7.4 Evolutietheorie in ontwikkeling

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

7.4 Evolutietheorie in ontwikkeling

Doel 7.4

• Je kent verschillende theorieën over het ontstaan van het leven
• je kunt de endosymbiosetheorie uitleggen
• je kunt evolutionaure stambomen aflezen

Begrippen 7.4

generatio spontanea, oeratmosfeer, organische stoffen, meteorieten, oersoep, hydrofobe vetmoleculen, nucleotiden, genetisch materiaal, anaerobe heterotrofe bacteriën, foto-autotrofe bacterieën, fotosynthese, prokaryoten, symbiose, endosymbiosetheorie, chloroplasten,  mitochondriën, meercellige organismen, modelorganisme, clades, taxons, uniek homoloog kenmerk, voorouder, cladogram

Ontstaan van de eerste organismen

1. Anaerobe heterotrofe bacteriën leefden in de zuurstofloze oersoep 
2. Foto-autotrofe bacteriën maakten hun eigen organische stoffen via fotosynthese. Zij brachten zuurstof in de oersoep en de atmosfeer
3. Prokaryoten gebruikten de zuurstof om efficiënt energie uit organische moleculen vrij te maken.

Zet de stappen van de endosymbiose theorie in de juiste volgorde.

Prokarypten nemen zuurstof gebruikende bacteriën op. 

Prokarypten nemen foto-autotrofe bacteriën op. 

Er ontstaan verschillende typen prokaryoten.

Er ontstaan mitochondriën en chloroplasten

Vandaag

-Uitleg 7.4 (kort) 

-7.4 verwerken: paragraaf lezen en maken opdracht 3 t/m 10

Evolutionaire stambomen

Evolutiebiologen willen weten hoe soorten van elkaar afstammen. 

Gebruiken daarvoor manier van indelen van soorten: Cladistiek

(vroeger indeling in taxons, systematische eenheden gebaseerd op overeenkomsten zoals soort, geslacht, familie)

Cladistiek

• cladistiek/cladisme= methode om organismen in te delen in groepen genaamd clades (grieks 'klados'=tak).
• 1 clade= een gedeelde voorouder en alle evolutionaire nakomelingen
• Binnen een clade zie je gedeelde (homologe) eigenschappen met dank aan de gedeelde voorouder. 

Stambomen - cladogram

Elke clade is een groep

organismen met een

gemeenschappelijk

kenmerk en een gemeen-

schappelijke voorouder.

Opdracht 8 - Bron 16

• Welk uniek homoloog kenmerk delen de schildpadden, slangen, hagedissen, krokodillen en vogels volgens dit cladogram?een gat in de schedel onder de oogkas
• Hoe heet deze groep in dit cladogram? reptilia
• Hoeveel clades zie je in het cladogram?12, elk blauw puntje vertegenwoordigt de voorouder met het unieke kenmerk dat de voorouder en de andere dieren in die clade gemeenschappelijk bezitten. Er zijn 12 van die puntjes.
• Mag je uit dit cladogram de conclusie trekken dat vogels meer verwant zijn aan krokodillen dan aan hagedissen? Licht toe.Ja, want vogels en krokodillen hebben meer gemeenschappelijke unieke homologe kenmerken dan vogels en hagedissen. Of: ja. Want de vogels en krokodillen delen een gemeenschappelijke voorouder die ze niet delen met de hagedissen.
• 
  

Doel 7.4

• Je kent verschillende theorieën over het ontstaan van het leven
• je kunt de endosymbiosetheorie uitleggen
• je kunt evolutionaure stambomen aflezen

De evolutie van antibiotica resistentie

Als een antibioticum regelmatig tegen een bacterie wordt gebruikt, kan die bacterie 'resistent' worden.
De bacterie is dan niet meer gevoelig voor het antibioticum. Wanneer je een infectie krijgt met zo'n resistente bacterie, helpen de antibiotica niet meer.

Leg uit hoe antibiotica resistentie ontstaat. Benoem de drie stappen van evolutie!

Nu en huiswerk

7.4 verwerken: 

paragraaf lezen en maken opdracht 3 t/m 10