3M 3.6 Evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Startopdracht - Zelfstandig stil 

Albinisme wordt veroorzaakt door een recessief gen, het dominante gen geeft geen albinisme. Wanneer kunnen kinderen albinisme krijgen?

1. Loop rustig het lokaal binnen en praat zachtjes
2. Ga zitten op je stoel
3. Je jas hang je over je stoel
4. Pak je boek, schrift + pen

Startopdracht - Zelfstandig stil 

Albinisme wordt veroorzaakt door een recessief gen, het dominante gen geeft geen albinisme. 

Wanneer kunnen kinderen albinisme krijgen als de ouders geen albinisme hebben?

Antwoord

Als beide ouders heterozygoot zijn.

Albinisme wordt veroorzaakt door een recessief gen, het dominante gen geeft geen albinisme. Wanneer kunnen kinderen albinisme krijgen?

1. Als de ene ouder homozygoot domininant is en de andere homozygoot recessief.
2. Als de ene ouders homozygoot dominant is en de andere heterozygoot.
3. Als beide ouders heterozygoot zijn.
4. Als beide ouders homozygoot dominant zijn

Programma

• Leerdoelen
• Uitleg basisstof 6 --> Evolutie
• Video evolutie --> 7,5 minuten
• Opdrachten maken
• Afsluiting --> leerdoelen checken
  

Thema 3 Erfelijkheid en evolutie

3.1 Genotype en fenotype

3.2 Genen

3.3 Kruisingen

3.4 Stambomen

3.5 Variatie in genotypen

3.6 Evolutie

3.7 Verwantschap

3.8 DNA technieken

Leerdoelen 

• Je kunt omschrijven wanneer organismen tot 1 soort behoren.
• Je kunt beschrijven wat de evolutietheorie inhoudt en hoe geslachtelijke voortplanting, mutatie en natuurlijke selectie bijdragen aan het ontstaan van nieuwe soorten en rassen. 

Wat is evolutie?

Evolutie is ontwikkeling van leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en verdwijnen.

Ook wel evolutietheorie genoemd.

 

Belangrijk: Je mag denken dat de evolutie niet waar is, zorg er wel voor dat je de evolutie kunt uitleggen op je eindexamen!

Charles Darwin

Darwin heeft de evolutietheorie bedacht. 

Deze theorie gaat over:

• Verandering in genotypen
• Natuurlijke selectie
• Ontstaan van nieuwe soorten

Voorwaarden voor evolutie

1. Er is variatie

2. De variatie is erfelijk

3. Er is (natuurlijke) selectie

0

Dezelfde soort organismen

Organismen behoren alléén tot dezelfde soort als ze vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen.

Elephas maximus

Elephas africanus

Canis familiaris

Canis familiaris

Zelfde Familie: Olifanten

Zelfde soort: Honden

Hoe ontstaan verschillende rassen?

Definitie ras: Een ras is een groep individuen van dezelfde soort, die door bepaalde erfelijke eigenschappen verschilt van de rest van de soort. 

Kunstmatig ontstaan door b.v. fokken of kweken --> kunstmatige selectie.  

Variatie in genotype

Populatie = een groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied die zich met elkaar kunnen voortplanten.

 

- Nieuwe genotypen ontstaan (voortplanting & mutaties)

- Diversiteit in een populatie

Natuurlijke selectie

Natuurlijke selectie = de best aangepaste organismen geven hun genen vaker door aan de volgende generatie dan de minder goed aangepaste organismen. Het aandeel van de goed aangepaste individuen van een soort in de volgende generatie is daardoor groter. 

- overlevingskans

- meest voordelige eigenschappen

- beste aanpassingen

Natuurlijke selectie

Erfelijke variatie

Erfelijk variatie ontstaat door mutatie in het DNA van een geslachtscel --> het  individu heeft een iets ander genotype gekregen.

Door variatie in genotype is ook variatie in fenotype.

Sommige mutaties zijn gunstig, dus leveren een grotere overlevingskans op, dus ook meer kans op nakomelingen. 

Het nieuwe fenotype komt dan steeds vaker voor. 

Hoe ontstaan nieuwe soorten?

1. Isolatie

2. Variatie van een bepaalde erfelijke eigenschap

3. Erfelijke eigenschap is erfelijk

4. Natuurlijke selectie; de best aangepaste 

organismen kunnen zich het beste voortplanten. 

Het duurt duizenden jaren voordat een nieuw soort is ontstaan. 

Ontstaan nieuwe soorten

Als nieuwe vormen van een soort zich niet meer onderling kunnen voortplanten dan is er sprake van een nieuwe soort.

Dit kan door gebeuren door:

isolatie / mutatie.

Huiswerk

Lezen 3.6 

Maken opdracht 1,2 

en 4 t/m 8

Herhalen en/of extra oefenen

Oefeningen erfelijkheid

Oefeningen evolutie

Playlist uitlegvideo's 

Effectief leren video's

Leerdoelen 

• Je kunt omschrijven wanneer organismen tot 1 soort behoren.
• Je kunt beschrijven wat de evolutietheorie inhoudt en hoe geslachtelijke voortplanting, mutatie en natuurlijke selectie bijdragen aan het ontstaan van nieuwe soorten en rassen. 

Wanneer behoren organismen tot 1 soort?

1. Als ze samen nakomelingen kunnen krijgen
2. Als ze samen meer dan 1 nakomeling krijgen
3. Als ze samen kunnen voortplanten
4. Als ze samen vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen

Hoe noemen we het proces waarbij de best aangepaste individuen het meest zullen voortplanten?

1. Evolutie
2. Natuurlijke selectie
3. Mutatie
4. Modificatie

Wat is de beste omschrijving van evolutie?
Evolutie is ...

1. een geleidelijke ontwikkeling, waarbij steeds ingewikkelder gebouwde organismen ontstaan.
2. de ontwikkeling van het leven op aarde, waarbij soorten ontstaan, veranderen en/of verdwijnen.
3. het ontstaan van een nieuwe soort, doordat een andere soort uitsterft.
4. de ontwikkeling van het leven op aarde doordat organismen zich aanpassen aan hun milieu.