hoesten en allergiën

• Geneesmiddelenkennis
• MBO
• Studiejaar 1

Hoesten, allergieën, astma en COPD

Leerdoelen

Aan het einde van deze les weet je:

Welke verschillende typen hoest we onderscheiden.

Wat veelgebruikte middelen bij hoestklachten zijn.

Welke middelen er zijn tegen allergieën

Welke middelen er zijn bij astma en COPD.

Ken je de werking, bijwerkingen en bijzonderheden van het gebruik van deze middelen

Productieve hoest

Hoestprikkel wordt veroorzaakt door te veel slijm in de luchtwegen. 

Hoesten met opgeven  van slijm.

Koorts? aanwijzing voor luchtweginfectie

Niet-productieve hoest

Ook wel droge hoest/kriebelhoest genoemd.

Er wordt geen slijm opgehoest.

Door het hoesten slijmvliezen geïrriteerd, nog meer hoesten.

Vaak viraal.

Kan bijwerking zijn van ACE-remmer

antitussiva

mucolytica

emollientia

antihistaminica

lost slijm op

verzacht de keel

hoestprikkel dempend

tegen allergie

Geneesmiddelen bij hoest-klachten

Antitussiva:       hoestprikkel remmend/dempend

Mucolytica:        lost slijm op

Emollientia:        verzacht de keel 

Antihistaminica:  werkt tegen allergieën

Antitussiva

Hoestprikkel remmend/dempend

Codeïne (UR)

Noscapine (UAD) = 1e keus zelfzorg

Dextromethorfan (UA) bijwerkingen

Toepassing: Bij droge niet productieve hoest

Wat is een nadelig effect van codeïne?

nadelig effect codeïne

Grijpt aan op het hoestcentrum in de hersenen, beïnvloeden het centraal zenuwstelsel --> slaperigheid/sufheid

Codeïne mag niet voorgeschreven worden bij welke hoest?

1. prikkelhoest
2. productieve hoest
3. droge hoest
4. zenuw-hoest

Wat zijn de meest voorkomende bijwerkingen van codeïne?

1. misselijkheid en obstipatie
2. hallucinaties
3. dubbel zien
4. flauwvallen

Mucolytica

Lost slijm in bronchiën op.

Broomhexine, acetylcysteïne, dornase alfa

Maken het slijm minder taai -> makkelijker op te hoesten.

Dornase alfa: vernevelvloeistof bij CF (behandeling in tweede lijn)

Dit middel wordt veel gebruikt door COPD-ers maar toch afgeraden in het FK. Waarom?

1. geen wetenschappelijk bewijs dat het werkt
2. het heeft gevaarlijke bijwerkingen
3. te veel interacties met andere longmedicatie
4. onbekend hoe het zich in het lichaam gedraagt

emollientia

Tijm- of honingsiroop 

Verzachtende werking

Geen schadelijke effecten te verwachten

Toepassing gebaseerd op traditioneel gebruik (en niet op klinisch bewijs)

antihistaminica

Zorgen ervoor dat de histamine niet uit de cel komt of gaan de effecten van histamine tegen.

Is niet echt een medicijn

tegen hoest.

voorbeelden

astma en COPD

Klachten:​

Oorzaken:​

Hoe ontwikkelt de ziekte zich op lange termijn:​

Leeftijd:​

Behandeling:​

​

ASTMA

Klachten:​

Benauwdheid, hoesten, slijmvorming, kortademigheid​

Oorzaken:​

Allergie en hyperreactiviteit​

Verloop:​

Bijna altijd volledig herstel​

Kan op alle leeftijden ontstaan (meestal bij kinderen)​

​

COPD

Klachten:​

Benauwdheid, hoesten, slijmvorming, kortademigheid​

Oorzaken:​

infecties door beschadigd longslijmvlies agv roken​

Verloop:​

Progressiviteit​

Komt bij > 40 jaar voor​

medicatie bij astma 

Vermijden prikkels​

Bij lichte klachten: kortwerkende luchtwegverwijders via inhalatie (sympathicomimetica)​

Bij vaker optreden klachten: onderhoudsbehandeling met luchtwegbeschermers via inhalatie (corticosteroïden)​

medicatie bij COPD

Stoppen met roken​

Langwerkende luchtwegverwijders via inhalatie 

Corticosteroïden via inhalatie hebben bijna geen plaats in de behandeling​, bij exacerbatie: oraal bijv. Prednison

Slijmverdunnende middelen​

Antibiotica​

Sympathische zenuwstelsel

Stimuleert​​

Lichaam wordt klaargemaakt om in actie te komen​​

Hart, longen en grote spieren raken doorbloed​​

Luchtwegen raken verwijd​​

Energie komt vrij​   

​

Parasympathische zenuwstelsel

Rust en herstel​

​

Energievoorraden worden aangevuld​

​

Spijsvertering wordt gestimuleerd​

​

werking

 stimulatie = ‘-mimetica’​

 remming = ‘-lytica’

werking

Sympaticomimetica​

Stimuleren het sympathische zenuwstelsel​ : luchtweg verwijden

​

Sympaticolytica​

Remmen het sympathische zenuwstelsel​

​

Parasympaticomimetica​

Stimuleren het parasympathische zenuwstelsel​

​

Parasympaticolytica​

Remmen het parasympathische zenuwstelsel​ : luchtweg verwijden

luchtwegverwijders

Sympathicomimetica ​

Bijv.: salbutamol (=Ventolin) en terbutaline (=Bricanyl) kortwerkend, geschikt voor benauwdheidsaanvallen

                                        Bijwerkingen: hartkloppingen, rusteloosheid

​

luchtwegverwijders

Langwerkende sympathicomimetica: werking is langzaam en snel -> geschikt als onderhoudsbehandeling​

Bijv.: salmeterol (=Serevent) en formoterol (= Oxis: door zijn snelle werking ook geschikt voor acute benauwdheid)​

 Bijwerkingen: hartkloppingen, rusteloosheid

luchtwegverwijders

Toediening per inhalatie​: Parasympaticolytica

Werking door remming van de parasympaticus -> daardoor gaat de sympathicus overheersen en worden de luchtwegen verwijd​

Hebben de voorkeur bij COPD, meestal in langwerkende vorm​

Bijwerkingen o.a.:​

Droge mond door indrogend effect op de slijmvliezen. Dit maakt het ophoesten van slijm moeilijk (negatief), maar vermindert ook de slijmvorming (positief)​

Obstipatie​

Corticosteroïden

Zogenaamde: luchtwegbeschermers

Werken ontstekingsremmend​

Beschermen de luchtwegen tegen prikkels die benauwdheid veroorzaken​

Uitsluitend als onderhoudsbehandeling:

beclometason, budesonide en fluticason

Bijwerkingen: irritatie keel en stembanden (daarom het advies om de mond na gebruik goed te spoelen!!), onderdrukken afweersysteem -> infecties kunnen gevaarlijker zijn dan normaal