Zorg op maat

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Zorg op maat

Deze les

Terugblik

Je leert:

• waar je rekening mee moet houden als je zorg op maat biedt
• wat bedoeld wordt met 'holistisch mensbeeld'

Wat is oncologie?

1. De studie van bloedziekten
2. De studie van genetische afwijkingen
3. De studie van infectieziekten
4. De studie van tumoren en kanker

Wat betekent metastasering in de context van kanker?

1. De verandering van kankercellen in normale cellen
2. De groei van een tumor op de oorspronkelijke plaats
3. De verspreiding van kankercellen naar andere delen van het lichaam
4. Het verminderen van tumorcellen door behandeling

Wat is een oncologisch ulcus?

1. Een goedaardige tumor
2. Een kwaadaardige tumor die door de huid heen breekt
3. Een litteken na een chirurgische ingreep
4. Een zweer veroorzaakt door een infectie

Wat is chemotherapie?

1. Een behandeling waarbij immuniteit wordt verhoogd
2. Een behandeling waarbij medicijnen worden gebruikt om kankercellen te doden
3. Een behandeling waarbij straling wordt gebruikt om kankercellen te doden
4. Een chirurgische ingreep om een tumor te verwijderen

Wat is het doel van radiotherapie?

1. Het doden van kankercellen door middel van straling
2. Het verhogen van het immuunsysteem
3. Het verminderen van pijn bij kankerpatiënten
4. Het verwijderen van lymfeklieren

Welke test wordt vaak gebruikt om bloedkanker zoals leukemie te diagnosticeren?

1. Beenmergpunctie
2. Biopsie
3. Colonoscopie
4. PET-scan

Hoe werkt immunotherapie bij de behandeling van kanker?

1. Door het direct doden van kankercellen met medicijnen
2. Door het versterken van het immuunsysteem om kankercellen aan te vallen
3. Door het gebruik van straling om kankercellen te vernietigen
4. Door het verwijderen van tumoren via chirurgie

Wat is het doel van het meten van tumormarkers in het bloed?

1. Het bepalen van de hoeveelheid straling voor radiotherapie
2. Het verbeteren van de voedingsstatus van de patiënt
3. Het monitoren van de aanwezigheid en voortgang van kanker
4. Het opsporen van genetische mutaties

Vragen?

Geriatrische oncologische zorgvrager

Anderhalf miljoen mensen met meer dan één ziekte

Negatieve gevolgen voor kwaliteit van leven

Toeval dat iemand meerdere ziektes heeft die onafhankelijk van elkaar voorkomen

Meestal is een ziekte het gevolg van een andere ziekte

Of een bepaalde risicofactor leidt tot verschillende ziektes bij een persoon

Multi-morbiditeit

Multimorbiditeit

Meerdere aandoeningen/ziekten tegelijk aanwezig

Multifarmacie

(Gezondheids)problemen op:

• Lichamelijk gebied
  
• Geestelijk gebied
  
• Sociaal gebied

Comorbiditeit vs multimorbiditeit

Comorbiditeit: de aanwezigheid van een aandoening naast een primaire, centraal staande ziekte of aandoening.

Multimorbiditeit: de aanwezigheid van twee of meer chronische aandoeningen waarbij de ene aandoening niet méér centraal staat dan een andere.

Comorbiditeit en kanker

Bij het ouder worden neemt het vermogen om foutieve celdeling te herstellen, af

70% van alle Nederlandse kankerpatiënten in de leeftijd van 65-79 jaar heeft ernstige, levensbekortende comorbiditeit op het moment van diagnose

Bij 80-plussers is dit zelfs bijna 80%

Behandeling en comorbiditeit

Multimorbiditeit kan van invloed zijn op de keuze van de behandeling van kanker

Behandeling volgens de landelijke richtlijnen is daardoor niet altijd mogelijk en het veroorzaakt een veelheid aan klachten en/of symptomen

Multidisciplinaire samenwerking is dan ook nodig om tot een behandeling op maat te komen

Waarom is het belangrijk om co-morbiditeiten te beheren bij patiënten met kanker?

1. Omdat comorbiditeiten de behandeling van kanker kunnen beïnvloeden
2. Omdat comorbiditeiten de levensverwachting van de patiënt altijd verkorten
3. Omdat comorbiditeiten kanker kunnen veroorzaken
4. Omdat comorbiditeiten meestal geen invloed hebben op de gezondheid van kankerpatiënten

Aspecten behandeling

 Rekening houden met:

➢ Multimorbiditeit

➢ Leeftijd

➢ Kwetsbaarheid

➢ Soort kanker en stadium

➢ Lichamelijke, emotionele en geestelijke conditie

➢ Medicatiegebruik

Voedingstoestand

Eetlust soms al jaren minder

Onvoldoende vochtintake

Goede voedingstoestand noodzakelijk

Frictie door comorbiditeit

Invloed medicatiegebruik

Kan iemand met overgewicht ondervoed zijn? Leg uit.

Antwoord

Bij ondervoeding heeft iemand een tekort aan energie of voedingsstoffen >  lager gewicht en slechter functioneren van het lichaam > door afname spiermassa en  een tekort aan eiwitten, essentiële vetzuren, vitamines en mineralen.

Risicogroepen: kwetsbare ouderen, chronisch zieken, mensen met kanker, mensen die een grote operatie ondergaan en mensen met een ernstig trauma.

Oorzaken: te lage inname, verminderde opname en/of een verhoogde behoefte aan energie en voedingsstoffen.

Factoren die kunnen leiden tot ondervoeding:

• verminderde voedselinname door een verminderde eetlust of misselijkheid
• moeilijkheden met kauwen, proeven, slikken of vertering

• chronische diarree
  
• immobiliteit
  
• psychologische problemen, zoals angst, depressie, verdriet > 'geen zin' > overslaan van maaltijden of kleinere porties nemen.
  
• sociale factoren, zoals eenzaamheid, armoede, geen mogelijkheid om eten te kopen of bereiden.
  
• vergeten te eten
• verslaving

Medische publiekslezing: 'verborgen honger'

Waarom is voeding belangrijk bij de behandeling van kanker?

1. Omdat het de bijwerkingen van chemotherapie verergert
2. Omdat het de groei van kankercellen bevordert
3. Omdat het geen invloed heeft op de behandeling van kanker
4. Omdat het helpt bij het verbeteren van de algehele gezondheid en herstel

Uitscheiding

Misselijkheid en braken

Diarree of obstipatie

Minder urineproductie

Gebruik diuretica

Wat is een veelvoorkomende interventie bij problemen met uitscheiding bij kankerpatiënten?

1. Aanpassing van de voeding en vochtinname
2. Toediening van antibiotica
3. Verhoogde blootstelling aan zonlicht
4. Verhoging van fysieke activiteit

Vermoeidheid

Door de kanker of behandeling

Soms ook enige tijd na de behandeling

Soms bij voortschrijdend ziekteproces

Zelfzorg

Welke interventie kan helpen bij het verminderen van vermoeidheid bij kankerpatiënten?

1. Het verhogen van de dosering van chemotherapie
2. Het verhogen van de werklast van de patiënt
3. Regelmatige lichaamsbeweging en fysiotherapie
4. Vermindering van de calorie-inname

Pijn

Bij uitbreiding, uitzaaiingen of behandeling

Hoe gaan geriatrische zorgvragers om met pijn?

Welke interventie wordt vaak gebruikt om pijn bij kankerpatiënten te verlichten?

1. Dieetveranderingen
2. Chemotherapie
3. Pijnstillende medicatie, zoals opioïden
4. Psychotherapie

Medicatie

Bij multimorbiditeit

Interactie tussen medicatie

Gevolgen?

Wat moet in overweging worden genomen bij het voorschrijven van medicatie voor comorbiditeiten bij kankerpatiënten?

1. De medicatie mag geen interacties hebben met kankerbehandelingen
2. De medicatie moet goedkoop zijn
3. De medicatie moet de behandeling van kanker ondersteunen
4. De medicatie moet gemakkelijk verkrijgbaar zijn

Cognitief

Acute verwardheid/vergeetachtigheid

• Vergeetachtigheid komt voor diagnose al vaker voor
  
• Delier na of bij een behandeling

Wat is een mogelijke oorzaak van verwardheid bij kankerpatiënten?

1. Bijwerkingen van medicatie of behandeling
2. Hoge bloeddruk
3. Onvoldoende slaap
4. Overmatige fysieke activiteit

Beweging

Wordt minder

Door vermoeidheid, pijn of geestelijke toestand

Bewegen wel belangrijk

Hoe kan regelmatige lichaamsbeweging helpen bij kankerpatiënten?

1. Door de eetlust te onderdrukken
2. Door de immuunfunctie te verbeteren en vermoeidheid te verminderen
3. Door de noodzaak van chemotherapie te elimineren
4. Door de tumor direct te verkleinen

Communicatie

Pijn

Geestelijke toestand

Behandeling; operatie in het hoofd-halsgebied

Medicatiegebruik

Zintuiglijke beperkingen

Hoe ga jij hiermee om?

Therapietrouw

Vermoeidheid (behandeling volhouden)

Geestelijke toestand

Bijwerkingen van behandeling

Bijwerkingen van medicatie

Vragen?

Holistisch mensbeeld

Holistisch mensbeeld

Het gangbare mensmodel in de medische wetenschap is het biomedische model, waarin ziekte wordt teruggebracht tot een probleem in biologische processen. In het biomedische model is de arts de deskundige om de verstoorde biologische processen terug te brengen tot hun oorspronkelijke evenwicht.

In een holistisch mensmodel wordt de mens als één geheel gezien, waarbij lichamelijke, psychologische, sociale, en spirituele facetten onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en elkaar wederzijds beïnvloeden. De functies van de mens zijn wel te onderscheiden maar niet onderling te scheiden. Bij de diagnose en behandeling wordt de hele mens betrokken.

POSITIEVE GEZONDHEID EN INTEGRALE ZORG BIJ PENNY GEORGE INSTITUTE IN AMERIKA

Het instituut is uitgegroeid tot het grootste integrale gezondheidscentrum van de staat Minnesota en momenteel nationaal voorloper in een holistische aanpak.

Pleit voor een integrale gezondheidszorg, waarbij de patiënt in zijn geheel centraal staat tijdens het zorgproces. 

Naast de reguliere zorg wordt complementaire zorg (zoals accupunctuur en mindfulness training) ingezet om het zelfgenezendvermogen van het lichaam in gang te zetten en te benutten. 

De methode gaat uit van de filosofie dat optimale genezing tot stand komt wanneer ‘mind, body en spirit’ met elkaar verbonden zijn, in lijn met de 6 dimensies van positieve gezondheid.

 

“Integrale gezondheid heeft het potentieel om fundamenteel iets te veranderen in 

de gezondheidszorg van vandaag” (Penny George)

Hoe zie jij de zorg?

“Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn en niet alleen de afwezigheid van aandoening of handicap”, WHO (1948)

“Het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven”, Huber (2011)

Welke definitie past het best bij hoe jij zorg verleent?

Waaruit blijkt dat?

Wat is jouw visie op de zorg?

Volgende les

Stervensfase