Schoolonderzoek 3 - kader

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Schoolonderzoek 3

Mening, argument en conclusie

Standpunt

Een schrijver kan opschrijven wat hij van iets vindt of hoe hij ergens over denkt. 

Hij geeft dan zijn mening (standpunt).

signaalwoorden = 

Ik vind, Volgens mij, Ik denk dat...

Redenen voor jouw mening noem je argumenten: waarom vind jij dat?

signaalwoorden = omdat, want, namelijk

Conclusie

Aan het einde van de tekst, als de schrijver alle argumenten heeft gegeven, trekt hij soms een conclusie. 

De schrijver kan dan kort zijn mening en argumenten herhalen.

signaalwoorden = dus, concluderend, dat betekent

Feit of mening?

Een feit kun je controleren of het waar is of niet.

Het is vandaag lekker weer.

= mening

Het is vandaag zonnig.

= feit, want je kunt naar buiten kijken en constateren dat de zon schijnt.

Noem drie signaalwoorden voor een argument.

Het woord immers is een signaalwoord voor

1. mening
2. argument
3. conclusie

Een schrijver kan opschrijven wat hij van iets vindt of hoe hij ergens over denkt. Hij geeft dan

1. een mening
2. een argument
3. een conclusie

Het woord namelijk is een signaalwoord voor

1. mening
2. argument
3. conclusie

Opmaak / lay-out van een tekst

DOELEN

- Je kunt de functie van afbeeldingen bij een een tekst benoemen

- Je kunt de functie van de opmaak van een tekst benoemen

- Je kunt rekening houden met afbeeldingen en de opmaak als je een tekst leest

Lay-out van een tekst

Een tekst heeft een bepaalde lay-out of opmaak. De titel, de tussenkopjes, het lettertype, de lettergrootte, het gebruik van kolommen en de tekstkleur bepalen de lay-out.

De lay-out van een tekst is dus hoe de tekst eruit ziet.

Afbeeldingen

Vaak worden ook afbeeldingen gebruikt om de tekst te ondersteunen. Een schrijver kan bijvoorbeeld gebruikmaken van foto’s, tekeningen, schema’s, (land)kaartjes, tabellen, grafieken en diagrammen.

Opmaak 

• Titel
  
• Tussenkop
  
• Lettertype
  
• Lettergrootte
  
• Kolommen
  
• Tekstkleur
  

Afbeeldingen

• Tekeningen
• Schema's 
• Kaartjes
• Tabellen
• Grafieken
• Diagrammen

Functies afbeelding

•  De afbeelding is bedoeld om de aandacht van de lezer te trekken.
• De afbeelding is bedoeld om nieuwe informatie aan de tekst toe te voegen.
• De afbeelding is bedoeld om de tekst duidelijker te maken.
• De afbeelding is bedoeld om de lezer aan te sporen om iets te doen

Noteer drie redenen voor het gebruik van een afbeelding in een tekst.

Noem een synoniem voor
'lay-out van de tekst'.

Geef twee voorbeelden van tekstonderdelen die bij de lay-out van een tekst horen.

Wat hoort bij de lay-out van een tekst?

1. de lengte van de zinnen
2. de signaalwoorden
3. de woordkeuze van de schrijver
4. het lettertype

Taalverzorging tussenletters

Tussenletters

Je kunt een nieuw woord maken door twee bestaande woorden aan elkaar te plakken. Dit is een samenstelling. De woorden in een samenstelling kun je vaak gewoon aan elkaar vast schrijven, maar dit kan niet altijd. Soms moet je tussenletters gebruiken om een goede samenstelling te maken.

Tussenletters -en-

Het eerste woord heeft altijd een meervoud op -en.

Bijvoorbeeld:

krantenbezorger - kippensoep - rozengeur

Tussenletter -e-

Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is.

Het eerste woord heeft een versterkende betekenis.

Het eerste woord heeft meervoud op -en én op -s.

Bijvoorbeeld:

Koninginnedag - apetrots- secondewijzer

Tussenletter -s-

De tussenletter -s- kun je meestal horen.

Begint het tweede woord ook met een s- of s-klank, vervang dan het tweede woord om de tussenletter -s- te horen.

Bijvoorbeeld:

meningsverschil - varkensstal / varkensvlees

Taalverzorging aan elkaar of los

Aan elkaar of los

Als twee of meer woorden samen één begrip vormen, schrijf je ze aan elkaar. Dat kunnen werkwoorden zijn, zoals: ophalen, nakijken en terugsturen. Het kunnen ook samenstellingen zijn, zoals: vliegtuigstoel, winterjas en dierenvoer.

Deze woorden schrijf je 

aan elkaar

Werkwoorden die beginnen met woordjes als: op, over, na, … 

Bijvoorbeeld:

– Ik moest mijn adres opschrijven. Heb jij je huiswerk goed nagekeken?

Deze woorden schrijf je 

aan elkaar

Woorden die samen één begrip vormen. 

Bijvoorbeeld:

– scheurkalender, wegwerpverpakking, tweekamerflat.

Taalverzorging werkwoordspelling

Werkwoordspelling

Je hebt nu alle werkwoordsvormen geleerd. 

Om te bepalen welke vorm je moet schrijven, kun je het schema werkwoordspelling gebruiken.

Werkwoordspelling

Werkwoordspelling

Op twee plaatsen in het schema kun je twijfelen:

- bij de verleden tijd van een zwak werkwoord: 

moet je -te(n) of -de(n) schrijven?

- als het woord geen persoonsvorm is: 

moet je een -t of een -d schrijven? 

Twijfel je?

Twijfel bij werkwoordspelling

Gebruik de regel van ’t ex-fokschaap.

Haal -en van het hele werkwoord af.

Staat de laatste letter in ’t ex-fokschaap? Gebruik -t/-te/-ten.

Gebruik in alle andere gevallen -d/-de/-den.

Taalverzorging schrijven zonder fouten

Schrijven zonder fouten

Vaak is een foutloze tekst extra belangrijk, bijvoorbeeld als je voor school een verslag of examenopdracht schrijft.

Schrijven zonder fouten

Maak je zinnen niet te lang en ingewikkeld.

Controleer je tekst op slordigheden:

– Heb je geen letters vergeten of omgewisseld?

– Heb je alle woorden die aan elkaar moeten aan elkaar geschreven?

– Beginnen alle namen en zinnen met een hoofdletter?

– Staan de leestekens op de goede plaats?

Controleer de werkwoorden met het schema voor de werkwoordspelling.

Gebruik de spellingcontrole van je computer, maar onthoud dat de spellingcontrole niet alle fouten ontdekt.

Laat iemand anders je tekst controleren op taal- en spelfouten.

Schoolonderzoek 3