T4 BS3 + 4

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Spoorboekje

- Uitleg T4 basisstof 3 + 4

- Opdrachten T4 basisstof 3 + 4 maken

- Test jezelf T4 basisstof 3 + 4 maken (groene score = af)

Regels:

- Jassen zitten in de lockers.

- Telefoons zijn niet hoorbaar en niet zichtbaar in het lokaal.

T4 BS3

Leerdoelen:

4.3.1 Je kunt vier beenverbindingen onderscheiden.

4.3.2 Je kunt delen van een gewricht benoemen met hun functies.

4.3.3 Je kent twee typen gewrichten en hun functies..

Beenverbindingen

In je lichaam zijn de meeste botten met elkaar verbonden. Er zijn vier manieren waarop botten met elkaar verbonden zijn.

Vergroeid

Het heiligbeen en het staartbeen bestaan uit wervels. Deze wervels zijn met elkaar vergroeid. Daardoor lijkt het één bot te zijn. Botten die met elkaar vergroeid zijn, kunnen niet bewegen.

Kraakbeen

Tussen het borstbeen en de ribben zit kraakbeen. Kraakbeen kan buigen. Daardoor is er een beetje beweging mogelijk tussen de botten. Dat voel je bijvoorbeeld als je op je ribben drukt. De ribben geven dan een beetje mee. Tussen de wervels van de wervelkolom zit ook kraakbeen. De wervelkolom kun je ook een beetje bewegen.

Naad

Boven op de schedel zie je naden. De schedelbeenderen kunnen niet bewegen. Daardoor ontstaat een stevige schedel.

Gewricht

Botten die met een gewricht aan elkaar zitten, kunnen goed bewegen. 

De bouw van een gewricht

Gewrichten benen

Twee soorten gewrichten

Je lichaam heeft twee soorten gewrichten: kogelgewrichten en scharniergewrichten.

Bij een kogelgewricht zijn bewegingen in verschillende richtingen mogelijk. De gewrichtskogel van het ene bot draait in de gewrichtskom van het andere bot. Het schoudergewricht is een voorbeeld van een kogelgewricht. Ook tussen dijbeen en bekken zit een kogelgewricht.

Bij een scharniergewricht kun je alleen een beweging heen en terug maken. De gewrichten tussen je vingerkootjes zijn scharniergewrichten. Ook de knie en de elleboog zijn scharniergewrichten.

Kogelgewricht

Scharniergewricht

T4 BS4

Leerdoelen:

4.4.1 Je kunt de bouw van spieren beschrijven.

4.4.2 Je kunt de werking van spieren beschrijven.

Spierstelsel

Veel spieren zitten aan botten vast. Samen met de botten zorgen de spieren voor beweging. Alle skeletspieren samen vormen het spierstelsel.

Spierstelsel

Bouw van een spier

Om de spier zit een spierschede. De spierschede geeft stevigheid aan de spier. Aan beide uiteinden van de spier zit een pees. Met de pezen zit een spier vast aan botten.

Een spier bestaat uit spierbundels. Een spierbundel is een verzameling spiervezels. Spieren zijn verbonden met zenuwcellen. De zenuwcellen geven een seintje aan de spieren. Hierdoor trekken spieren zich samen en kun je bewegen.

Bouw van een spier

Werking van een spier

Seintjes vanaf je hersenen gaan via zenuwen naar spieren. Zo komen de seintjes bij de spiervezels aan. De seintjes zorgen ervoor dat de spiervezels samentrekken. De spier wordt dan korter en dikker.

Spieren hebben energie nodig om samen te trekken. Deze energie komt vrij bij verbranding. Voor verbranding zijn zuurstof en glucose nodig. Het bloed voert deze stoffen aan. Bij de verbranding ontstaat energie in de vorm van warmte en beweging. Bij verbranding ontstaat ook koolstofdioxide. Het bloed voert koolstofdioxide af.

Aan de slag

Lees de tekst van T4 BS3 en BS4 (4.3 en 4.4)

Maak de opdrachten van T4 BS3 en BS4 (4.3 en 4.4)

Maak de test jezelf van T4 BS3 en BS4 (4.3 en 4.4), groen = goed.

Was het huiswerk voor deze les af? Heb je het werk van deze les af? Meld je even bij de docent.