag is

Je kan voorbeelden van inwendige en uitwendige prikkels noemen

Je kan uitleggen hoe motivatie en drempelwaardes gedrag bepalen

Je weet wat sleutelprikkels zijn en kan hiervan voorbeelden noemen

Wat is gedrag?

'Alles wat een mens of dier doet'

Niet goed of slecht

Verandering in gedrag:

- Ontstaat door een prikkel -> invloed van binnen uit buiten

Uitwendige prikkel

Inwendige prikkel

Inwendige prikkel

Honger hebben

Uitwendige prikkel

Het zien van eten

Wanneer werken prikkels?

Soms neem je prikkels waar, maar doe je er niks mee

vb: Hond die baas wel roept maar niet reageert

Bepaalde prikkels leveren altijd een reactie: Sleutelprikkels

Pimpelmezen: opengesperde oranje snavels -> sleutelprikkel voor ouder

Stekelbaarsmannetje: rode buik van ander mannetje leidt tot dreiggedrag 

Wanneer reageer je

Hoeveelheid prikkels moet voldoende zijn voor een reactie:

Drempelwaarde

Reageren op prikkel bij voldoende motivatie

Dus: Is de prikkel sterk genoeg, en is de motivatie om te reageren sterk genoeg? -> gedrag

Lichaamstaal

• Spreken zonder woorden

Spreken met woorden noemen we verbale communicatie

Mensen kennen deze taal allemaal:

Kijken naar ogen, wenkbrauwen en mond

Dieren hebben ook lichaamstaal

Non-verbale communicatie (niet-spreken)

Dierentaal

Dieren begrijpen hun soortgenoten

Hun ‘taal’ bestaat uit signalen

Lichaamshouding

Geur

Kleur

Beweging

Geluid

Dierentaal

Dieren begrijpen hun soortgenoten

Hun ‘taal’ bestaat uit signalen

Voorbeeld: hond

Sommige signalen werken altijd:

Sleutelprikkel

Overdreven signalen

Roepen een sterke reactie op

Zijn vaak een extra sterke prikkel

Vragen

Het horen van een harde knal is een

1. Inwendige prikkel
2. Uitwendige prikkel
3. Beide antwoorden zijn goed
4. Geen van beide antwoorden zijn goed

Leg uit wat een drempelwaarde inhoud

Hoe bepaalt motivatie of een dier reageert op de prikkel 'voedsel ruiken'?

Noem een voorbeeld van een sleutelprikkel

Een reactie op een prikkel noem je een...

1. Respons
2. Signaal

Het maken van geluid door een leeuw is...

1. Verbaal gedrag
2. Non-verbaal gedrag

Aan het werk

Maken 5.1