Massacultuur H1 Inleiding 24-25

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5,6

MASSACULTUUR

H1:Inleiding

Leerdoelen H1:

• Je kan uitleggen hoe Europa en de VS eruitzagen na de Tweede Wereldoorlog;
  
• Je kan uitleggen wat Massacultuur inhoudt en hoe dit te maken heeft met industrialisatie en massamedia;
  
• Je kan een aantal belangrijke kenmerken van massacultuur noemen;
  
• Je kan uitleggen waardoor de welvaart in Europa tot grote hoogte steeg;
  
• Je kan uitleggen wat de gevolgen zijn van de welvaart in Europa;
  
• Je kan uitleggen hoe Europeanen naar de VS keken na de Tweede Wereldoorlog en hoe dit samenhangt met de cultuur die vanuit de VS naar Europa kwam;
  
• Je kan voorbeelden van de Amerikaanse cultuur noemen en uitleggen wat de kenmerken zijn;
  
• Je kan uitleggen wat ‘hoge kunst/cultuur’, ‘lage kunst/cultuur’ is en voorbeelden geven waarin het verschil tussen deze twee kunstuitingen vervaagt;
  
• Je kent de begrippen: hedonisme, postmodernisme en eclectisch
  

Massacultuur is

De cultuur van de massa is de kunst van grote hoeveelheden, vaak commercieel (consumptiemaatschappij blz. 92)

Door gebruik van massamedia (kleine wereld blz. 93)
is ze voor heel veel mensen toegankelijk

Een cultuur van entertainment waarin hoge en lage kunst zich vermengen (blz. 94)

De periode na W0II

Welke belangrijke gebeurtenissen vinden plaats?

Algemene geschiedenis

1945 oprichting VN

1945-1989 Koude Oorlog

1952 Oprichting voorloper EU (EEG)

1955-1975 Vietnamoorlog

1961 Bouw Berlijnse Muur

1968 Studentenopstand in Parijs

1969 Eerste mens op de maan

1977 Eerste Personal Computer (PC)

1989 Val Berlijnse Muur, einde Sovjet Unie

1990 Ontstaan World Wide Web

1993 Oprichting Europese Unie

2001 Aanslagen nine eleven

2002 Invoering van de euro

2012 Ontstaan van internationale antirascismebeweging Black Lives Matters

Kunstgeschiedenis

1946 Ontstaan van Abstract Expressionisme

1954 ontstaan van rock 'n roll

1956 ontstaan Pop Art

1969 Woodstock

1969 Aktie Tomaat

1970 Opkomst postmodernisme

1973 Feest in New York dat wordt gezien als geboorte hiphop

1986 Move your body van Marshal Jefferson (House muziek)

1986-1997 'Golden age' hiphop

1989 Tentoonstelling Magiciens de la terre

1990-heden Heropleving sociaal engagement in de kunst

1999-2003 Filmtrilogie The Matrix

2000 opkomst internetkunst

Meer kunst op snijvlak kunst, technologie, wetenschap

2020 Beyoncé, Black is King

Hedonisme (genots /amusementscultuur)

SCHILDERKUNST

Jackson Pollock

ABSTRACT EXPRESSIONISME

Actie staat centraal, spontaan, ongeremd

ACTION PAINTING

Abstract expressionisme (2 richtingen):

action painting / Jackson Pollock              

Waarom kunst uit VS toonaangevend wordt

Europese kunstenaars vluchtten met de opkomst Hitler naar de VS en ontwikkelden zich daar verder en moderniseerden de Amerikaanse kunst.

In Europa woedde de oorlog en kunstcentra zoals Berlijn en Parijs werden verwoest. Na de oorlog ging alle aandacht in Europa eerst uit naar de wederopbouw. De Amerikanen, die na hun rol als bevrijder, de wederopbouw financieel steunden, werden met hun cultuur en kunst een voorbeeld voor Europa.

grote formaten!

colourfield painting / Mark Rothko of Barnett Newman

Ontwikkeling reclame

De eerste jaren na de oorlog heerst er schaarste op allerlei gebied. Veel is nog op de bon. Ook voor de reclame zijn het moeilijke tijden. Adverteren in kranten is wegens papiertekort beperkt. Ter besparing van energie is lichtreclame verboden en mogen etalages na half negen ‘s avonds niet verlicht zijn.

Na de komst van de Marshallhulp in 1948 gaat het beter met de economie en kan er meer reclame gemaakt worden.

JEUGDCULTUUR

In Europa ontstond vanaf de jaren '50 (in navolging van de VS) een jeugdcultuur. Een belangrijk onderdeel van deze Europese jeugdcultuur was de Amerikaanse rock-'n-roll.

In 1954, Elvis began his singing career with the legendary Sun Records label in Memphis. In late 1955, his recording contract was sold to RCA Victor. By 1956, he was an international sensation.

Sister Rosetta Tharpe

Een van de grootste Sanctified gospel zangers van haar generatie; een kleurrijke verschijning wier muziek vaak flirtte met blues en swing.

Zo was ze ook een van de controversieelste talenten van haar tijd, zij schokte puriteinen met haar gang naar de wereldse markt. Door in nachtclubs en theaters te spelen, bracht ze niet alleen de spirituele muziek naar het grote publiek, maar droeg ook bij aan het proces dat de pop-gospel deed ontstaan.

Ze trad op in Europa tijdens WOII voor Amerikaanse soldaten en toerde een jaar door Europa in de jaren 50. Zo werd deze muziek ook daar populair.

In 1952 had Big Mama Thorton haar eerste succes met het rhythm-and-bluesnummer Hound Dog, dat in de versie van Elvis Presley later een klassieker zou worden in de rock-'n-roll. 

Rock-'n-roll 

is de oervorm van de popmuziek, halverwege de jaren vijftig ontstaan uit een samensmelting van country & western en rhythm & blues. Het is ook de eerste specifieke tienermuziek, daarom eenvoudig, rebels en opwindend en staat hiermee aan de basis van de rockmuziek.

Kenmerken massacultuur

• Laagdrempelig amusement (makkelijk te begrijpen, geen voorkennis vereist) > Herkenning/identificatie.

•  Massale consumptie (het trekt een groot en breed publiek) > Cultuurindustrie met als doel geld verdienen.

• Massamedia (gedrukte pers, radio, tv, film, internet) spelen een belangrijke rol in de massale verspreiding/reclame. > Reproduceren.

Al voor de komst van de televisie werden massamedia ingezet om allerlei soorten informatie, ook over populaire cultuur, onder de aandacht van een groot publiek te brengen.

Noem drie massamedia die al bestonden voor de komst van de televisie.

De grens tussen hoge en lage kunst vervaagt.

Wat is het verschil tussen hoge en lage cultuur of kunst?

Kunst met hoge waardering versus kunst met lage waardering

Serieuze kunst en cultuur versus kunst die wil amuseren

Cultuur voor ouderen versus cultuur voor jongeren

Kunst en cultuur voor de elite versus kunst en cultuur voor de massa

Lage cultuur

Hoge cultuur

Achtergrondinformatie nodig

Makkelijk toegankelijk

Amusementsindustrie

Maakt deel uit van kunsthistorische traditie

Elitair publiek

Massaal publiek, kan alle maatschappelijke groepen aantrekken

1  Vercommercialisering van de kunsten

2  Musea gebruiken marketing om een massapubliek te trekken. 

Niet meer alleen focus op 'hoge kunsten'

Keith Haring verkocht (op aanraden Andy Warhol) in zijn Pop-shop T-shirts, buttons, posters en andere producten met tekeningen van hemzelf.

3  Beeldmerken uit de populaire cultuur verheven tot hoge kunst

4  Nieuwe disciplines geïntroduceerd die afkomstig zijn uit populaire cultuur

Check...Wat zijn de kenmerken van massacultuur?

Kenmerken massacultuur

• Laagdrempelig amusement (makkelijk te begrijpen, geen voorkennis vereist) > Herkenning/identificatie.

•  Massale consumptie (het trekt een groot en breed publiek) > Cultuurindustrie met als doel geld verdienen.

• Massamedia (gedrukte pers, radio, tv, film, internet) spelen een belangrijke rol in de massale verspreiding/reclame. > Reproduceren.

In 1962 vond 'The New Realists' expositie plaats in een galerie in New York. Later werd deze kunst Popart gedoopt.

Wat zie je allemaal in de voorstelling van deze collage/poster?

Richard Hamilton - Just What Is It That Makes Today’s Homes So Different So Appealing?

Eerste Pop-art kunstwerk

De objecten in deze collage komen stuk voor stuk voort uit populaire massamedia (reclames, strips, magaines) en karakteriseren het nieuwe moderne leven van die tijd.

De nieuwe populaire kunst moest volgens Hamilton voldoen aan een aantal eisen: het moest massaal kunnen worden geproduceerd, vergankelijk, vervangbaar, goedkoop, aansluiten bij het grote publiek, gericht zijn op de jeugd, geestig, sexy, publiciteitsgericht, glamoureus en ‘big business’.

Wat zie je allemaal in de voorstelling van deze collage/poster?

Bodybuilder

Stofzuiger

Lolly

Tv toestel

Ingeblikte ham

Pin-up model

Maan op het plafond

Strip

Waarom vond men deze Pop Art stroming in eerste instantie verschrikkelijk?

* voorganger  van de Pop Art (Abstract Expressionisme)

* Mark Rothko, Jackson Pollock, Barnett Newman

* Gevoel, emotie, uniek zijn (persoonlijk handschrift), intensiteit

* Hecchten aan de geestelijke waarde van kunst 

Kenmerken massacultuur

• Laagdrempelig amusement (makkelijk te begrijpen, geen voorkennis vereist) > Herkenning/identificatie.

•  Massale consumptie (het trekt een groot en breed publiek) > Cultuurindustrie met als doel geld verdienen.

• Massamedia (gedrukte pers, radio, tv, film, internet) spelen een belangrijke rol in de massale verspreiding/reclame. > Reproduceren.

uitleg filmpje

https://schooltv.nl/video/postmodernisme-minder-regels-meer-lucht/

    

video clip

https://www.youtube.com/watch?v=EVBsypHzF3U

meer voorbeelden

https://artsandculture.google.com/entity/postmodernisme/m05wkc?categoryId=art-movement

Kunst verbinden met het alledaagse (oppervlakkige)

Grenzen vervagen tussen:

• hoge en lage cultuur
• kunstdisciplines 
• verschillende culturen

Popart gaat in jaren 1980 over in

OPGAVEN

Welke periode hoort bij massacultuur?

1. van 1850 to nu
2. van 1900 tot 1950
3. van 1900 tot nu
4. van 1950 tot nu

Welke politieke, economische en technologische ontwikkelingen spelen een belangrijke rol in het ontstaan van massacultuur?

De Verenigde Staten hadden na de Tweede wereldoorlog in West-Europa een voortrekkersrol op het gebied van kunst en cultuur. Geef een reden waarom de VS een voortrekkersrol op cultureel gebied hadden.

Verzorgingsstaat

Marshall plan

Hedonisme

Consumptie-maatschappij

Definitie

cartoon

Match de juiste definitie en cartoon bij de begrippen)

Een samenleving waar vrije tijd overwegend wordt gebruikt om goederen of diensten te verwerven, om daarover na te denken en om te pronken met aangeschafte goederen.

Een filosofische leer en een bepaalde levenshouding die in beide gevallen de opvatting heeft dat genot (in algemene zin) het het hoogste levensdoel is.

De overheid zorgt voor welvaart en welzijn voor alle burgers in de samenleving.

Een omvangrijk hulpplan voor de wederopbouw van Europa, dat op initiatief van de toenmalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken drie jaar na de Tweede Wereldoorlog in werking trad.

Sinds wanneer hebben de mensen televisie?

Zet onderstaande muziekdragers in chronologische volgorde.
cassettebandje - cd - grammofoonplaat - mp3 - vinyl plaat - streaming

Hoe heet de kunststroming waar Andy Warhol toe behoort?

Noem twee kenmerken van Pop Art

Hoe vermengt Warhol hoge met lage kunst (zie blz. 94)

Begrippen H1

op de volgende dia vind je begrippen en hun uitleg uit H1. 

Sleep de juiste uitleg naar het begrip.

Eclectisch

Postmodernisme

Lage cultuur

Pop muziek

Hoge cultuur

Breuk met abstracte en minimalistische vormgeving van het modernisme. Vanaf de jaren 60 worden kleur, humor, decoratie en vermenging van stijlen weer populair

Elementen uit verleden en andere culturen worden vrijelijk geciteerd en gecombineerd.

Een verzamelnaam voor tal van stijlen in de muziek. Meer gericht op de populariteit dan naar de diversiteit van de muziek.

Kunst en cultuur voor de elite, een kleine doelgroep omdat het vaak complex is en niet door iedereen begrepen wordt.

Kunst en cultuur die toegankelijk is voor de massa en waarin amusement een belangrijke factor is

Check leerdoelen:

• Je kan uitleggen hoe Europa en de VS eruitzagen na de Tweede Wereldoorlog;
  
• Je kan uitleggen wat Massacultuur inhoudt en hoe dit te maken heeft met industrialisatie en massamedia;
  
• Je kan een aantal belangrijke kenmerken van massacultuur noemen;
  
• Je kan uitleggen waardoor de welvaart in Europa tot grote hoogte steeg;
  
• Je kan uitleggen wat de gevolgen zijn van de welvaart in Europa;
  
• Je kan uitleggen hoe Europeanen naar de VS keken na de Tweede Wereldoorlog en hoe dit samenhangt met de cultuur die vanuit de VS naar Europa kwam;
  
• Je kan voorbeelden van de Amerikaanse cultuur noemen en uitleggen wat de kenmerken zijn;
  
• Je kan uitleggen wat ‘hoge kunst/cultuur’, ‘lage kunst/cultuur’ is en voorbeelden geven waarin het verschil tussen deze twee kunstuitingen vervaagt;
  
• Je kent de begrippen: Hedonisme, postmodernisme en eclectisch