BK2 Blok1: Over Taal

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

OVER TAAL

Na deze les:

• begrijp je de betekenis van verschillende schooltaalwoorden;
  

• begrijp je de betekenis van verschillende woorden uit leesteksten;
  

• heb je een Stappenplan moeilijke woorden geleerd;
  

• weet je dat verschillende woorden hetzelfde kunnen betekenen;
  

• weet je in welke situaties je netjes moet praten.
  

Wat betekent het woord? Leid de betekenis af uit de zin en kies het goede antwoord.

Ellen ziet er altijd vrolijk uit omdat ze kleren van verschillende kleuren COMBINEERT.

1. bij elkaar doet
2. is samengesteld uit
3. verdeelt
4. zegt dat iets zo is

Mijn ontbijt BESTAAT UIT twee boterhammen en een kop thee.

1. bij elkaar doet
2. is samengesteld uit
3. gaan over
4. kies

Heb je filmpjes op je telefoon? SELECTEER een leuk filmpje en zet het op je tijdlijn.

1. bij elkaar doet
2. kies
3. zeggen wat je van iets of iemand vindt
4. zegt dat iets zo is

De meeste vragen op de ouderavond BETREFFEN de dure schoolreis.

1. is samengesteld uit
2. gaan over
3. zeggen wat je van iets of iemand vindt
4. zegt dat iets zo is

Mijn zusje BEWEERT dat we morgen vrij hebben.

1. gaan over
2. verdeelt
3. zeggen wat je van iets of iemand vindt
4. zegt dat iets zo is

De boer VERSPREIDT de mest over de grond. We ruiken het zelfs in de klas!

1. bij elkaar doet
2. gaan over
3. is samengesteld uit
4. verdeelt

De leerlingen BEOORDELEN elkaars spreekbeurten met tips en tops.

1. gaan over
2. is samengesteld uit
3. zeggen wat je van iets of iemand vindt
4. zegt dat iets zo is

Alle schapen zijn wit, maar één schaap wijkt af.

Leid de betekenis van het woord AFWIJKEN af.

1. niet hetzelfde zijn
2. weglopen
3. schrikken

Bram wil weten wat hij kan doen tegen een slechte adem. Hij raadpleegt www.omaweetraad.nl.

Leid de betekenis van het woord RAADPLEGEN af.

1. advies zoeken
2. bellen
3. geloven

Let op: soms moet je de vorm van het woord veranderen.

Nikki zit op een school voor topsporters. Daar kan ze de lessen op school en haar trainingen goed ..........

Ze doet gewoon haar vmbo, maar haar programma ........... van het normale programma.

Een normale schooldag ........... vier uur training en vijf uur les.

Ze hoopt dat ze dit jaar wordt ........... voor Jeugd Oranje.

bestaan uit

selecteren

combineren

afwijken

Schrijf het Stappenplan over in je schrift!

1. Lees een stukje terug of verder en kijk of het woord wordt uitgelegd.
2. Kijk naar bekende stukjes in het woord.
3. Kijk naar de plaatjes bij de tekst.
4. Vraag de betekenis of zoek de betekenis op in een woordenboek. 
   

Lees de zinnen. Gebruik het Stappenplan moeilijke woorden om de betekenis van de woorden te achterhalen.

De docent STELT VOOR dat klas V2a muffins gaat bakken.

Eerst moeten de leerlingen de oven VOORVERWARMEN.

Als het beslag klaar is, spuiten de leerlingen het in de HOLTES van de muffinvorm.

De muffins ruiken erg lekker en de leerlingen willen ze DIRECT uit de oven opeten.

Maar ze zijn te heet. De muffins moeten eerst nog wat AFKOELEN.

De leerlingen BIEDEN de muffins die over zijn AAN aan klas V2b.

De buurman wil een boom in zijn tuin laten omhakken, maar dat mag niet zomaar. Daarvoor heeft hij een VERGUNNING nodig van de gemeente.

1. doen volgens het plan
2. officiële toestemming om iets te doen
3. veilig
4. vraag of iemand iets wil doen

De stagiair mag niet met de grote zaagmachine werken. Dat is niet VERANTWOORD.

1. doen volgens het plan
2. officiële toestemming om iets te doen
3. veilig
4. vraag of iemand iets wil doen

De leerlingenraad wil dat de school een YouTubekanaal krijgt. De directeur vindt het prima, maar de leerlingen moeten het plan helemaal zelf UITVOEREN.

1. doen volgens het plan
2. officiële toestemming om iets te doen
3. veilig
4. vraag of iemand iets wil doen

Als de vierdeklassers schoolexamens maken, hangt er op school een bord waarop staat: VERZOEK om stilte.

1. doen volgens het plan
2. officiële toestemming om iets te doen
3. veilig
4. vraag of iemand iets wil doen

Neem de woorden over in je schrift!

beoordelen 
bestaan uit 
afwijken 
raadplegen 
beweren 
combineren 
selecteren 
verspreiden 
betreffen 
verklaren

Kijk naar taal

--> Je leest zo een tekst

--> Neem de vetgedrukte woorden over en zet de betekenis erachter. 

--> Gebruik het Stappenplan moeilijke woorden. 

--> Leg bij elk woord uit welke stap van het stappenplan je gebruikt hebt.

Een verpletterend aanzoek

Een man wil zijn vriendin een HUWELIJKSAANZOEK doen. Hij bedenkt een bijzondere manier om haar te vragen met hem te trouwen: hij huurt een HOOGWERKER. Vol verwachting gaat hij de lucht in. Het gaat alleen niet helemaal zoals GEPLAND. De kraan valt om en gaat dwars door het dak van de ACHTERBUREN heen. Het maakt zijn vriendin niets uit. Dolgelukkig zegt ze ja.

Lees de tekst. Schrijf de woorden op die (bijna) hetzelfde betekenen als ‘smerig’.

Een smerig verhaal

Wil je echt een onsmakelijk verhaal horen? Hier komt het. Ik ben een keer van mijn fiets gevallen met mijn knie midden in de hondenpoep. Het was zo vies! Mijn broek zat onder de poep. Echt heel goor. Het is al een jaar geleden gebeurd, maar ik word nog misselijk als ik eraan denk.

"smerig"
Welke woorden ken je nog meer?

Wat is een synoniem?

1. een woord dat het tegengestelde is
2. een woord dat (bijna) hetzelfde betekent
3. een woord dat twee verschillende betekenissen heeft
4. een woord dat je teksten leuker en beter maakt

Bedenk synoniemen!

mooi

lekker

lachen

de man

het dier

sterk

rennen

verliezen

Schrijf een tekst van zes zinnen over waar, hoelang en wanneer jij het liefst slaapt.
Gebruik ten minste drie verschillende woorden die hetzelfde betekenen als ‘slapen’.

Welke woorden zijn te informeel?

Ricky wil graag op zaterdag in de snackbar werken. Hij heeft een e-mail naar de eigenaar geschreven.

Lees de e-mail van Ricky en zoek woorden die Ricky beter niet in deze e-mail had kunnen gebruiken.

Hé meneer Westers,

Ik zoek een baantje op zaterdag en ik zou het superleuk vinden om in jouw snackbar te werken. Kan dat?

Ik kan elke zaterdag. Ik kan ’s ochtends vroeg beginnen, maar dan is de snackbar nog niet open, ha ha. ’s Avonds kan ik ook werken. Op maandagmiddag en donderdagmiddag kan ik vanaf vier uur, alleen niet als ik

megaveel huiswerk heb. Kun je me laten weten of het kan?

Doei en de mazzel,

Ricky Boomstra

Welke woorden zijn te informeel?

Check!

• begrijp je de betekenis van verschillende schooltaalwoorden?
  

• begrijp je de betekenis van verschillende woorden uit leesteksten?
  

• heb je een Stappenplan moeilijke woorden geleerd?
  

• weet je dat verschillende woorden hetzelfde kunnen betekenen?
  

• weet je in welke situaties je netjes moet praten?