Zuren en Basen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

In deze LessonUp

§1: Herhaling; wat zijn zuren/basen + indicatoren

§2: Wat is een zuur

§3: Wat is een base

Maak voor jezelf een paar korte aantekeningen per slide. Kijk of je begrijpt wat er staat. 

Wat zijn Zuren en Basen?

Zure oplossingen

pH lager dan 7, smaken zuur

Eigenschappen van een zure oplossing

• Bijtend
• pH < 7
• Stroomgeleidend
• Aantasten van onedele metalen
• Aantasten van gebouwen (kalksteen) en beton

Basisch

Basische oplossingen zijn het tegenovergestelde van een zure oplossing. 

pH > 7 

Zeep is een voorbeeld 

Goede ontvetters

Indicatoren

Meeste indicatoren veranderen van kleur als ze boven of onder een bepaalde pH komen.

Uitzonderingen -> rodekoolsap en universeel indicatorpapier. 

Soorten Indicatoren

Lakmoespapier

- blauw lakmoespapier

- rood lakmoespapier

Rodekoolsap

Fenolftaleïne

Universeel indicatorpapier--> hiermee kun je alleen de pH bepalen! 

Concentratie en pH

• Hoe zuur of basisch iets is, hangt af van de concentratie.

• De pH schaal geeft aan hoe zuur of basisch iets is. 

• Zure oplossingen hebben een pH < 7
• Neutrale oplossingen hebben een pH van 7
• Basische oplossingen hebben een pH > 7 (max 14)

Wat geeft de pH aan?

1. de zuurgraad
2. aanhechtingsvermogen
3. of het een vloeistof, vaste stof of gas is
4. de neutraalheid

Citroensap heeft een pH van 3.
Waarmee kan deze pH zijn bepaald?

1. blauw lakmoespapier
2. rood lakmoespapier
3. fenolftaleïen
4. universeelindicatorpapier

Sam meet een pH van 9 . Waarvan meet hij de pH?

1. Maagzuur
2. Zeep
3. Zure regen
4. Water

Aan een zuur met pH3 wordt water toegevoegd. Wat kan nu de pH zijn?

1. pH2
2. pH3
3. pH4
4. pH8

Een douchegel is "pH huidnetraal" en heeft een pH van 8,2. Deze douchegel is...

1. Zuur
2. Basisch
3. Neutraal

Bij het meten van de pH kleurt het universele pH papier blauw.
Welke pH heeft de stof ongeveer?

1. 1
2. 5
3. 7
4. 14

Bij het meten van de pH kleurt het universele pH papier oranje.
Welke pH heeft de stof ongeveer?

1. 1
2. 5
3. 7
4. 11

Zure oplossing

In alle zure oplossingen zit het deeltje H⁺ opgelost.

Een zuur is een stof die H⁺ afstaat. Hiernaast zie je wat voorbeelden.

Filmpje

Bekijk het filmpje in de volgende slide.

In de slide erna staat nog een keer de tabel uit je boek van §2. 

De zuren moet je met formule kennen! (Dus uit je hoofd leren!) 

Zure oplossingen ('verdund' zuur)

Wat is de notatie van een oplossing van zwavelzuur?

1. HCl(aq)
2. H​+​​(aq)+Cl​−​​(aq)
3. H​2​​SO​4​​(aq)
4. 2H​+​​(aq)+SO​4​2−​​(aq)

Wat is de notatie van een oplossing van fosforzuur?

1. H​3​​PO​4​​(aq)
2. 3H​+​​(aq)+PO​4​3−​​(aq)
3. H​2​​SO​4​​(aq)
4. 2H​+​​(aq)+SO​4​2−​​(aq)

Wat is de notatie van een oplossing van zoutzuur?

1. HCl(aq)
2. H​+​​(aq)+Cl​−​​(aq)
3. H​2​​SO​4​​(aq)
4. 2H​+​​(aq)+SO​4​2−​​(aq)

Wat is een base?

Tegenovergestelde van zuur

Deeltje dat H⁺ kan opnemen

pH hoger dan 7 (maximaal 14)

Bekende basische stoffen

• Hydroxide-ion:        H⁺ (aq) + OH^- (aq) -> H₂O (l)
• Oxide-ion:               2 H⁺ (aq) + O^2- (aq) -> H₂O (l)
• Carbonaat-ion:        2 H⁺ (aq) + CO₃^2- (aq) -> H₂O (l) + CO₂ (g)
• Ammoniak:              H⁺ (aq) + NH₃ (aq) -> NH₄⁺ (aq)

Eigenschappen van basen

Alle basische oplossingen:

• kunnen H⁺-ionen opnemen.
• hebben een pH hoger dan 7.
• smaken zeepachtig.
• kunnen stroom geleiden.
• reageren met vet.
• reageren met zuren.

Lees het artikel. Wat zijn de formules van de ionen die voorkomen in natronloog inclusief toestandsaanduidingen.

1. H​+​​(aq)+Cl​−​​(aq)
2. Na​+​​(aq)+OH​−​​(aq)
3. K​+​​(aq)+OH​−​​(aq)
4. Ca​2+​​(aq)+2OH​−​​(aq)

Kalkwater is een triviale naam. Zoek in je binas op wat kalkwater is.

Geef de reactievergelijking als kalkwater ontstaat uit calciumhydroxide. Inclusief faseaanduiding!

Waarvoor wordt kalkwater in de scheikunde gebruikt?

Wat is het verschil tussen ammoniak en ammonia?

Speeksel bevat HCO₃^- ionen. Deze base kan met het zuur uit frisdrank reageren, maar deze reactie gaat niet erg snel. 

Geef de reactievergelijking van H⁺ met HCO₃^- met fase aanduidingen. 

Welk coëfficiënt moet worden ingevuld voor de OH- om de reactie kloppend te maken?

1. 2
2. 3
3. 4
4. 6

Welke toestandsaanduiding hoort er bij de OH- ?

1. (aq)
2. (s)
3. (l)
4. (g)

We gaan verder oefenen met zuur base reacties. 

Even een terugkoppeling

Natronloog is een oplossing van natriumhydroxide in water.
Wat is het basische ion van natronloog?

1. CO3 2-
2. O2-
3. OH-

Pauline neutraliseert verdund zwavelzuur met natronloog.
Wat is de standaard zuur-basereactie die bij deze reactie hoort?

Riemer neutraliseert verdund azijnzuur met een natriumcarbonaatoplossing.
Wat is de standaard zuur-basereactie die bij deze reactie hoort?

Barietwater toevoegen aan een zwavelzuur oplossing.

Wat is de reactievergelijking van ammonia met zoutzuur?

Ali neutraliseert zoutzuur met calciumcarbonaat.
Wat is zuur-basereactie die bij deze reactie hoort?

Sake neutraliseert zoutzuur met magnesiumoxide.
Wat is zuur-basereactie die bij deze reactie hoort?

Roel neutraliseert zoutzuur met natriumcarbonaat.
Wat is zuur-basereactie die bij deze reactie hoort?

Linda neutraliseert verdund zwavelzuur met bariumhydroxide.
Wat is zuur-basereactie die bij deze reactie hoort?