5H 11.1 + 11.2 Transportvaten

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 11.1: Het hart 

Deze les:
- 11.1 dl2 Hartwerking en ECG

- 11.2 Transportvaten

biologiepagina.nl

Samen trekken hart via

prikkelgeleidingssysteem

1. Cellen in de wand van de rechterboezem, de Sinusknoop, vuren een elektrisch signaal af die de boezems laat samentrekken.

2. Deze elektrische prikkel wordt opgevangen in de AV-knop en met een vertraging van ong. 0,04 sec doorgegeven naar de hartpunt.

3. De kamers trekken vanuit de hartpunt naar boven toe samen en duwen zo het bloed de longslagaders en aorta in. 

Leg uit wat de 3 pieken (P, QRS, T) betekenen in een ECG.

Je mag je boek gebruiken (blz. 91 “ECG” en bron 1)

1

2/P

3/Q

4/R

5/S

6

7/T

8

Abdelhak Nouri zakte op zaterdag 8 juli in elkaar tijdens een wedstrijd van Ajax door een hartritmestoornis. 

Na reanimatie op het veld werd hij per traumahelikopter naar het ziekenhuis gebracht. 

Daar werd ernstige en blijvende hersenschade geconstateerd. Vermoedelijk door te weinig zuurstoftoevoer naar de hersenen nadat hij neer was gegaan. 

         

Wat als de prikkelgeleiding niet goed gaat? (hartritmestoornis)

Hartritmestoornis

Het hart wordt dan gebombardeerd met elektrische pulsjes waardoor het hart onregelmatig en niet meer effectief samenknijpt.

Hierdoor kan er geen bloed meer door het lichaam wordt gepompt. De ademhaling stopt. 

Als deze toestand niet binnen zes minuten wordt doorbroken door het toedienen van een schok, raken alle organen (inclusief de hersenen) beschadigd → Reanimatie + AED

Automatische Externe Defibrillator (AED)

AED wordt door middel van elektroden aan het lichaam verbonden en registreert de onregelmatige samentrekkingen van het hart. 

Het geeft een elektrische schok af waardoor het hart even helemaal stopt met kloppen. 

Hierna kan het hart weer in een normaal ritme verder kloppen. 

Red jij een leven in 6 minuten?

https://www.hartstichting.nl/reanimatie

Hoe ontstaat een hartinfarct?

- de kransslagader voorziet de hartspier van zuurstof

- wanneer er een plaque vormt in het bloedvat door vetachtige stoffen (bijv. cholesterol) kan het vernauwen of zelfs helemaal dichtbslibben

- Een deel van het hartweefsel krijgt geen zuurstof, met een hartinfarct als gevolg  

Behandelingmethoden

Dotterbehandeling: Bij deze behandeling wordt de vernauwde kransslagader weer wijder gemaakt d.m.v. een klein ballonetje en eventueel een stent. 

 

Bypassoperatie: Er wordt een nieuwe verbinding gemaakt tussen de aorta en de kransslagader (een omleiding)

Functie bloedvatenstelsel

Transport:

• Zuurstof (O₂) van longen naar alle lichaamscellen
• CO₂ van alle lichaamscellen naar de longen
• Voedingsstoffen van darmen naar alle lichaamscellen
• Afvalstoffen van alle lichaamscellen naar uitscheidende organen
• Regulerende stoffen (bijv. hormonen) naar het doelorgaan

Bescherming:

Bloed bevat gespecialiseerde cellen die infecties onschadelijk kunnen maken 

(H21 Afweer, 6 vwo)

Bloedvaten (BINAS 84A)

Naamgeving bloedvaten:

Naam van het orgaan waar het bloedvat naartoe stroomt (+ slagader) of vanaf stroomt ( + ader).

Behalve: Aorta, onderste en bovenste holle ader, poortader, krans(slag)ader, hals(slag)ader

Bloedvaten

Zuurstofrijk/ zuurstofarm

Voedingsstoffenrijk/ -arm

In de organen zitten haarvaten - daar alleen vindt de stoffenuitwisseling plaats.

Bloedsomloop

BINAS 84A

Hoeveel aanvoerende bloedvaten heeft de lever en hoeveel afvoerende?

1. 1 aanvoerend, 1 afvoerend
2. 1 aanvoerend, 2 afvoerend
3. 2 aanvoerend, 1 afvoerend
4. 2 aanvoerend, 2 afvoerend

In tweetallen

Een suikermolecuul komt in je darmen in het bloed en wordt in je nieren verbruikt. Noem alle bloedvaten en onderdelen van het hart die het molecuul passeert. Schrijf op in een lijst onder elkaar, maak gebruik van BINAS tabel 84A.

Bij nakijken: Maximaal 3p, -1p voor elke fout. 

Antwoord

(haarvaten in de darmen) - poortader - haarvaten in de lever - leverader - onderste holle ader - rechterboezem - rechterkamer - longslagader - haarvaten in de longen - longader - linkerboezem - linkerkamer - aorta - nierslagader - (nierhaarvaten).

Bloedvaten

1. Maak een tabel in je schrift met drie kolommen: 

- Slagaders

- Aders

- Haarvaten

2. Bekijk het filmpje over de bloedvaten in de volgende slide

3. Schrijf de kenmerken in de juiste kolom

4. Lees blz. 95 - 97 "Bouw bloedvaten" en bestudeer bron 5 en BINAS 84C2

5. Vul de tabel aan. 

biologiepagina.nl

Volgende week: Hartpracticum

- ‘Halve’ les: Hart bekijken, tekenen en snijden  

- ‘Halve’ les: Bloeddrukmeting + ECG en maken Examenvraag hart (incl. samen nakijken)

Voorbereiden: Film over hartanatomie bekijken --> magister

Dubbele gesloten bloedsomloop

Kleine bloedsomloop:

zuurstof halen/ CO2 brengen

Hart - longen - hart

Grote bloedsomloop:

zuurstof brengen/ CO2 halen

Hart - organen - hart

biologiepagina.nl

Zelfstandig (huiswerk)

- Af 11.1 opdr. 1 t/m 12 (morgen af!)

- Af 11.2 opdr. 1 t/m 7 

- Herhalen 4H 2.1 (Cel) en 3.3 (Osmose en Diffusie)