Flexles verwijswoorden en verwijsfouten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

formuleren 

Verwijswoorden

mannelijk, vrouwelijk of onzijdig  

de-woorden: mannelijk of vrouwelijk
het-woorden: onzijdig 

Dus

De overheid zorgt goed voor haar werknemers.

Ik hou deze radio tot hij het niet meer doet. 

Let op!

Namen van landen, steden en clubs zijn 'het' woorden.
Ook verkleinwoorden zijn 'het' woorden.

Ajax deed gisteren goed zijn best.

die, dit, dat of deze

De-woorden: die of deze

Het-woorden: dit of dat

hen of hun 

Na een voorzetsel: hen
Ik heb die bos bloemen aan hen gegeven.
Lijdend voorwerp: hen
Ik heb hen overgeslagen.
Meewerkend voorwerp (zonder voorzetsel): hun
Ik heb hun die bos bloemen gegeven. 
Gebruik HUN nooit als onderwerp!

Wat

een onbepaald voornaamwoord (alles, niets, iets, het enige)
Dat is alles wat ik er nog van weet. 
een overtreffende trap
Dit is het mooiste wat ik ooit heb gezien.
een hele zin 
We hebben gisteren hard gewerkt, wat ons een voorsprong opgeleverd heeft.  

wie of waar

Personen -> wie

De jongen met wie jij stond te praten. 

Zaken -> waar
De hond waarmee jij aan het wandelen was.
De tas waar jij over struikelde. 

onduidelijk verwijzen 

- verwijzen naar iets wat niet in de tekst staat.
Er is een traphekje geplaatst, zodat ze niet van de trap kunnen vallen. 
- een verwijswoord kan betrekking hebben op meerdere antecedenten. 
Het bedrijf is al sinds 1930 in dit prachtige pand gevestigd. Het is al ruim 20 jaar in buitenlands bezit.

Na de omwenteling kon de Libische bevolking eindelijk middels verkiezingen ... stem laten horen.

1. Zijn
2. Haar
3. Het
4. Zij

Zo'n groot bedrijf zal voor ... werknemers toch wel een goede afvloeiingsregeling hebben; of heeft ... nooit over dat soort voorzieningen nagedacht?

1. haar, zij
2. hen, hij
3. zijn, het
4. zijn, zij

Friesland heeft ... grote meren, Emmeloord ... Poldertoren en deze Noord-Hollandse vesting heeft ... zeventiende-eeuwse verdedigingswerken om toeristen aan te trekken.

1. Hem, zijn, zijn
2. Haar, haar, zijn
3. Haar, hem, het
4. Zijn, zijn, haar

Onze bibliotheek gaat al ... leden voorzien van een chipkaart, waarmee ze maandelijks tien uur gratis kunnen internetten.

1. Haar
2. Zijn
3. Hem
4. Het

Heeft de arts ... niet verteld dat ... in de tropen veel risico lopen op besmettelijke ziekten?

1. hen , ze
2. hun, hun
3. hen, hun
4. hun, ze

Misschien moet je maar aan ... vragen of ... je na het feest naar het station kunnen brengen.

1. hun, hun
2. hun, ze
3. hen, ze
4. hen, hen

Vroeg of laat zal een van ... met de waarheid voor de dag moeten komen.

1. Hun
2. Hen
3. Ze
4. Zij

Toen ... hem om een extra verlofdag vroegen, zei de rector tegen ... dat hij daar geen mogelijkheden voor zag.

1. Hun, hun
2. Zij, hen
3. zij, zij
4. zij, hun

In dat huis zouden we nog wel willen wonen, maar... hier vinden we afzichtelijk.

1. Dat
2. Wat
3. Dit
4. Die

De aannemer had voor de verbouwing de verkeerde kozijnen besteld, ... hem op een flinke kostenpost kwam te staan.

1. Deze
2. Dat
3. Dit
4. Wat

Het oude handschrift... daar tentoongesteld is, beschrijft het verhaal van ridder Walewijn en het zwevende schaakbord.

1. Dat
2. Die
3. Wat
4. Wie

Een voorzitter over ... zoveel mensen klagen, kan beter opstappen en zijn positie ter beschikking stellen.

1. Wat
2. Die
3. Wie
4. Dat

1. Elise heeft de jongen ... ze prachtige cd's cadeau kreeg, hartelijk bedankt.

1. Waaraan
2. Aan wie
3. Van wie
4. Wie

2. Heb je het gereedschap ... je het toilet gerepareerd hebt, bij de GAMMA gekocht of bij de Praxis?

1. Waarmee
2. Waar
3. Waaraan
4. Wat

3. Van de directie mocht Niels het t-shirt ... de tekst 'I'm the devil' stond, op school niet meer dragen.

1. Op wie
2. Waaraan
3. Waar
4. Waarop

4. Als ze de kans kreeg, las Meline stiekem alle sms'jes ... haar vriend antwoord had gegeven.

1. Waarop
2. Waaraan
3. Aan wie
4. Waar

0

Verwijsfout: oorzaken

• Ontbrekende kennis over onzijdige woorden (het-woorden)
• Ontbrekende kennis over mannelijke en vrouwelijke woorden (de-woorden)
• Ontbrekende kennis over meervoudige woorden (de-woorden)
• Ontbrekende kennis over betrekkelijke voornaamwoorden
  

Verwijsfout: 4 moeilijkheden

1. Woordgeslacht (m/v/o/mv-de/het/zijn/haar)
2. Hen / hun
3. Betrekkelijk voornaamwoord (die/dat/wat/wie/welke)
4. Verschil zaken / personen (die/wie)

Onduidelijk verwijzen

Als een verwijswoord verwijst naar iets wat helemaal niet in de tekst staat, is dat incorrect.

Natuurlijk is de dierenbescherming in haar nopjes met de nieuwe regels voor de veehouderij, omdat ze dan meer ruimte hebben.

Als een verwijswoord naar meerdere antecedenten kan verwijzen, is dat incorrect.

De agenten arresteerden de drugscriminelen en ze maakten een hoop stennis op straat.

Verbeter de foute verwijzing.
Het bestuur van de club heeft gezegd dat ze
van alle leden een bijdrage verwacht aan de activiteitendag.

Verbeter de foute verwijzing.
De mentoren overhandigen aan hun de rapporten.

Verbeter de foute verwijzing.
De bibliotheek heeft zijn deuren gesloten.

Verbeter de verwijsfout.
Zij heeft een leuke buurjongen, waarop ik smoorverliefd ben.