5.1 Overheid, burgers en bedrijven.

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

5.1 Overheid, burgers en bedrijven

Wat gaan we doen deze les?

• Welkom
• Doelen van 5.1
• Instructie begrippen
• Aan de slag
• Afsluiting les 

Doelen par. 5.1

Je kunt het verschil tussen de collectieve sector en de particuliere sector noemen

Je weet wat collectieve goederen zijn.

Je weet waarom de overheid voor de collectieve goederen zorgt.

Je kunt voorbeelden van collectieve goederen geven.

Je weet wat privatiseren is en waarom de overheid dit doet.

Je weet wat marktwerking is en wat de voordelen er van zijn.

Je weet hoe de overheid kan aanmoedigen met subsidie

Je weet hoe de overheid iets kan ontmoedigen met accijns

Particuliere sector

Collectieve sector

1. Wat heeft de bakker als doel?
2. Waarom is er geen bedrijf die fietspaden beheert?

Collectieve sector = overheid en sociale zekerheidinstellingen

Collectieve sector

Collectieve sector

Collectieve sector

• de overheid of de publieke sector
• Zo goed en goedkoop mogelijk alles regelen
• Geen doel winst te maken
• Betalen bijna alles met belasting
• Rijk, provincie en gemeenten
• De overheid zorgt voor collectieve goederen en diensten zoals: onderwijs, politie, wegen, dijken. 

Particulier sector

• bedrijven die winst willen maken.
• bedrijven hebben te maken met concurrentie. 
• De concurrentie tussen bedrijven noem je marktwerking. 

• Uitbesteding: de overheid geeft particuliere bedrijven de opdracht de dienst te verzorgen, bv. de overheid. 

Subsidie en accijns

• Wil je iets stimuleren? -> subsidie
• Wil je iets afremmen? -> accijns 

Accijns

Subsidie en Accijns

• Accijns

• Subsidie

Vraag 10:

Accijns

Subsidie

Dit ontvang je van de overheid

Dit betaal je via de winkelier aan de overheid

Stimuleert mensen om iets te kopen

Het doel is dat zo min mogelijk mensen deze producten kopen.

Sigaretten

Alcohol

Diesel en benzine

Het isoleren van je huis

Museumbezoek

02:07

Hoe betaalt de overheid dit allemaal?

02:16

Uit welke 3 lagen bestaat de overheid?

02:57

Welk doel hebben bedrijven in de particuliere sector?

03:19

Bij privatisering...

1. gaat een bedrijf uit de particuliere sector naar de overheid.
2. Gaat een bedrijf van de overheid naar de particuliere sector.

Individuele goederen

Soms koop je iets van de overheid wat alleen voor jou is. Dat zijn individuele goederen.

Voorbeelden:

Privatisering

• De overheid stoot wel eens een bedrijf af. 
• Dan gaat dus het bedrijf van de collectieve sector naar de private sector. 
• Dit heet privatisering.
  

Privatiseren

• Voordeel voor de consument: Bedrijven moeten concurreren 

 (prijs gaat omlaag /kwaliteit en/of service gaat omhoog)

• Nadeel: Besparingen bij bedrijven op bijvoorbeeld personeel

Bedrijven willen winst maken waardoor de prijs ook kan stijgen. 

 

Voor- en nadelen van privatiseren

Sleep de zinnen in de juiste kolom

Voordelen

Nadelen

Lagere prijzen door marktwerking

Meer keuzevrijheid voor consumenten

Kans op betere kwaliteit

Overheid heeft geen toezicht meer

Minder kosten voor overheid

Maak opdr.

 2 t/m 10 

Tekst

Tekst

Waar

Niet waar

Accijns ontmoedigd bepaalde dingen te kopen 

In de particuliere sector willen bedrijven winst maken

Door subsidie wordt bv. de bibliotheek goedkoper.

Bij privatisering is er geen marktwerking

Een dijk is een voorbeeld van collectieve goederen