G2a - 20 sept

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo lwoo, havo
• Leerjaar 2

G2a - Vrijdag 20 september 

Nodig:

- 

- Laptop

Deze les:

• Vorige les
• Uitleg: Reformatie
• Aan de slag
  
• Afsluiting: 

Cijfers...

Welke cijfers krijgen jullie nog terug?

• Presentatie 'isme'
• Werkstuk slavernij

Toetsen de rest van het jaar?

• Diagnostische toetsen
• Misschien later 'echte toetsen', mondeling, opdracht, verslag??

Les 2 - De strijd op papier: Erasmus of Luther?

Kritiek op de kerk (leerwerkboek blz. 16 t/m 19)

Hervorming

Doordat er veel mensen zijn die de kerk gaat anders willen zien gaat de kerk gaat in de 16e eeuw veranderen. We noemen deze verandering de Hervorming of Reformatie.  

Interieur katholieke kerk

Interieur protestantse kerk

Kenmerken katholieke kerk

• Christenen, volgelingen van Jezus Christus.
• De Paus is de baas van de katholieke kerk.
• Er is een duidelijke hiërarchie. Het is duidelijk wie de baas is en wie daarna en wie weer daarna, enzovoorts...
• De kerkdienst en de Bijbel zijn in het Latijn.
• Heiligen worden vereerd. (Beelden in kerk)
• Relieken worden vereerd. 

Katholieke kerken zijn versierd met beelden, glas-in-lood-ramen en beschildere wanden. 

Kenmerken protestandse kerk

• Christenen, volgelingen van Jezus Christus.
• Er is geen leider van de protestantse kerk.
• Gewonen mensen helpen in de kerk. 
• De kerkdienst en de Bijbel zijn in het de volkstaal. (In Nederland in het Nederlands)
• GEEN verering van heiligen en relieken. Dit leidt af en is verboden. 

Protestandse kerken zijn zijn sober, dus zonder versieringen. De muren zijn vaak wit en soms hangt er een bord met de liedjes. 

Luther en Calvijn

Luther

Aanhangers: Lutheranen

Calvijn

Aanhangers: Calvinisten

Dit zijn veel oudere katholieke kerken. Deze zijn vaak minder versierd. 

Je kunt toch snel ziet dat dit katholieke kerken zijn. Deze kerken hebben een altaar en beelden in de kerk. 

Hier staan bekende protestanten uit de 16e eeuw:  onder andere de prinsen van Oranje, Maurits en Frederik Hendrik, koning Jacobus I van Engeland, koning Christiaan IV van Denemarken en een jeugdige koning Lodewijk XIII van Frankrijk met zijn moeder, Maria de' Medici. Linksonder als derde man van links heeft de schilder zichzelf afgebeeld.

Hier staan bekende rooms-katholieken uit de 16e eeuw: bijvoorbeeld koning Albert en koningin Isabelle van de Zuidelijke Nederlanden en Spanje en paus Paulus V in een draagstoel.

De zielenvisserij Adriaen Pietersz. van de Venne, 1614

Een van de katholieke boten ligt aan de oever en bevat een muziekmakend gezelschap. De boot die wel actief naar zielen vist wordt bestuurd door een bisschop. De priesters proberen uit alle macht het net binnen te halen. Een van hen gebruikt zelfs een hengel. Aan het net hangen twee aflaten. Op het roer staat geschreven ‘PAPA IVDICIVM’ (het oordeel van de paus).

 Op de protestaandse boot staat: ‘IEHOVA IVDICIVM’ (het oordeel van God). Hier geen liederenboek, zoals bij de katholieken, maar een opengeslagen Bijbel. Er wordt verwezen naar een uitspraak van Jezus ‘Ik zal van jullie vissers van mensen maken’. Aan het net geen aflaten maar briefjes met de woorden ‘FIDES’, ‘SPES’ en ‘CHARITAS’ (geloof, hoop en liefde). 

Dankzij de uitvinding van de boekdrukkunst in de 15e eeuw, konden ideeën zich snel verspreiden. Hiermee hadden katholieken en protestanten een belangrijk middel in handen om de strijd te voeren. Tijdens de reformatie maakten zij elkaar op alle mogelijke manieren belachelijk. Zo maakten ze hun standpunten duidelijk én zorgden ze voor meer mede- en tegenstanders. Beide partijen wilden het morele gelijk aan hun kant krijgen, dus eigenlijk God. Want als God aan hun kant stond, was het vanzelfsprekend dat de andere partij zijn ziel aan de duivel had verkocht.

Wat herkennen de leerlingen op deze afbeeldingen? Hoe maken de protestanten en katholieken elkaar hier zwart volgens de leerlingen?

In welke twee groepen splitste de kerk?

Hoe noemen we de verandering in de kerk in de 16e eeuw?

Welke protestant was er vooral in Oost-Duitsland en Nederland populair?

1. Maarten Luther
2. Johannes Calvijn
3. Mevrouw Schipper

Welke protestant was er vooral in Noord-Duitsland en Scandinavië populair?

1. Maarten Luther
2. Johannes Calvijn
3. Mevrouw Schipper

Protestantse kerk of
Katholieke kerk?

Verering van relieken

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Protestantse kerk of
Katholieke kerk?

Verering van heiligen

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Protestantse kerk of
Katholieke kerk?

Sobere handelingen

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Protestantse kerk of
Katholieke kerk?

De Paus is de leider

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

→Sleep de onderdelen naar de juiste plek

Protestant

Katholiek

Maarten Luther

De Paus

Aflaten

Bijbel in volkstaal

Latijnse kerkdienst

Sober

Beeldenverering

Reliekenverering

'Kale' kerk

Beelden in de kerk

'Magische' handelingen

Sobere handelingen

Aan de slag!

Maken:

M6 - Les 2: 'Strijd op papier'

• Voorbereiding 1 
• Voorbereiding 2 opdr. 2 & 4

Huiswerk

(af)Maken:

M6 - Les 2: 'Strijd op papier'

• Voorbereiding 1
  
• Voorbereiding 2 opdr. 2 & 4
  

Woensdag 25 september - 5e uur