4.3 Hokjesdenken

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4.3 Hokjesdenken

Hoe tolerant zijn wij?

Leerdoel: 

• Hoe werkt het hokjes denken? 
• Welke maatschappelijke gevolgen heeft dit?
  
• Wat heeft dit te maken met socialisatie? 

Hokjesdenken

= eerste automatische oordeel. Om de wereld overzichtelijk te maken heeft je brein allerlei hokjes aangemaakt waarin je automatisch mensen, dingen en situaties plaatst. 

Stereotypen en vooroordelen

Stereotypen: een overdreven vaststaand beeld van een groep mensen (helpt bij categoriseren).
Bijvoorbeeld: Jongeren zijn niet geïnteresseerd in politiek.


Vooroordeel: we passen het stereotype van de groep  toe op alle mensen in de groep. Je velt een oordeel zonder dat je deze persoon (indvidu) kent
Bijvoorbeeld: .....uit H4B is niet geïnteresseerd in politiek

Stereotypen en vooroordelen

Stereotypen: een overdreven vaststaand beeld van een groep mensen (helpt bij categoriseren).
Bijvoorbeeld:  Mensen in de bijstand zijn lui

Vooroordeel: we passen het stereotype van de groep  toe op alle mensen in de groep. Je velt een oordeel zonder dat je deze persoon (indvidu) kent
Bijvoorbeeld:  Jan zit in de bijstand en wil dus niet werken voor zijn geld.

Opdracht 1

Noem één stereotype en één vooroordeel die jij tijdens jouw socialisatie hebt aangeleerd.

Stereotype: 
Vooroordeel:

Maatschappelijke gevolgen

Discriminatie:

Iemand anders behandelen vanwege persoonlijke kenmerken (geslacht, religie, leeftijd)

Racisme:

Is discriminatie maar dan vanwege zijn huidskleur en afkomst.

Discriminatie is verboden

Hokjesdenken kan leiden tot discriminatie

"Ongelijke behandeling van gelijke gevallen"

Dit is bij wet verboden volgens artikel 1 van de grondwet:

"Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan"

Discriminatie komt voor:

• Op de arbeidsmarkt
• In het onderwijs
• Bij opsporing criminaliteit
• Op straat en sociale media 

nos.nl

Wij-zij-denken

• Positief beeld van de eigen groep, negatief en oppervlakkig beeld van de andere groep
• Afzetten tegen de andere groep versterkt de onderlinge band en saamhorigheid in de eigen groep.
  
  Bijvoorbeeld: voetbalsupporters van Ajax tegenover voetbalsupporter van ADO Den Haag. 

Hokjesdenken kan leiden tot polarisatie: flinke spanningen tussen groepen 

WIJ-ZIJ tegenstelling krijgt dan extra nadruk en zet groepen mensen tegenover elkaar: 

Verschillen in geloof, tradities, opvattingen enz. worden benadrukt in plaats van de overeenkomsten met gevolg weinig onderlinge binding tussen groepen = sociale cohesie 

Wat zijn vooroordelen?

1. Een objectieve beoordeling van iemands karakter
2. Een wetenschappelijk vastgestelde observatie
3. Een mening over iemand zonder die te kennen
4. Een feitelijke conclusie over iemands persoonlijkheid

Vrouwen worden ouder dan mannen.

1. Feit
2. Stereotype
3. Vooroordeel
4. 

Wat is GEEN vooroordeel

1. Iedereen met een bril is slim
2. Iedereen gaat ooit dood
3. Alle dikke mensen eten teveel
4. Oudere mensen hebben geen verstand van rap-muziek

Op het vwo zitten alleen maar nerds.

1. Feit
2. Stereotype
3. Vooroordeel
4. 

Meisjes met een Marokkaanse achtergrond presteren beter op school dan jongens met een Marokkaanse achtergrond.

1. Feit
2. Stereotype
3. Vooroordeel
4. 

Nederlanders zijn gierig.

1. Feit
2. Stereotype
3. Vooroordeel
4. 

Maken:

H.4.3 / Blz. 123 t/m 125