§4.3 Mensen in het kustgebied deel 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Binnen is beginnen!

Binnen is beginnen!

• Ga op je plek zitten,
• Pak je ipad voor,
• Ga naar lessonup en accepteer de uitnodiging,
• Beantwoord de 5 geografische vragen van de openingsfoto met je buur aan je tafel
• Wanneer de timer afloopt, is het stil!

Beschrijving van de afsluitende foto

Natuurgebied op Texel

Hoofdstuk 4: 

Landschap in je eigen

omgeving

§4.3 Mensen in het kustgebied deel 1

Lesplanning 

Aanwezigheid, boekencontrole en huiswerkcontrole

Mededelingen:  

Uitleg §4.3 Mensen in het kustgebied deel 1

Maak van §4.3 Mensen in het kustgebied vraag 1 t/m 5

Lesdoelcheck

Vooruitblik op de volgende les

Lesdoelen van deze les

1. Leg uit hoe kwelders zijn gevormd
2. Op welke manieren hielden de bewoners van het zeekleilandschap droge voeten?
3. Leg uit wat een terp is
4. Hoe herken je terpen op de kaart?

Wat weet je nog van de vorige keer?

Zeekleilandschap

Kenmerken

• Kust gebied van Nederland
• Kwelders en Schorren
• Zeedijken
• Terpen(dorpen)
• Erg vruchtbaar door nutriënten in het klei

Ontstaan

In het vroege holoceen afgezet door de zee. 

Het land overstroomde door zeegaten. de zee legt klei neer, dit noem je opslibbing.

Kwelders

Afwisseling van transgressie en regressie

transgressie - kustlijn schuift landinwaarts

regressie - kustlijn schuift zeewaarts

Vloed: hoogwater

• Water is stabiel: Slib zakt naar beneden
• Sedimentatie

Eb: Laagwater 

• Het slib blijft achter
• Grond komt steeds hoger te liggen

Na een poos overstroomt het gebied zelden meer
Het gebied raakt begroeid en wordt gebruikt door boeren            kwelder.

Landaanwinningenswerken

De mens helpt ook een handje: Er worden palen met twijgentakken er tussen aan de rand neergezet. het slib spoelt bij vloed minder snel weer weg waardoor het aanslibben sneller gaat. Wanner de kwelder niet meer overstroomd wordt een er dijk gebouwd = bedijken.

Zeepolder

Een gebied aan de kust die gevormd is door sedimentatie van zand en klei deeltjes.

Sedimentatie zorgt ervoor dat meer land aan de kust ontstaat. Wanneer het land door de mens bedijkt wordt door ontstaat er een zeepolder!

De mens (noodgedwongen) helpt:

• Met plaatjes wordt de natuur een handje geholpen. 

• De waterstand wordt kunstmatig geregeld. 

Dit gebeurt door een gemaal. 

De Middelzee en Het Bildt zijn voorbeelden!

Waddenzee

Buitendijks

Binnendijks

Landaanwinning

Schor en kwelder zijn verschillenden benamingen voor hetzelfde ecosysteem.

Manier van wonen

500 v.c - bouwen van terpen

Kunstmatige heuvels opgeworpen door de mens om droge voeten te houden.

1000 n.c. - de eerste dijken

Eerst defensief, bescherming tegen het water

Later offensief door inpoldering kwelders                                  zeekleipolders.

Door het regelmatig bedijken van de kwelders, zie je dat er een paar rijen van dijken te zien zijn.

Dromer - Slaper - Waker

Terp

Kunstmatige heuvel waar bovenop er gebouwd werd. Dit worden terpen genoemd. 

De dromer

De oudste zeedijk, ook wel de 'Dromer' genoemd. 

Na een aantal eeuwen hielpen de terpen niet genoeg meer om droge voeten te houden. Ook werden de gemeenschappen steeds groter. Uiteindelijk werden de terpen met elkaar verbonden.

Zeekleipolder

De waker

De ‘waker’: de huidige dijk en waterkerende dijk. Deze dijk beschermt als eerste het binnendijkse gebied tegen het buitenwater.

De slaper

De ‘slaper’: wanneer de waterkerende dijk doorbreekt, dan vangt deze dijk het water op.

Kwelders

Terp

Terpen liggen paralel aan de kust, vaak in rijen naast elkaar.

Terpen zijn gebouwd van klei, mest en afval.

Hoogste terp van Nederland: 

Hogebeintum - Bijna 9 meter hoog!

Tegenwoordig zijn veel terpen afgegraven vanwege hun vruchtbare grond. 

Welk kenmerk hoort bij een zeekleipolder?

Een zeekleipolder......

1. ......overstroomt bij extra hoog water.
2. ........is een ingedijkte kwelder.
3. In een zeekleipolder wordt het water niet geregeld.
4. ...........is een natuurgebied.

Welke terpen zijn het jongst: die aan de noordkant of aan de zuidkant? Leg uit!

Hoe weet je, dat hier sprake is van een terpdorp?

Werkvorm: Placemat

Benoem 3 feiten van de les

Stel 3 vragen aan je buurman/ vrouw over de stof

Benoem 3 begrippen van de les

Benoem 3 dingen die je nog niet wist 

Benoem 3 dingen van de vorige les 

Aantekeningen niet toegestaan!

Lesdoelcheck

1. Leg uit hoe kwelders zijn gevormd
2. Op welke manieren hielden de bewoners van het zeekleilandschap droge voeten?
3. Leg uit wat een terp is
4. Hoe herken je terpen op de kaart?

Aan het werk

Wat?	§4.3 Mensen in het kustgebied vraag 1 t/m 5 VWO: -
Hoe?	Zelfstandig in stilte
Hulp	Steek je vinger op als je een vraag hebt
Tijd	Timer Daar checken we de leerdoelen
Klaar?	Maak de herhaling en of de Quizlet

Aan het werk

Wat?	§4.3 Mensen in het kustgebied vraag 1 t/m 5
Hoe?	Zelfstandig in stilte
Hulp	Steek je vinger op als je een vraag hebt
Tijd	Timer Daar checken we de leerdoelen
Klaar?	Maak de herhaling en of de Quizlet

Aan het werk

Ik begrijp het wel	Extra oefenen	Lastig?
Zelfstandig werken: §4.3 Mensen in het kustgebied vraag 1 t/m 5 Vwo: - Klaar? Maak zelf oefenen	Maak de opdrachten en de herhaling Klaar? Maak de Quizlet	Extra uitleg en we maken samen nog eens de lesdoelen

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃