H5 PTA 3 L9 Nederland jaren '50 - '78

Welkom in de geschiedenisles!
1 / 45
suivant
Slide 1: Diapositive
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

Cette leçon contient 45 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 4 vidéos.

time-iconLa durée de la leçon est: 45 min

Éléments de cette leçon

Welkom in de geschiedenisles!

Slide 1 - Diapositive

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van
1948 tot 1978?

Slide 2 - Diapositive

Kenmerkende aspecten
  • De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog
  • De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld
  • De eenwording van Europa
  • De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw
aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen
  • De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen

Slide 3 - Diapositive

Doelen
Voor deze les: 
  • Kan je de ideologische strijd van de Koude Oorlog in Europa verklaren en ken je de oorzaken/aanleiding voor de deling van Duitsland
  • Weet je dat Nederland haar kolonie onafhankelijk werd in 1949. 

Na deze les:
  •  Je kan uitleggen wat verzuiling en ontzuiling inhoudt (R, T1) 
  •  Je kan verklaren waarom Nederland de geleide loonpolitiek aanging en losliet
  • Je kan uitleggen hoe de Nederlandse economie herstelde als gevolg van de Marshallhulp en groeiende industriële export
  • Je (her)kent sociaal-culturele verschillen tussen de jaren 50 en 60 en kan deze koppelen aan kenmerkende aspecten. 
  • Je kan uitleggen hoe er in de jaren '50 een basis werd gelegd voor de verzorgingsstaat van de jaren '60-nu

Slide 4 - Diapositive

Ideologische verschillen

Slide 5 - Diapositive

Amerikaanse buitenlandse politiek na 1945
Voorkomen dat meer landen communistisch worden (Containmentpolitiek) Door: 

  • (1947)Beschermen van vrijheid en democratie (Trumanleer)

  • (1947)Actief helpen bij de wederopbouw van Europa (Marshallplan) -> Ned & BRD

Slide 6 - Diapositive

Slide 7 - Diapositive

Slide 8 - Diapositive

Overzicht: '48-'60

Slide 9 - Diapositive

Economische groei: gevolgen jaren '50-60 

Slide 10 - Diapositive

Slide 11 - Diapositive

Eind jaren '50 en jaren '60
  • Start Europese samenwerking (EGKS 1957)
  • Opkomst eerste jongerenculturen (Nozems vanaf jaren '50) 
  • Eerste sociale wetgeving verzorginsstaat (AOW 1957) 
  • Loslaten geleide loonpolitiek
  • Start consumptiemaatschappij
  • Ontzuiling & verstedelijking
  • Jaren '60-jaren '70: tweede feministische golf

Slide 12 - Diapositive

mentaliteit
  • Geloof in een maakbare samenleving
  • Er is voldoende geld / toegenomen welvaart. Overheid & mensen hebben bestedingsruimte
  • De wil om een crisis te voorkomen: overheid houdt oogje op economie

Slide 13 - Diapositive

De staat zorgt voor je
Sociale zekerheid = Iedereen die niet voor zichzelf kan zorgen, heeft recht op een uitkering van de overheid.  Je bent altijd verzekerd van een minimum aan bestaansmiddelen.
Verzorgingsstaat = Een staat waarin de overheid voor de inwoners zorgt.  De staat zorgt voor een minimum aan bestaansmiddelen door onder andere uitkeringen en toeslagen.

AOW (1957): Algemene Ouderdoms Wet
= basispensioen voor alle werkenden wanneer zij een bepaalde leeftijd bereiken.
= sociale zekerheid voor ouderen.
Ingevoerd door Drees 
Eerste echte sociale wetgeving van na de Tweede Wereldoorlog
Onthoud: hoe ouder mensen worden... hoe hoger de kosten voor de overheid...

Slide 14 - Diapositive

Van aparte landen naar eenheid

Slide 15 - Diapositive

Nooit meer oorlog: hoe?
  • Hoe voorkom je een “nieuwe Hitler”?
  • Oplossing: betere samenwerking tussen landen: Gezamenlijk leger?
  • Slim idee van Frankrijk: samenwerking klein beginnen


Slide 16 - Diapositive

1952: EGKS
Idee: geen douanecontroles en invoerheffingen voor:
  • Kolen
  • Staal
Waarom juist die twee producten?

Europese Gemeenschap Kolen Staal 


Slide 17 - Diapositive

Zes landen doen mee
  • 1957: zij doen de grenzen open voor alle producten (E.E.G.)
(Europese economische gemeenschap) 
Een economisch bestuur in Brussel heeft voor handel meer macht heeft dan de landen.
  • Dit wordt later de Europese Unie



Slide 18 - Diapositive

 Kan Nederland zich verdedigen tegen een nieuwe vijand? Neutraliteitspolitiek eruit.
Wel met sterke vrienden
 E.E.G. landen werken samen met Amerika
(Europese economische gemeenschap)



Slide 19 - Diapositive

Amerika als voorbeeld: ook de Amerikaanse consumptiemaatschappij 

Slide 20 - Diapositive

Nozems - Jaren '50
Jeugdcultuur = eigen levensstijl, afzetten tegen ouders
Voorbeeld jaren ‘50: Nozems
Laag opgeleid
Nozems kleden zich naar Amerikaans voorbeeld
Luisteren naar Rock’n’Roll (Bill Haley, Elvis Presley)

Slide 21 - Diapositive

Consumptie
Welvaart + (meer) vrije tijd + succesvolle industrie zorgt voor:
Toename aantal apparaten in huishouden (televisie, stofzuiger, auto)
Toename aantal en locatie van vakanties

Slide 22 - Diapositive

Slide 23 - Diapositive

Slide 24 - Diapositive

Slide 25 - Diapositive

Slide 26 - Diapositive

Verstedelijking: (vooral) jongere generaties van platteland/dorp ---> steden. 
In de steden: meer sociale mobiliteit minder sociale controle.
Mogelijk door: toename welvaart, groei industrie (bouwen), individualisering, jongerenculturen
Versterken dus de effecten van: ontzuiling, sociale controle, individualisering, jongerenculturen

Slide 27 - Diapositive

Slide 28 - Diapositive

Slide 29 - Diapositive

Slide 30 - Vidéo

Slide 31 - Vidéo

Slide 32 - Vidéo

Slide 33 - Vidéo


Bij de jaren 50 horen:
A
Consumptiemaatschappij & hippies
B
Nozems & Consumptiemaatschappij
C
Geleide loonpolitiek & hippies
D
Geleide loonpolitiek & nozems

Slide 34 - Quiz

Welke twee begrippen hangen in belangrijke mate met elkaar samen?
A
Verzuiling en secularisering
B
Koude oorlog en ontzuiling
C
Secularisering en ontzuiling
D
Verstedelijking en koude oorlog

Slide 35 - Quiz

Wat werd beslist met het Verdrag van Rome in 1957?
A
oprichting van de EU
B
oprichting van de EEG
C
kolen en staal controleren
D
protectionisme van West-Europese landen

Slide 36 - Quiz

Jaren '50
Jaren '60
consumptiemaatschappij
lage lonen
tweede feministische golf
hippies
nozems
zuinig leven

Slide 37 - Question de remorquage

Politieke verandering
Rooms-Rode coalities o.l.v. Drees 1946-1958
Rooms = (Rooms) katholiek = KVP = Katholieke volkspartij
Rood = Socialisten = PvdA = Partij van de Arbeid (Drees) 
Gekenmerkt door:  verzuiling en schade door de oorlog
Krijgen te maken met: Koude Oorlog (internationale politiek), dekolonisatie (Indonesië 1949) 
Voeren beleid dat resulteert in: Wederopbouw, ontstaan verzorgingsstaat, loslaten neutraliteitspolitiek (NAVO 1949), Europese samenwerking (1952 EGKS, 1957 EEG)
Veroorzaakt door: Marshallhulp, afspraken harmoniemodel, economische opkomst BRD (handelspartner)
Heeft gevolgen voor/resulteert in: ontstaan consumptiemaatschappij in jaren ' 60 na loslaten harmoniemodel en sociaal-economische-culturele/religieuze verhoudingen die leiden tot: ontzuiling en jongerenculturen en tweede feministische golf  , verdere integratie Nederland in internationale economische verhoudingen. 
Economische externe ontwikkeling 1959: ontdekking aardgas Slochteren --> enorme toename overschot regering dat gebruikt wordt voor betalen verzorgingsstaat 

En de politieke verhoudingen veranderen mee.






 



Slide 38 - Diapositive

waarom?
Consumptiemaatschappij + ' Amerikanisering' 
-apparaten huishouden (o.a. tv) 
-vakanties/auto's --> mobiliteit
-introductie supermarkt
-jongerenculturen

Zorgen voor: 
-verstedelijking & individualisering
-meer aanbod radio/tv opkomst commerciële (dus niet-verzuilde) zenders
-Tweede feministische golf 

Gevolgen: 
-Ontzuiling
-veranderingen in soc-cul-politieke verhoudingen

Slide 39 - Diapositive

Leiden tot kabinetten/partijen
En de politieke verhoudingen veranderen mee.
Ontzuiling leidt tot afname leden en ook stemmen op KVP en andere religieuze partijen (OOK protestantse partijen).


Nieuwe nieuws/radio omroepen zorgen voor betrekking van jongeren bij politieke verhoudingen/verspreiding jeugdculturen
VB: Veronica (radiostation) dat illegaal vanuit internationale wateren muziek + politieke content draait
Jongeren willen een politieke verschuiving (meer democratisering/invloed naar de burger). Oprichting D(emocraten ' 66) in: 1966



Deze gaan uiteindelijk samenwerken in de confessionele partij (kat+prot=gelovig=ter confessie gaande partijen = confessionelen) 1980: CDA (Christen Democratisch Appel) 










 




Slide 40 - Diapositive

tweede feministische golf
1956: ' handelingsonbekwaamheid'  vrouw opgeheven (vrouwen mochten geen rechtsgeldige handelingen uitvoeren zoals contracten tekenen/bankrekening openen/hebben)
In theorie nu gelijk en zelfstandig: in praktijk verre van.
Verandering door:
-meer vrouwen in hoger onderwijs
-anticonceptiepil (1964) & jongerencultuur zorgen voor:
lossere seksuele moraal
controle over keuzes in leven
leiden tot:
-afname geboortes/omvang gezinnen
introductie betere scheidingswetten/bijstand voor gescheiden vrouwen
-mogelijkheden tot kinderopvang/fulltime werken


 

Slide 41 - Diapositive

tweede feministische golf
Actiegroepen ' Dolle mina'  (verwijzing naar Wilhelmina Drucker feminist uit eerste golf)
Strijd voor gelijke acties

Ook in andere landen zoals Ijsland: algehele vrouwenstaking (1975)
https://www.evajinek.nl/nieuws/artikel/5192868/vrouwenstaking-ijsland-protest-24-oktober-1975-emancipatie-feminisme

Eisen:
-Recht op abortus/anticonceptie
-Kinderopvang (leidt tot toename aantallen vrouwen op arbeidsmarkt)

Slide 42 - Diapositive

Immigratie/emigratie Nederland 1945-1975
Dekolonisatie Indonesie leidt tot ' repatriëring'  van Nederlands-Indiërs en ook veel mensen uit Indonesië die half-Nederlandse afkomst hebben.
Molukse immigranten komen ook na afwijzing onafhankelijke Molukse staat (1951)

Tweede Wereldoorlog leidt tot grote emigratie naar Canada & Amerika 

Vanaf jaren '60: start komst gastarbeiders om de ' ongewenste'  baantjes te komen doen.
Het idee: ' ze gaan weer weg' ..
Krijgen recht op gezinshereniging

Slide 43 - Diapositive

West
Oost
Navo
Warschaupact
Containment
Marshallhulp
Communisme
Kapitalisme
IJzeren gordijn 
Satellietstaten
Luchtbrug
Blokkade Berlijn

Slide 44 - Question de remorquage

Welke ingrijpende
sociaal-culturele veranderingsprocessen vonden plaats in de 20e eeuw?

Slide 45 - Carte mentale