4H thema 5 basisstof 2 deel 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hormonale regulatie

Havo 4

Thema 5

BS 2

Vandaag

Leerdoelen:

• Je kunt de functies van hypofyse hormonen beschrijven
• Je kunt de werking van hormoonklieren en hun hormonen beschrijven en afleiden hoe doelwitorganen daarom reageren.

Programma:

1. Wat weet je nog van hormoonklieren?
2. Bespreken opdracht 10
3. Hormoonklieren: schildklier, eilandjes van Langerhans  en (bij)nieren
4. Oefen examenvragen

Zet de hormonen op de juiste plek.

FSH and LH

testosteron

groeihormoon

oxytocine

oestrogenen

thyroxine

antidiuretisch hormoon

TSH

Bekijk binas tabel 89. Welk hormoon wordt niet door de adenohypofyse geproduceerd?

1. ADH
2. Groeihormoon
3. Thyreotroop hormoon
4. LH

Enkele hormoonklieren bij mensen zijn: eierstokken, schildklier en teelballen.
Welk of welke van deze klieren worden beïnvloed door hormonen uit de hypofyse?

1. Eierstok
2. Schildklier
3. Teelballen
4. Allemaal

Bespreken vraag 10

Hypothalamus-hypofyse as

Hypothalamus: stuurt secretie 

hypofyse aan

Hypofyse:

• voorkwab (adeno)
• achterkwab (neuro = zenuwen)

Binas 89A, B en C 

Schildklier

• De schildklier maakt thyroxine (schildklierhormoon)
  
• Schildklierhormoon stimuleert verbranding in de cellen
  
• Te weinig schildklierhormoon: Je bent koud en moe en wordt dikker.
  
• Te veel schildklierhormoon: Je hebt het warm, bent bewegelijk, valt af.
  
• Negatieve feedback naar hypothalamus
• Waarom jodiumpillen bij kerncentrales?

Eilandjes van Langerhans

• Liggen in de alvleesklier
• Maken insuline en glucagon
• Insuline: glucose --> glycogeen
• Glucagon: glycogeen --> insuline
• Beide hormonen regelen het bloedsuikerspiegel (glucoseconcentratie)
• Normwaarde: 5,0 mmol/L
• Suikerziekte = tekort aan insuline (type 1) of ongevoeligheid voor insuline (type 2)

Nieren

• Nieren produceren EPO bij laag zuurstofgehalte bloed

• Epo stimuleert productie rode bloedcellen in beenmerg
• --> meer zuurstof: minder afgifte epo
• Gebruik als doping illegaal
• Opwekken bij hoogtetraining

De bijnieren

• Bovenop de nieren
• Merg, schors en kapsel

Merg: productie adrenaline

• Snelle stressreactie: woede, angst, schrik
• Fight, flight or fright
• Bloedsuiker omhoog, hartslag en ademhaling versnellen

Schors: productie cortisol

• langzaam, langdurig stresshormoon

Oefen examenvragen

Zelf werken

Lezen:

BS 2 blz. 16 t/m 19

Maken:

BS 2 opdr. 11 t/m 17

Kun je:

• de functies van hypofyse hormonen beschrijven
  ?
• de werking van hormoonklieren en hun hormonen beschrijven en afleiden hoe doelwitorganen daarom reageren.

Volgende les: het zenuwstelsel