3.3 Oceaan- en zeestromen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

3.3 Oceaan- en zeestromen

H3 Klimaat

Domein Aarde

VWO 4

Mysterie...

De Noorse havenstad Narvik ligt boven de poolcirkel, terwijl de Canadese havenstad St. John's op ongeveer dezelfde breedte ligt als Parijs. Toch vriest de haven van Narvik ’s winters niet dicht en die van St. John's wel. Hoe kan dat?

Lesdoelen

• Ik kan de oorzaken en gevolgen van warme en koude zeestromen uitleggen.
  
• Ik kan toelichten welke twee factoren de thermohaliene circulatie aandrijven.
  
• Ik kan uitleggen dat zee- en luchtstromen de warmte over het aardoppervlak herverdelen.

Zeestromen

• Zeestromen worden aangedreven door de wind (atmosferische circulatie, zie vorige les).

• Warme zeestromen -> afkomstig uit een warm gebied
• Koude zeestroom -> afkomstig uit een koud gebied

• Algemene regels: 
• Hoe warmer de zeestroom, hoe lager de luchtdruk, des te meer vocht in de lucht, des te meer neerslag.
• Hoe kouder de zeestroom, hoe hoger de luchtdruk, des te minder vocht in de lucht, des te minder neerslag.

Thermohaliene circulatie

• Zeewater stroomt ook op grote diepte (= thermohaliene circulatie).
• Dit wordt veroorzaakt door dichtheidsverschillen van het water, dat wordt veroorzaakt door temperatuurverschillen (thermo) en verschillen in zoutgehalte (halien).

Algemene regels:

• Hoe kouder het zeewater, hoe hoger het zoutgehalte, hoe hoger de dichtheid.

Diepwaterpomp

In de Atlantische Oceaan stroomt warm water uit de tropen naar het noordoosten. Onderweg verdampt eerst een heleboel water, waardoor het achterblijvende zeewater zouter wordt. Vervolgens koelt het water af. De warmte wordt afgegeven aan de koudere lucht in de noordelijke Atlantische Oceaan en met de wind meegenomen naar Europa. Uiteindelijk is het water zo sterk afgekoeld dat een deel ervan zelfs bevriest. Omdat zout niet bevriest, wordt het water nog zouter. Dit koude en zoute zeewater is erg zwaar, in ieder geval zwaarder dan warm en zoet water, en begint daardoor te zinken

Herverdeling van warmte

De oceanische- en atmosferische circulatie zijn erg belangrijk voor de herverdeling van warmte op aarde.

• In de tropen een overdaad aan warmte door loodrechte inval van zonnestralen. Deze warmte wordt naar hogere breedte getransporteerd.

Waarom ontvangt Antarctica geen warmte vanuit lagere breedte? 

Aan de slag!

Maak de opdrachten 2, 3 en 4 van par. 3.3.