Basisstof 6.1 Zintuigen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Basisstof 6.1 Zintuigen

H5: Herhaling doormiddel van vragen

Uitleg 6.1

Artis

Huiswerk maken

Coma is het Griekse woord voor ‘diepe slaap’. Het is een toestand van diepe bewusteloosheid als gevolg van hersenletsel waardoor een deel van de hersenen niet meer werkt. Het verschil met slaap is dat je een comapatiënt niet wakker kunt maken. Mensen die in coma liggen, reageren niet op geluid of een pijnprikkel. De reacties van patiënten in coma zijn vaak reflexen.

Geef aan of bij een persoon die in coma ligt de gevoelszenuwcellen, de schakelcellen en/of de bewegingszenuwcellen nog functioneren. Leg je antwoord uit. (bron BVJ 5.6 opdr. 45)

Voor wielrenners is het belangrijk om voldoende energie binnen te krijgen door te eten. Maar eten kan tegelijkertijd problemen opleveren, omdat tijdens het fietsen de darmwerking is verminderd.
Leg uit hoe het komt dat tijdens het fietsen de darmwerking van een wielrenner is verminderd. (bron BVJ 5.4 opdr.46

Je tilt een tas met boeken met je rechterarm van de grond.
Verandert hierdoor de impulssterkte in de bewegingszenuwcellen in je rechterarm? Leg je antwoord uit. (BVJ- 5.5-54)

In afbeelding 41 zijn twee zenuwcellen in zijn geheel en is één zenuwcel gedeeltelijk getekend. Het axon van zenuwcel 2 wordt kunstmatig geprikkeld, waardoor een impuls ontstaat.
- Wat voor type zenuwcel is zenuwcel 1?
-Kunnen de impulsen aankomen in de cellichamen van zenuwcellen 1, 2 en 3? Leg je antwoord uit. (BVJ-5.5-60)

Aan een zenuwcel worden kunstmatig prikkels met toenemende prikkelsterkte toegediend. De impulssterkte en de impulsfrequentie worden gemeten. In afbeelding 40 zijn de resultaten in diagrammen weergegeven.

In welk diagram is het verband tussen prikkelsterkte en impulssterkte juist weergegeven?
(bron BVJ 5.5-opdr. 60)

1. Diagram 1
2. Diagram 2
3. Diagram 3
4. Diagram 4

BVJ-5.6 -
Barack en Donald voeren een discussie over de hoeveelheid spiervezels betrokken bij één motorische eenheid.
Barack zegt: in je vingers zijn minder spiervezels betrokken per motorische eenheid dan in je tenen
Donald zegt: de prikkeldrempels van alle motorische eenheden zijn gelijk
Noteer de namen met daarachter of de stelling juist of onjuist is

Spier opbouw

Waar vind je de actine en myosine filamenten?

1. Spier
2. Spiervezel
3. Myofibrillen
4. Sacromeer

De spierfibrillen bestaan uit 2 soorten eiwitten: actine- en myosinefilamenten. Dit zorgt voor afwisselend lichte en donkere banden. De lichte banden op de spier zijn de plaatsen waar ...

1. ...de dikke en dunne eiwitten overlappen
2. ... er maar één filament (niet-overlapt) zit
3. ... enkel actine-filamenten zitten
4. ... enkel myosine-filamenten zitten

Wat geldt voor langzame spiervezels?

1. sterke doorbloeding, weinig mitochondriën
2. sterke doorbloeding, veel mitochondriën
3. geringe doorbloeding, weinig mitochondriën
4. geringe doorbloeding, veel mitochondriën

Waar is het ATP voor nodig tijdens de spiersamentrekking?

1. Vrijmaken van de bindplaatsen op Actine
2. Actine filament verplaatsen
3. Maakt energie in de mitochondriën
4. Losmaken van myosine van de Actine

Welk type spiervezels gebruiken wij vooral voor onze lichaamshouding?

1. Snelle spiervezels
2. Langzame spiervezels

Welke bewering is juist?

1. Een spier bestaat uit 3 filamenten: actine, acetylcholine en myosine
2. De wand van de aorta bestaat uit dwarsgestreept spierweefsel
3. Een spiervezel bestaat uit verschillende spierbundels
4. Een motorisch eindplaatje stuurt 1 of meerdere spiervezels aan

Bekijk het plaatje van tabel BiNaS 87C.
Welke details in het plaatje verklaren dat
kegeltjes een hogere prikkeldrempel hebben
dan staafjes?

LEERDOELEN 6.1 Zintuigen

1. Je kunt de werking van zintuigen in relatie met het zenuwstelsel beschrijven.
2. Je kunt de reactie van een zintuig op een adequate prikkel beschrijven.
3. Je kunt de delen van het oog en hun functie beschrijven.

Zintuigcellen

Prikkels worden in het zintuig opgevangen door zintuigcellen

Een zintuigcel zet de prikkel om in een impuls

De adequate prikkel

De zintuig

Zintuigcellen:

Zintuigen kunnen prikkels waarnemen omdat ze een grote aantal zintuigcellen hebben.
Andere naam voor die specifieke cellen: receptoren of sensoren.

exteroreceptoren reageren op prikkels van buiten het lichaam

tong= smaak

neus= reuk

oog= gezichtsvermogen

oor=gehoor

huid= tast

interoreceptoren reageren op prikkels binnen het lichaam.

properiocepetoren geven informatie over het bewegingsapparaat. 

en de wanden van alle holle organen (darmen, longen, maag mondholte, urinewegen en bloedvaten)  geven informatie over de inhoud van het orgaan.

Zintuigcellen zijn gevoelig voor hun adequate prikkel

Het oog

• Wenkbrauw => vuil en zweet tegen houden
• Traanklier      => maakt traanvocht.
• Traanvocht   => houdt oog vochtig en schoon
• Ooglid met wimpers => vuil tegen houdena
• Pupil               => licht doorlaten
• Iris                   => hoeveelheid licht regelen
• Oogwit          => is harde oogvlies, geeft stevigheid
• Traanbuis     => traanvocht afvoeren

Weet je nog?

Het oog:

Adequate prikkel => licht.
zintuig   =>      lichtzintuig
orgaan   =>       het oog

Bouw van het oog: binnenkant

Licht valt op

gele vlek,

veel zintuigcellen

Blinde vlek =

oogzenuw,

geen zintuigcellen

Lens

Pupil

Pupil

Hoornvlies

Harde oogvlies

Vaatvlies

Netvlies

Glasachtig lichaam

Oogzenuw

Oogspier

licht valt

• eerst op zenuwcellen
• dan op zintuigcellen
• daarna wordt overig licht geabsorbeerd door pigmentlaag

vaatvlies zorgt voor voedingstoffen en zuurstof en afvoer afvalstoffen.

Het oog - netvlies

Je netvlies is bedekt met zintuigcellen:

kegeltjes en staafjes.

gele vlek: kegeltjes

blind vlek: geen zintuigcellen

Zelf aan de slag

Maak samenhang "pijn is fijn": opdracht 3 en 4

Lees basisstof 6.1 Zintuigen

Maak opdracht 3c,5, 7,  9, 10b, 11, 12, 13, 15