Artrose

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Pathologie skelet

Artrosis Deformans

Artrose (klachten)

• Startpijn en –stijfheid; bij bewegen na een tijdje liggen of zitten.
  
• Startstijfheid vermindert/ verdwijnt na ongeveer 10 minuten. Veel mensen met artrose hebben vooral 's ochtends klachten, de eerste 10 minuten na het opstaan.
  
• Kraken (crepiteren) van gewrichten bij beweging
  
• Bij secundaire ontsteking van gewricht: heftiger pijn, met meer stijfheid/ bewegingsbeperking. Tevens zwelling en warmte.
  
• Verminderd kraakbeenweefsel.

Artrose (risicofactoren)

• Erfelijke aanleg
  
• Geslacht (vrouw) en leeftijd (>45 jr)
  
• R.A. of recidiverende jichtaanvallen
  
• Ontwikkelingsstoornissen bewegingsstelsel
  
• Trauma’s en/ of overbelasting (werk, sport, ….)
  
• Overgewicht
  

Artrose

Artrose

• Meest voorkomende reumatische aandoening aan het bewegingsapparaat
  
• Achteruitgang van gewrichtskraakbeen -> vervorming van bot onder het kraakbeen ->  vermindering beweeglijkheid en/of beknelling van zenuwen
  
• Kan in alle gewrichten optreden; vaakst in nek, onderrug, knieën, heupen, duim, vingers en grote teen.
  

Cox-arthrose

Gonarthrose

Wat is het verschil tussen artrose en gonartrose?

Als je artrose hebt van je knie, is het kraakbeen van het gewricht (bot) in je knie beschadigd. Normaal gesproken werkt de laag kraakbeen in de knie als een soort stootkussentje. Als je gonartrose hebt, is deze laag een stuk dunner geworden of in sommige gevallen zelfs helemaal verdwenen.

Risicofactoren
voor artrose

Klachten artrose

Artrose (behandeling)

• Leefstijl:                                                                                                                                                                                      - Gezond gewicht                                                                                                                                                                - Voldoende (onbelast) bewegen, evt onder begeleiding van fysiotherapeut                                
• Ergotherapeutische hulpmiddelen (bijv. keukengereedschap, schoenen,...)
• Pijnstilling:                                                                                                                                                                                  - PCM, NSAID (kan ook lokaal), evt. (zwakwerkende) opoioiden of corticosteroidinjecties.
• Chirurgisch:                                                                                                                                                                                - Osteotomie (correctie van standsafwijkingen)                                                                                                   - Implantatie prothese (gewrichtsvervanging)

Osteoporose

Osteoporose ('botontkalking')

'Afname van kwantiteit en kwaliteit van de botmassa; minder botmassa en de aanwezige botmassa is minder verkalkt.

1/5 van de vrouwen ouder dan 55 jr heeft osteoporose

Geen symptomen, totdat er complicaties optreden.

              - (vrijwel) spontane breuken

              - inzakking van wervels --> beklemming van zenuwen

Oorzaken/ risicofactoren
osteoporose

Osteoporose (oorzaken)

Primaire botontkalking: ouderdom (i.c.m. hormonale verandering), familiair of onbekend

Secundaire botontkalking: door andere aandoening, bijv. reumatoïde artritis, diabetes mellitus, schildklierafwijkingen, bijnierschorsafwijking (Cushing).  

Risicofactoren

Leeftijd

Postmenopauzale vrouwen (vermindering van oestrogeen)

Medicatiegebruik; met name corticosteroiden (prednison)

Weinig beweging (vooral ook in jongere jaren)

Vit. D en/ of calciumtekort

Andere ziekten, zoals te snel werkende bijschildklier, DM en anorexia nervosa

Osteoporose (diagnostiek)

Röntgenfoto

- Breuken / inzakkingen zichtbaar maken

- Indicatie voor kwantiteit van bot

Botdichtheidsmeting (DXA-scan)

- Kwaliteit van bot meten

Bloedonderzoek

- Vitamine D

D(E)XA-                                                                   scan                                                                                                 

Behandeling
osteoporose

Osteoporose (behandeling)

Medicatie

- pijnstillers

- SERM’s (selectieve oestrogeen-                                                                                                 receptor modulatoren)

- Bijschildklierhormonen (stimuleert                                                                                         heropname calcium in de nieren)

- Vitamine D3

- Calcium

- Bisfosfonaten (vermindering botafbraak door osteoclasten)

- Andere medicatie, die botvorming stimuleert

Gezonde levensstijl

- goede voeding (m.n. vit D, calcium)

- voldoende buitenlucht (vit. D)

- voldoende lichaamsbeweging

- niet roken, matig met alcohol en caffeïne

Valpreventie/ valtraining 

- fysiotherapeut

Overige bot- en gewrichtsaandoeningen

Een paar voorbeelden van andere bot- en gewrichtsaandoeningen

- Reumatoïde artritis

- Ziekte van Bechterew / spondylitis ankylopoëtica / axiale spondyloartritis

- Jicht

- Osteosarcoom (Botkanker) 

- Congenitale heupdysplasie (aangeboren heupafwijking)

- ............................

Kies één van bovenstaande aandoeningen en zoek hiervan op:

- Wie de meeste kans hebben hierop.          - Wat symptomen zijn.

- Wat er exact misgaat in het lichaam.         - Hoe het behandeld wordt.   

- Wat het te verwachte beloop/ de prognose is. 

Vragen/ opmerkingen?