Les 08 - Aanvaardbaarheid van argumentatie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Aanvaardbaarheid en betrouwbaarheid van argumentatie

Leesvaardigheid havo 5

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van deze les: 

- waar je op moet letten om te bepalen of argumenten aanvaardbaar zijn. 

Oefenen met argumentatiestructuren

Zet de volgende argumentaties om in een blokjesschema: 

Floris gaat met de auto naar zijn werk, want hij heeft meestal veel zware tassen mee te nemen. Ook reist hij op die manier het snelst, want het openbaar vervoer is niet zo goed geregeld in het gebied waar hij woont. 

Wielrennen is een gevaarlijke sport, want er gebeuren vaak ernstige ongelukken. Er zijn veel valpartijen en ook rijdt er bijna altijd wel iemand tegen een paaltje, een hek of een toeschouwer aan. 

Floris gaat met de auto naar zijn werk,

 want hij heeft meestal veel zware tassen mee te nemen. Ook reist hij op die manier het snelst, want het openbaar vervoer is niet zo goed geregeld in het gebied waar hij woont. 

Floris gaat met de auto naar zijn werk

↑

Hij heeft meestal veel zware tassen mee te nemen

Floris gaat met de auto naar zijn werk

↑

Hij heeft meestal veel zware tassen mee te nemen

↑

Hij reist op die manier het snelst

Floris gaat met de auto naar zijn werk

↑

Hij heeft meestal veel zware tassen mee te nemen

↑

Hij reist op die manier het snelst

↑

Het openbaar vervoer is niet zo goed geregeld in het gebied waar hij woont

Wielrennen is een gevaarlijke sport,

want er gebeuren vaak ernstige ongelukken. (:) Er zijn veel valpartijen en ook rijdt er bijna altijd wel iemand tegen een paaltje, een hek of een toeschouwer aan. 

Wielrennen is een gevaarlijke sport

↑ 

Er gebeuren vaak ernstige ongelukken

Wielrennen is een gevaarlijke sport

↑ 

Er gebeuren vaak ernstige ongelukken

↑ 

Er zijn veel valpartijen

Wielrennen is een gevaarlijke sport

↑ 

Er gebeuren vaak ernstige ongelukken

↑ 

Er zijn veel valpartijen

↑ 

Er rijdt bijna altijd wel iemand tegen een paaltje, een toeschouwer of een hek aan

Tekstsoorten en argumenten

Argumenten komen in verschillende soorten teksten voor: in een betoog worden ze gebruikt om te overtuigen; in een beschouwing worden ze ter overweging aangeboden; in een uiteenzetting komen zelden argumentaties voor. 

aanvaardbaarheid (argumentatie) en betrouwbaarheid en bruikbaarheid (informatie)

Beoordelen van argumenten

Argumenten moeten goed getoetst worden; de schrijver gebruikt ze om te overtuigen. Om ze goed te kunnen beoordelen, zetten we ze eerst in een argumentatiestructuur. Vervolgens stellen we de volgende vragen: 

- Welke argumenten worden gebruikt?

- Zijn deze argumenten feitelijk of waarderend?

- Hoe worden de argumenten ondersteund?

- Zijn de argumenten geen drogredenen? 

- Worden er tegenargumenten genoemd en zo ja, worden deze weerlegd?

Argumentatie is aanvaardbaar wanneer... 

- de argumenten op zichzelf aanvaardbaar zijn; 

- de argumenten relevant zijn; 

- de argumenten onderling consistent zijn; 

- de argumenten samen toereikend zijn voor het ingenomen standpunt. 

Als je op een van deze antwoorden NEE antwoordt, dan is de argumentatie dus NIET aanvaardbaar (geloofwaardig, acceptabel).

Aanvaardbaarheid?

Bij waarderende uitspraken is een argument aanvaardbaar wanneer het in overeenstemming is met de kennis en opvattingen van de lezer. 

Bij feitelijke uitspraken is een argument aanvaardbaar wanneer: 

- het in overeenstemming is met de kennis van de wereld van de lezer; 

- het direct controleerbaar is en waar blijkt te zijn; 

- het afkomstig is uit een betrouwbare bron. 

Relevantie?

Argumenten zijn relevant (=van belang) wanneer een standpunt aannemelijker wordt door het argument. Drogredenen zijn geen relevante argumenten. 

        'Ik stem niet op GroenLinks want:

        Jesse Klaver heeft stom haar (niet relevant)

        GroenLinks doet aan klimaatpaniek (relevant)

'Relevant' is niet hetzelfde als 'waar' 

Argumenten zijn onderling consistent wanneer ze elkaar niet tegenspreken. 

Argumenten zijn samen toereikend voor het ingenomen standpunt

wanneer de argumenten in combinatie met elkaar het standpunt aanvaardbaar maken. 

Consistentie?

Argumenten zijn onderling consistent wanneer ze elkaar niet tegenspreken. 

Bijvoorbeeld een ingezonden brief waarin gesteld wordt dat de leeslijst voor het vak Nederlands moet worden afgeschaft omdat dit ten koste gaat van het leesplezier. De beknopte reactie daarop: De leeslijst bestaat helemaal niet en de literatuur op die lijst is interessant genoeg.

De reactie is niet consistent.

Argumenten zijn samen toereikend voor het ingenomen standpunt

wanneer de argumenten in combinatie met elkaar het standpunt aanvaardbaar maken. 

Toereikendheid?

Argumenten zijn samen toereikend (argumentatie volledig) voor het ingenomen standpunt

wanneer de argumenten in combinatie met elkaar het standpunt aanvaardbaar maken. 

Zijn er voldoende argumenten om het standpunt aanvaardbaar te maken?

        Ik stem niet op GroenLinks omdat hun standpunt inzake

        biomassa te vaag is (niet toereikend)

Voor het áántal argumenten is geen criterium; één argument kan toereikend zijn.

Beoordelingsvragen

Zojuist hebben we gezien dat we vragen stellen om erachter te komen of een bron, gegevens of gevolgde redeneringen aanvaardbaar zijn. De vragen die we hiervoor stellen noemen we beoordelingsvragen. 

Deze hebben betrekking op: 

- de bron;

- de gegevens;

- de standpunten;

De bron

	Punten die bijdragen aan de aanvaardbaarheid	Punten die afbreuk doen aan de aanvaardbaarheid
Deskundigheid van de schrijver	De schrijver staat bekend als deskundig t.a.v. het onderwerp	De schrijver staat niet bekend als deskundig t.a.v. het onderwerp
Partijdigheid van de schrijver	De schrijver heeft er geen belang bij de gegevens te presenteren (onpartijdig)	De schrijver heeft er belang bij de gegevens in zijn voordeel te presenteren
Betrouwbaarheid van het medium	Wetenschappelijke publicaties, populair-wetenschappelijke tijdschriften, kwaliteits-kranten en -bladen.	populaire kranten en tijdschriften, reclame, propagandamateriaal

De gegevens

	Punten die bijdragen aan de aanvaardbaarheid	Punten die afbreuk doen aan de aanvaardbaarheid
Controleerbaarheid van de gegevens	De verstrekte gegevens zijn te controleren	De verstrekte gegevens zijn niet te controleren
Relevantie van gegevens	De gegevens zijn belang met het oog op de conclusie	De gegevens zijn niet belang met het oog op de conclusie
Volledigheid van gegevens	er wordt voldoende informatie verstrekt (om de conclusie aanvaardbaar te maken)	er ontbreken gegevens (zodat de conclusie onaannemelijk is)
Logische samenhang van gegevens	de gegevens zijn in overeenstemming met elkaar, passen bij elkaar	de gegevens spreken elkaar tegen
Ouderdom van gegevens	de verstrekte gegevens zijn up-to-date	de verstrekte gegevens zijn verouderd (gedateerd)

De standpunten	Punten die bijdragen aan de aanvaardbaarheid	Punten die afbreuk doen aan de aanvaardbaarheid
Relevantie van de argumenten	de argumenten die de schrijver aandraagt zijn van belang met het oog op de conclusie	de argumenten die de schrijver aandraagt zijn niet van belang met het oog op de conclusie
Volledigheid van de argumentatie	het standpunt van de schrijver wordt door voldoende argumenten ondersteund	het standpunt van de schrijver wordt niet of door te weinig argumenten ondersteund
Helderheid van de argumentatie	het standpunt wordt door duidelijke, goed uitgewerkte argumenten ondersteund	de argumenten die gebruikt worden ter ondersteuning van het standpunt zijn vaag
Houdbaarheid van elk argumente	de argumenten op zichzelf zijn waar of aannemelijk	de argumenten op zichzelf zijn onwaar of niet aannemelijk
Logische opbouw en samenhang van de argumentatie	de argumenten leiden naar het standpunt dat de schrijver inneemt	de argumenten leiden niet (noodzakelijk) naar het standpunt dat de schrijver inneem

Betrouwbaarheid

Buiten de tekst

Buiten de tekst: 

• bron
• vindplaats
• actueel
• auteur (belang, deskundig)

Binnen de tekst

• stijl (zinsopbouw, spelling, ironie) 
• inhoudelijk (onderzoeken, deskundigen, meerdere kanten belicht)

play.kahoot.it

Huiswerk

Ga nu zelf oefenen. Dit doe je in Kwizl:

Oefenset 1 havo 

LET OP: Nieuwe vragen!!

Maak de toets alleen als je 100 +15 minuten de tijd hebt!!